Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
19 treff

Nynorskordboka 19 oppslagsord

sekst

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin ‘sjette’

Tyding og bruk

sjette tone i ein diatonisk skala;
intervall på seks steg i eit notesystem
Artikkelside

tankestrek

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

teikn (–) som mellom anna blir brukt til å markere strekning, intervall, pause, innskot eller replikk
Døme
  • ho var 20–30 år gammal;
  • reise Alta–Tromsø;
  • dei er ferdige no – heldigvis
Artikkelside

sekund 1

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin ‘andre, neste’

Tyding og bruk

  1. andre tone i den diatoniske skalaen
  2. intervall på to steg mellom to tonar som ligg attmed kvarandre på skalaen
Artikkelside

oktav

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin ‘den åttande’

Tyding og bruk

  1. i musikk: åttande tone i ein diatonisk skala
  2. i musikk: intervall på åtte steg
  4. parade (3) i fekting

Faste uttrykk

Artikkelside

frå 1, ifrå

preposisjon

Opphav

norrønt frá, ífrá; same opphav som fram

Tyding og bruk

  1. brukt for å gje utgangspunkt ved stad eller rom;
    med utgangspunkt i
    Døme
    • reise frå Bodø;
    • trafikken frå fjellet;
    • kome frå jobb;
    • samle seg frå alle kantar;
    • frå kontoret ser eg heile byen
    • brukt som adverb
      • sparke frå;
      • båten driv frå
  2. ved (måling av) utgangspunktet for strekning, område, storleik, intervall
    Døme
    • frå Lindesnes til Nordkapp;
    • frå ende til annan;
    • frå topp til tå;
    • frå hand til munn;
    • 20 m frå huset;
    • prisar frå 10 kr og oppover;
    • frå dei eldste til dei yngste
  3. ved utgangspunktet for tid
    Døme
    • frå 1. mai til 1. juli;
    • frå gammalt av;
    • frå da av tok eg heller bussen enn å gå;
    • frå først til sist;
    • frå først av var det slik;
    • frå æve til æve
  4. ved utvikling, endring
    Døme
    • vekse frå gut til mann;
    • frå det kjende til det ukjende
  5. med opphav, årsak, grunnlag eller kjelde i
    Døme
    • vere frå landet;
    • stamme frå apane;
    • funn frå Egypt;
    • boka hennar frå 1959;
    • snøen frå i fjor;
    • helse frå nokon;
    • ordre frå høgaste hald;
    • arve frå ein onkel;
    • få hjelp frå vener;
    • høyre sladder frå nokon;
    • blø frå såret;
    • snakke frå levra;
    • fritt omsett frå tysk
    • brukt som adverb
      • ein kan lure kvar dette kjem frå
  6. med fjerning, åtskiljing, skilje eller avstand i høve til
    Døme
    • reise frå gard og grunn;
    • han reiste seg frå stolen;
    • rømme frå fengselet;
    • vere borte frå arbeidet;
    • setje frå seg nøklane;
    • bordet står noko frå veggen;
    • halde nokon frå å gjere noko;
    • ta ei klokke frå kvarandre;
    • vere skild frå nokon;
    • seie frå seg retten;
    • kople av frå maset;
    • sovne frå lyset
    • brukt som adverb
      • dei skadelidne må melde frå;
      • denne summen skal du trekkje frå

Faste uttrykk

  • falle frå
    • døy
    • forlate, svikte;
      slutte
  • frå eller til
    utan stor skilnad i den eine eller andre retninga
    • vi kan ikkje gjere stort frå eller til
  • frå seg
    ukontrollert, styrlaus, galen; i uvit
    • dei vart frå seg av sinne
  • frå tid til anna
    somtid, av og til
    • slike ting skjer frå tid til anna
  • frå vitet
    utan evne til å tenkje eller handle rasjonelt
    • støyen kunne få kven som helst til å gå frå vitet
  • frå … til …
    brukt til å syne spenn i tid, omfang eller anna
    • utstillinga er open frå laurdag til måndag;
    • isen er frå ti til tjue cm tjukk
  • gå ut frå
    byggje på, rekne med (noko)
    • gå ut frå at alt er rett
  • til og frå
    fram og tilbake
  • til skilnad frå
    ulikt, i motsetnad til
    • til skilnad frå foreldra bryr ikkje dei unge seg om å kjøpe hus
  • til å kome frå
    brukt for å uttrykkje at ein ikkje kan unngå noko
    • det er ikkje til å kome frå at språk kan vere vanskeleg
  • vekse frå
    bli for stor for
    • slikt hadde dei vakse frå
Artikkelside

ters 1

substantiv hankjønn

Opphav

av tysk Terz; av latin tertia, tertius ‘den tredje’

Tyding og bruk

  1. i musikk: intervall (3) på tre tonesteg
  2. i musikk: tredje tonesteg i diatonisk skala;
    det øvste av tre tonesteg
  3. nest djupaste strengen på ei fele;
  4. i fekting: hogg eller støyt i høgd med andletet mot den høgre sida til motstandaren
Artikkelside

undesim, undesime

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. intervall (3) på elleve diatoniske tonesteg
  2. ellevte tonesteg i ein diatonisk skala
Artikkelside

duodesim, duodesime

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. intervall (3) på tolv diatoniske tonesteg
  2. tolvte tonesteg i ein diatonisk skala
Artikkelside

prosentil

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

i statistikk: grenseverdi mellom to intervall i ei datamengd som er delt i hundre og ordna i stigande rekkjefølgje;
Døme
  • den femtiande prosentilen er den same som medianen
Artikkelside

none

substantiv hankjønn

Opphav

av latin nonus ‘niande’

Tyding og bruk

  1. niande tone over grunntonen i ein diatonisk skala
  2. intervall (3) på ni tonar
Artikkelside