Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 29 oppslagsord

åtvaring

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å åtvare eller bli åtvara;
åtvarande ord
Døme
  • åtvaring hjelper ikkje;
  • ho gjorde det trass åtvaring frå mora
Artikkelside

påminning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å minne ein på noko;
åtvaring, formaning
Døme
  • få ei siste påminning;
  • gje ei påminning om å sjekke batteria i røykvarslaren
Artikkelside

skremsel

substantiv inkjekjønn

skremsle

substantiv hokjønn

Opphav

av skremme (2

Tyding og bruk

  1. det å bli skremd;
    Døme
    • få eit skremsel
  2. noko som verkar skremmande, som ein skremmer med;
    fæl skapnad, stygt syn
    Døme
    • bjørnen var eit skremsel for bygda
  3. Døme
    • tiltaket skulle verke til skremsel og åtvaring
Artikkelside

mene tekel

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå arameisk , frå bibelsk forteljing i Daniels bok 5,25 der det vart varsla om det snarlege fallet til det babylonske riket

Tyding og bruk

høgtideleg åtvaring om lagnaden, ulykkesvarsel;
skrifta på veggen
Artikkelside

memento

substantiv inkjekjønn

Opphav

av latin meminisse ‘hugs’

Tyding og bruk

Døme
  • hendinga vart eit memento for politikarane
Artikkelside

peikefinger

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. finger mellom tommelfinger og langfinger
  2. i overført tyding: moraliserande formaning eller åtvaring
    Døme
    • rette ein åtvarande peikefinger mot nokon;
    • ei barnebok med ein oppdragande peikefinger
Artikkelside

måtte

måtta

verb

Opphav

norrønt mátta, av mega ‘formå, kunne’

Tyding og bruk

  1. ha løyve, høve eller grunn til;
    kunne, få
    Døme
    • om eg så må seie det;
    • må eg låne pengar av deg?
    • må eg kome inn?
  2. vere nøydd til eller pliktig til;
    skulle
    Døme
    • eg ville ikkje, men eg måtte;
    • alle må levere skattemelding;
    • du må stå opp no;
    • det må gjerast;
    • huset må byggjast om;
    • det er fælt å måtte seie slikt;
    • det må til
  3. vere mogleg, sannsynleg, tenkjeleg, logisk nødvendig
    Døme
    • det måtte vere ein draum;
    • du må vere sjuk;
    • ingen slepp inn, kven det så måtte vere;
    • det måtte gå slik
  4. om sterk oppmoding, påminning eller åtvaring: burde (1)
    Døme
    • du må sjå deg føre!
    • du må finne deg ein plass;
    • du må ikkje seie slikt!
  5. brukt for å uttrykkje ynske
    Døme
    • måtte du aldri angre!
    • må hell og lykke følgje deg!

Faste uttrykk

  • må hende
    kan hende, kanskje
  • må tru
    må vite
    • det gjekk ikkje fort, må tru;
    • må tru ho kjem?
  • må vite
    kan ein tenkje, kan du vel skjøne, ser du, sjølvsagt
    • eg vart trøytt, må vite
Artikkelside

lærepenge, lærepeng

substantiv hankjønn

Opphav

opphavleg ‘løn, avgift ein betaler for opplæring’

Tyding og bruk

tap eller skade som ein kan ta lærdom av;
åtvaring
Døme
  • få seg ein lærepenge;
  • det vart ein dyr lærepenge
Artikkelside

kremte 1

kremta

verb

Opphav

lydord; jamfør islandsk krimta

Tyding og bruk

reinske og klare røysta
Døme
  • kremte for å få opp målet;
  • kremte til åtvaring
Artikkelside

piktogram

substantiv inkjekjønn

Opphav

av latin pictus ‘måla’ og -gram

Tyding og bruk

grafisk symbol med stilisert bilete, brukt til rettleiing eller åtvaring
Artikkelside
Side 1 av 3