Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
15 treff

Nynorskordboka 15 oppslagsord

frue

substantiv hokjønn

Opphav

seint norrønt frú, frúa, frúva; frå gammalengelsk , same opphav som Frøya

Tyding og bruk

  1. gift kvinne, kone (1), hustru
    Døme
    • ho er vorten fin frue no;
    • dokteren og frua;
    • herr Hansen med frue;
    • er frua inne?
  2. i tiltale til gift eller ugift kvinne;
    jamfør fru
    Døme
    • ver så god, frue
  3. om eldre forhold: høgboren, gjæv kvinne;
    herskarinne

Faste uttrykk

  • vår frue
    jomfru Maria
Artikkelside

jomfru

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt jungfrú, jumfrú; frå lågtysk ‘ung frue, adelsdame’

Tyding og bruk

  1. eldre nemning for ung, ugift kvinne
    Døme
    • ei ung, vakker jomfru
  2. person som ikkje har hatt samleie (før: særleg om kvinne)
    Døme
    • ho var ugift, men ikkje jomfru;
    • han sa han var jomfru
  3. reiskap til å stampe gatestein og vegfyll med
  4. i astrologi: person som er fødd i stjerneteiknet Jomfrua (mellom 23. august og 22. september)
    Døme
    • jomfruer har evne til å finne praktiske løysingar

Faste uttrykk

  • gammal jomfru
    eldre, ugift kvinne;
    peparmøy
  • jomfru Maria
    Jesu mor
Artikkelside

stateleg

adjektiv

Opphav

frå lågtysk; jamfør stas

Tyding og bruk

Døme
  • ei stateleg frue
Artikkelside

tertefin

adjektiv

Opphav

jamfør terten

Tyding og bruk

overdrive fin;
Døme
  • ei tertefin frue
Artikkelside

signora

substantiv hankjønn

Uttale

sinjåˊra

Opphav

frå italiensk

Tyding og bruk

om italienske forhold: frue, fru
Artikkelside

vår frue

Tyding og bruk

jomfru Maria;
Sjå: frue
Artikkelside

frøken 1

substantiv hokjønn

Opphav

frå lågtysk; opphavleg diminutiv av frue

Tyding og bruk

  1. tittel (2) for ugift kvinne eller ung kvinne som ein ikkje veit om er gift eller ikkje;
    forkorta fr.
    Døme
    • ei ung frøken;
    • frøken Hansen;
    • ver så god, frøken
  2. eldre nemning for kvinneleg lærar i (barne)skulen
    Døme
    • frøken er kjekk
Artikkelside

madam

substantiv hokjønn

Uttale

madamˊm

Opphav

same opphav som madame

Tyding og bruk

  1. om eldre forhold: (brukt i tiltale til) gift kvinne, særleg av borgarskapet og den lågare embetsstanden;
    jamfør frue og fru
    Døme
    • madam Larsen
  2. brukt skjemtande om kvinneleg ektefelle eller sambuar
    Døme
    • Nils og madammen drog på bytur
Artikkelside

donna

substantiv hokjønn

Opphav

frå italiensk, av latin domina ‘(hus)frue’, femininum av dominus ‘herre’; jamfør don (1

Tyding og bruk

italiensk eller spansk tittel føre førenamn til kvinner;
jamfør don (1
Døme
  • donna Elvira
Artikkelside

fru

substantiv ubøyeleg

Opphav

same opphav som frue

Tyding og bruk

tittel (2) brukt føre namn og titlar på gifte kvinner eller kvinner der sivilstand er ukjend;
forkorta fr.
Døme
  • herr og fru Hansen
Artikkelside
Side 1 av 2