Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
21 treff

Nynorskordboka 21 oppslagsord

blakk

adjektiv

Opphav

norrønt blakkr; same opphav som blank

Tyding og bruk

  1. Døme
    • eg er heilt blakk
  2. bleikt gul eller brun
    Døme
    • ein blakk hest
  3. om væske: mjølkefarga, uklar
Artikkelside

blakke 2

blakka

verb

Opphav

av blakk

Tyding og bruk

  1. gjere blakk (1), snøye for pengar
  2. gjere blakk (3)
    Døme
    • karbondioksid blakkar kalkvatn
Artikkelside

blekke 2

blekka

verb

Opphav

truleg nylaging av blake

Tyding og bruk

  1. guste, blåse lint
  2. råke med slag eller kast;
    daske til;
    kaste (på)
Artikkelside

ulsblakk, ulvsblakk

adjektiv

Opphav

av ulv (1 og blakk

Tyding og bruk

om hest: lys gul eller kvit med mørk ryggstripe
Døme
  • ein ulsblakk fjordhest
Artikkelside

gulblakk

adjektiv

Tyding og bruk

blakk (2) med gulvore skjær
Døme
  • ein gulblakk hest
Artikkelside

tjueåring

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person som er 20 år gammal
Døme
  • blakk som ein tjueåring;
  • som 20-åringar flytta dei til Barcelona
Artikkelside

snau 2

adjektiv

Opphav

norrønt snauðr

Tyding og bruk

  1. utan noko på;
    Døme
    • snaue fjellvidder
  2. Døme
    • snau i hovudet
  3. blakk, pengelens
    Døme
    • ikkje vere heilt snau
  4. ikkje fullt;
    noko mindre enn;
    knapp
    Døme
    • om ei snau veke;
    • dressen var i snauaste laget
    • brukt som adverb:
      • ha snautt med pengar;
      • rekne for snautt;
      • det var snautt nokon som visste om det

Faste uttrykk

  • ikkje vere snauare enn
    ikkje vere dårlegare enn
    • ho var ikkje snauare enn at ho tok seg jobb som kokk
  • klippe seg snau
    klippe håret heilt kort
Artikkelside

raud

adjektiv

Opphav

norrønt rauðr, samanheng med latin ruber; jamfør rubin

Tyding og bruk

  1. som har ein farge som blod (og som ligg mellom oransje og fiolett i fargespekteret)
    Døme
    • raude roser;
    • vere raud og frisk i kinna;
    • eit raudt hus
  2. politisk radikal;
    Døme
    • politisk er han temmeleg raud

Faste uttrykk

  • den raude hanen gjel
    det brenn;
    det er brann
    • brannvernet har plikt til å rykkje ut når den raude hanen gjel
  • ikkje ha eit raudt øre
    vere heilt blakk
  • på raude rappen
    med ein gong;
    på flygande flekken
  • raud dag
    dag som er markert med raud skrift i kalender;
    fridag
  • raud lykt
    • lykt med raudt glas som blir tend (ved inngangen til ein sal) når billettane til ei framsyning eller ein konsert er utselde
    • fullt hus (1)
      • stykket vart vist kveld etter kveld for raude lykter
  • raud strek
    • raudfarga strek som markerer feil i ein tekst
      • få mange raude strekar
    • grense mellom det som er akseptabelt og det som er uakseptabelt
      • foreldre må setje nokre raude strekar for barna
  • raud tråd
    berande idé, hovudtema
    • gå som ein raud tråd gjennom boka
  • raude gardar
    • avdelingar av væpna kommunistar som har spela ei rolle under uro og revolusjonar i fleire europeiske land
    • ungdomsgrupper som skulle gjennomføre kulturrevolusjonen i Kina 1966–68
  • raude hundar
    barnesjukdom med raudt utslett;
    Rubella
  • raude tal
    tal som syner underskot i rekneskapen for ein driftsperiode
  • raudt kort
    • i idrett: kort som domar viser til utøvar som blir utvist frå tevling eller kamp
    • motseiing, innvending
      • fleire av debattantane burde ha fått raudt kort
  • raudt lys
    • stoppsignal (1)
      • få bot for å køyre på raudt lys
    • det å seie eller få nei til noko;
      avslag (2)
      • regjering gav raudt lys for avgifta;
      • dei fekk raudt lys for prosjektet
  • verke som ein raud klut
    vere årsak til sinne
Artikkelside

raka

adjektiv

Opphav

jamfør norrønt hrak ‘skrap’

Faste uttrykk

  • raka fant
    utan pengar;
    heilt blakk
    • eg var raka fant og måtte pante flasker;
    • fotballklubben er raka fant
Artikkelside

kyrkjerotte

substantiv hokjønn

Faste uttrykk

  • blakk/fattig som ei kyrkjerotte
    svært fattig
    • du er jo fattig som ei kyrkjerotte;
    • landet var blakk som ei kyrkjerotte
Artikkelside