Avansert søk

Nynorskordboka 123 oppslagsord

auke 2

auka

verb

Opphav

norrønt auka

Tyding og bruk

gjere større;
få til å vekse
Døme
- auke farten;
- auke løna
bli større eller meir talrik;
vekse
Døme
- folketalet aukar sterkt;
- aukande utgifter

Faste uttrykk

auke på
bli sterkare;
vekse
vinden aukar på;
oppgåvene auka på

ete opp

Tyding og bruk

Sjå: ete

ete alt (på tallerkenen, bordet eller liknande)
Døme
- han åt opp maten
redusere gradvis;
bruke opp;
ta
Døme
- dei auka prisane et opp heile lønsauken;
- laget klarte ikkje å ete opp forspranget før pausen
gjere sterkt inntrykk;
øydeleggje;
plage (2, ergre
Døme
- det dårlege samvitet et meg opp;
- sorga åt ho opp

ete 2

eta

verb

kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt eta

Tyding og bruk

innta næring i form av mat, føde eller måltid;
setje til livs, fortære (1)
Døme
- ete og drikke;
- ete med kniv og gaffel;
- dei sat og åt;
- dei et brød til frukost;
- han åt på eit eple
kunne eller ville ha noko som mat;
tole (2, 3), like (5
Døme
- eg et ikkje fisk;
- ho et kjøt;
- han et berre glutenfri mat
i overført tyding: bruke opp;
ta
Døme
- utgiftene et fortenesta;
- dei nye rutinane åt mykje tid
i overført tyding: plage (2, gnage (3), ergre
Døme
- det et meg at eg tapte

Faste uttrykk

ete av kunnskapstreet
lære
elevane skal ete av kunnskapstreet
ete av lasset
ta av noko som ikkje er tiltenkt ein sjølv, eller som ein ikkje har vore med å jobbe for
ete for to
vere gravid
ete hatten sin
brukt for å forsikre tilhøyraren om at ein er sikker i ei sak
viss ikkje Brann vinn cupen til neste år, skal eg ete hatten min
ete i seg
akseptere utan å ta til motmæle
ete i seg nederlaga
ete i seg orda sine
ta tilbake det ein har sagt
ete kirsebær med dei store
innlate seg med sine overmenn
ete nokon ut av huset
ete mykje (og ofte) heime hos nokon på deira rekning
ete om seg
spreie seg;
vekse i omfang;
utvide seg
katastrofen et om seg;
prosjektet åt om seg
ete opp
- ete alt (på tallerkenen, bordet eller liknande)
  han åt opp maten
- redusere gradvis;
  bruke opp;
  ta
  dei auka prisane et opp heile lønsauken;
  laget klarte ikkje å ete opp forspranget før pausen
- gjere sterkt inntrykk;
  øydeleggje;
  plage (2, ergre
  det dårlege samvitet et meg opp;
  sorga åt ho opp
ete seg
trengje seg;
presse (2, 3), fortære (2)
bekken har vorte så stor at han et seg inn i vegnettet;
elden åt seg oppover terrenget;
frosten et seg nedover i jorda
ete seg innpå
- ta igjen eit forsprang eller ei leiing
  konkurrenten åt seg innpå
- ta over areal
  byggjefeltet et seg innpå skogen
ete seg opp
leggje på seg
grisane et seg opp til slaktevekt
ete som ein fugl
ete lite;
vere småeten
ete som ein gris
ete på ein grådig måte;
ete utan bordskikk
ete som ein hest
ete mykje
ete ute
ete på restaurant eller liknande
vi et ute kvar helg
vere til å ete opp
vere svært tiltalande eller tiltrekkjande
den vesle hundekvelpen var til å ete opp

stimulere

stimulera

verb

Opphav

frå latin, av stimulus ‘odd, pigg’

Tyding og bruk

verke opplivande;

setje fart i;

eggje (2), kveikje (2);

jamfør stimulerande

Døme

kremen skal stimulere huda;
kaffien stimulerte meg;
premien skal stimulere til auka innsats

turisttrafikk

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

ferdsel av turistar

Døme

turisttrafikken har auka

eutrofiere

eutrofiera

verb

Tyding og bruk

bli eutrof;

gjere meir næringsrik

Døme

auka tilførsel av næringsstoff eutrofierer innsjøen

studietid

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

tid da ein studerer (ved eit universitet eller ein høgskule);

Døme

lån og stipend har auka svært sidan mi studietid

karbonbinding

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

prosess for å langtidslagre karbon ( etter karbonfangst i eit reservoar eller i biomasse (1) slik at det ikkje når atmosfæren

Døme

auka treplanting kan bidra til meir karbonbinding

ny giv

Tyding og bruk

ny auka innsats, nytt program;

Sjå: gjev

Døme

laget treng ein ny giv;
han skapte ny gjev i politikken

gjev, giv

substantiv hankjønn

Opphav

frå svensk; av gje

Tyding og bruk

utdeling av kort i kortspel

Døme

spelarane fekk tre kort i tredje gjev

Faste uttrykk

ny giv
ny auka innsats, nytt program
laget treng ein ny giv;
han skapte ny gjev i politikken

Resultat per side: