Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
14 treff

Nynorskordboka 14 oppslagsord

fiasko

substantiv hankjønn

Opphav

frå italiensk ‘flaske’

Tyding og bruk

noko heilt mislykka;
totalt nederlag
Døme
  • stykket vart ein fiasko;
  • gjere fiasko;
  • prøve å skjule fiaskoen
Artikkelside

total 3

adjektiv

Opphav

av latin totus ‘heil’

Tyding og bruk

Døme
  • total fiasko;
  • total solformørking – motsett partiell

Faste uttrykk

  • total impuls
    i raketteknikk: skyvekrafta til ein rakettmotor multiplisert med operasjonstida
  • total krig
    krig der all økonomisk og samfunnsmessig verksemd er underordna krigføringa
  • totalt sett
    sett under eitt
Artikkelside

knall 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

truleg frå tysk , lydord

Tyding og bruk

kort, kraftig smell
Døme
  • revolveren gjekk av med eit knall;
  • slå saman boka med eit knall

Faste uttrykk

  • knall og fall
    dundrande nederlag;
    fiasko
    • det enda i knall og fall
Artikkelside

fallitt 1

substantiv hankjønn

Opphav

av fallitt (2

Tyding og bruk

  1. Døme
    • vere på randa av fallitt

Faste uttrykk

  • spele fallitt
    mislykkast
    • prosjektet har spela fallitt
Artikkelside

fall

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt fall; jamfør falle

Tyding og bruk

  1. det å falle (1);
    rørsle nedover;
    det at noko er i rørsle nedetter
    Døme
    • ho er skadd etter eit fall frå ein stige;
    • i fritt fall
  2. måte som noko heng eller ligg på;
    bølgjer eller krøllar
    Døme
    • ha fint fall i håret;
    • naturleg fall
  3. det å bli styrta eller avsett;
    det å bli erobra;
    det å døy eller bli drepen
    Døme
    • Napoleons fall;
    • dei fryktar regjeringa sitt fall
  4. det å synde;
    jamfør syndefall
    Døme
    • fall og oppreising
  5. slakta eller felt dyr
  6. høgdeskilnad nedetter;
    Døme
    • elva har eit fall på fem meter;
    • eit fall på 1 : 20
  7. Døme
    • fall på børsane
  8. tau eller talje til å heise og fire segl, bom og liknande med
  9. grunne som det bryt hardt på
    Døme
    • fluer og fall
  10. Døme
    • kornet er lite til falls
  11. Døme
    • vi rekk vel bussen; i motsett fall må vi gå;
    • taper vi, er det i så fall synd;
    • laget får i beste fall sølv, i verste fall sjetteplass

Faste uttrykk

  • knall og fall
    dundrande nederlag;
    fiasko
    • det enda i knall og fall
  • stå for fall
    måtte falle;
    måtte slutte
Artikkelside

dass

substantiv inkjekjønn eller hankjønn

Opphav

truleg av tysk das Haus eller das Häuschen ‘(vesle)huset’

Tyding og bruk

i uformell bruk: rom eller doskål der ein gjer frå seg;
Døme
  • gå på dass;
  • vaske dassen

Faste uttrykk

  • brenne på dass
    vere i akutt fare eller naud
    • no må vi gjere noko, for no brenn det på dass
  • gå i dass
    bli ein fiasko;
    bli bortkasta, forgjeves
    • all innsatsen kan gå i dass;
    • kampen gjekk rett i dass;
    • fleire tusen kroner rett i dass
  • som ein dass
    lurvete, uflidd;
    elendig, horribel
    • føle seg som ein dass;
    • huset ser ut som ein dass;
    • dei spela som ein dass
Artikkelside

gå i dass

Tyding og bruk

bli ein fiasko;
Sjå: dass
Døme
  • all innsatsen kan gå i dass;
  • kampen gjekk rett i dass;
  • fleire tusen kroner rett i dass
Artikkelside

knall og fall

Tyding og bruk

dundrande nederlag;
fiasko;
Sjå: fall, knall
Døme
  • det enda i knall og fall
Artikkelside

nedtur

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. tur til ein stad som ligg lenger nede eller lenger mot sør
    Døme
    • vi kjem innom på nedturen
  2. Døme
    • etter jubelsesongen i fjor er det allmenn nedtur i år
  3. det å bli edru eller klar att etter rus;
    jamfør opptur (3)
Artikkelside

flause

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk ‘påskot, knep’

Tyding og bruk

tåpeleg handling;
Døme
  • gjere ein flause;
  • planen vart ein stor flause
Artikkelside
Side 1 av 2