Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
23 treff

Nynorskordboka 23 oppslagsord

skodespel

substantiv inkjekjønn

Opphav

etter tysk

Tyding og bruk

  1. Døme
    • skrive eit skodespel;
    • ha ei rolle i skodespelet
  2. det å late som
    Døme
    • alt er berre skodespel for å ikkje miste veljarane
  3. spennande, interessant hending
    Døme
    • hingsteslepp er litt av eit skodespel

Faste uttrykk

  • spele skodespel
    gjere seg annleis enn ein verkeleg er;
    forstille seg
Artikkelside

nedpå

preposisjon

Tyding og bruk

  1. nede på
    Døme
    • eg møtte han nedpå vegen
  2. ned på
    Døme
    • ta ein tur nedpå fjorden
  3. brukt som adverb: nære, i nærleiken av
    Døme
    • høgdehopparen snerta nedpå, men lista vart liggjande
  4. brukt som adjektiv: jordnær, roleg
    Døme
    • eit nøkternt og nedpå drama;
    • vere nedpå og personleg

Faste uttrykk

  • leggje seg nedpå
    liggje ned og kvile ei stund
Artikkelside

leve 2

leva

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt lifa

Tyding og bruk

  1. ha liv;
    vere til;
    jamfør levande (1)
    Døme
    • leve lenge;
    • ho levde i nesten i hundre år;
    • lever bestefar din enno?
  2. livnære seg;
    livberge seg
    Døme
    • ikkje ha noko å leve av;
    • dei levde på knekkebrød og nudlar;
    • vi lever for hundre kroner dagen;
    • dei har levd på trygd dei siste månadene
  3. vere i ein viss tilstand eller på ein viss stad;
    ha det på ein viss måte;
    Døme
    • eg levde lenge på den gode opplevinga;
    • leve lykkeleg;
    • dei har levd i utlandet i mange år;
    • vi lever i overflod
  4. stelle seg;
    bere seg åt
    Døme
    • dei lever farleg;
    • studentane må leve opp til visse krav
  5. vere aktuell;
    bli ståande;
    Døme
    • Ibsen sine drama kjem til å leve vidare;
    • minnet om henne lever framleis
  6. brukt i helsingar
    Døme
    • du får leve så vel!
    • lev vel!
  7. brukt i ynske eller utrop
    Døme
    • leve kongen!
    • kongen leve!

Faste uttrykk

  • den som lever, får sjå
    den som lever lenge nok, vil få vite korleis det går;
    det vil framtida vise
  • leve av/på luft og kjærleik
    leve utan materielle gode
    • de kan ikkje leve på luft og kjærleik;
    • paret levde av luft og kjærleik
  • leve for noko/nokon
    ofre seg for noko eller nokon
    • ho lever for ungane;
    • dei levde for kunsten
  • leve frå hand til munn
    leve på ein måte så ein berre så vidt har nok til å klare seg
  • leve i håpet
    trøyste seg med at det vil bli bra i framtida
  • leve i lag
    bu saman (og ha seksuelt samliv)
    • dei har levd i lag i mange år
  • leve livet
    nyte livet
    • i ferien skal eg berre slappe av og leve livet
  • leve med
    finne seg i;
    tole
    • eg må berre leve med ryggplagene
  • leve med i
    vere engasjert i
  • leve opp
    nå vaksen alder
  • leve på nokon
    la nokon andre forsørgje seg
    • ho lever på foreldra
  • leve på stor fot
    leve flott;
    ha eit stort forbruk
  • leve ut
    få utløp for, til dømes eit behov;
    realisere
    • no lever eg ut den store draumen
  • lære så lenge ein lever
    stadig lære noko nytt i livet;
    aldri bli utlært
Artikkelside

estetisk

adjektiv

Tyding og bruk

som gjeld eller er prega av det smakfulle, tiltalande og vakre;
som høver med reglane i estetikken
Døme
  • ha estetisk sans;
  • ta estetiske omsyn;
  • det var ei estetisk nyting

Faste uttrykk

  • estetiske fag
    fag innanfor kunst, design og forming, av og til medrekna musikk, dans, drama og liknande
Artikkelside

versedrama, versdrama

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

drama der replikkane er forma som verselinjer
Døme
  • ‘Peer Gynt’ er eit versedrama
Artikkelside

ungdomsdrama

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

drama (1) for ungdom
Artikkelside

tragedie

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk

Tyding og bruk

  1. klassisk drama der personar går til grunne på grunn av uløyselege konfliktar, lagnadsbundne liv eller liknande;
    til skilnad frå komedie (1)
    Døme
    • gresk tragedie;
    • ein tragedie av Racine;
    • helten i ein tragedie
  2. ulykke, katastrofe
    Døme
    • opphaldet hans i utlandet vart ein einaste tragedie
Artikkelside

sjanger, genre

substantiv hankjønn

Uttale

sjanˊger

Opphav

frå fransk genre ‘slekt, art’

Tyding og bruk

  1. grein av ei kunstart
    Døme
    • litterære sjangrar som epikk, lyrikk, drama;
    • ein leiande musikar utan omsyn til sjanger
  2. stil eller type med visse karakteristiske trekk
    Døme
    • ei bok i den lette sjangeren;
    • noko i den sjangeren
Artikkelside

estetiske fag

Tyding og bruk

fag innanfor kunst, design og forming, av og til medrekna musikk, dans, drama og liknande;
Sjå: estetisk
Artikkelside

melodrama

substantiv inkjekjønn

Opphav

av gresk melos ‘song, melodi’ og drama

Tyding og bruk

  1. dikt eller skodespel som blir deklamert til instrumentalmusikk
  2. sentimentalt, effektfylt, ofte spennande skodespel
  3. overspent åtferd
Artikkelside
Side 1 av 3