Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 80 oppslagsord

anbod

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom bokmål, frå tysk anbieten ‘by, tilby’, av an- og bieten ‘by, tilby’; jamfør an- (1

Tyding og bruk

skriftleg tilbod om å gjere eit visst arbeid eller syte for ein leveranse for ei viss betaling;
(fastpris)tilbod
Døme
  • eit høgt anbod;
  • innhente anbod frå ein leverandør;
  • lyse ut eit nybygg på anbod – opne for konkurranse om byggjeprosjektet;
  • vinne eit anbod – få tildelt eit oppdrag som var lyst ut på anbod
Artikkelside

anbefale

anbefala

verb

Opphav

gjennom dansk, frå tysk; av an- (1 og befale her: ‘overdrage’

Tyding og bruk

gje lovord;
rå til, stø, tilrå;
halde fram som beste løysing eller spesielt skikka
Døme
  • eg vil ikkje anbefale det;
  • anbefale ei bok;
  • anbefale nokon på det varmaste;
  • legen anbefalte operasjon;
  • Helsedirektoratet anbefaler å ete mindre sukker
  • i perfektum partisipp
    • følgje anbefalt strategi;
    • anbefalt aldersgrense er 11 år;
    • trene mindre enn anbefalt
Artikkelside

analfabet

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk; av an- (2 og alfabet

Tyding og bruk

  1. person som korkje kan lese (1) eller skrive (1)
    Døme
    • ingen skal gå ut av grunnskulen som analfabet
  2. person med lite kunnskap om eit emne
    Døme
    • ein analfabet i rekning;
    • vere ein politisk analfabet

Faste uttrykk

  • funksjonell analfabet
    vaksen person som har for låg lese- og skrivedugleik til å kunne gjere seg nytte av han
Artikkelside

anaerob

adjektiv

Uttale

anaeroˊb; anˊaerob

Opphav

av an- (2 og aerob

Tyding og bruk

som ikkje krev eller toler oksygen;
uavhengig av oksygen;
motsett aerob

Faste uttrykk

  • anaerob trening
    trening, muskelarbeid der blodet ikkje blir tilført nok oksygen
Artikkelside

an- 1

prefiks

Opphav

same opphav som an

Tyding og bruk

prefiks (1) brukt i tyske lånord;
til dømes i andakt, anlegg og anstalt
Artikkelside

anakoluti

substantiv hankjønn

Uttale

anakolutiˊ

Opphav

frå gresk anakoluthia ‘utan samanheng’, av an- og akolouthos ‘følgjande, samsvarande’; jamfør an- (2

Tyding og bruk

brot på den grammatiske samanhengen i setningsbygnaden;
overgang til ein annan setningsstruktur enn den ein først starta med;
til dømes slutt og snakk! for slutt å snakke!
Artikkelside

allianse

substantiv hankjønn

Uttale

-anˊse; -anˊgse

Opphav

frå fransk; av alliere

Tyding og bruk

avtale om gjensidig stønad
Døme
  • alliansen mellom Hitler og Mussolini;
  • ein allianse mellom bønder og fiskarar
Artikkelside

alali

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk av a- eller II an- og gresk lalein ‘tale’

Tyding og bruk

manglande evne til å tale
Artikkelside

altså, altso

adverb

Opphav

av tysk also; med innverknad frå alt (3

Tyding og bruk

  1. Døme
    • altså var det likevel sant;
    • du er eldst, altså går du først;
    • dei drog seinare enn dei planla, altså kjem dei litt forseinka
  2. i forsterkande tyding på slutten av ei utsegn eller eit utrop
    Døme
    • det går ikkje an, altså!
    • du, altså!
    • på ein positiv måte, altså;
    • eg har så lyst, altså
  3. brukt som innleiing eller overgang for å presisere, utdjupe eller slå fast noko
    Døme
    • altså, eg veit ikkje, for å vere ærleg;
    • nei, altså, det var ikkje det eg meinte;
    • altså gjer vi som vi har avtalt;
    • vi går mykje på ski, altså langrenn
Artikkelside

a- 2

prefiks

Opphav

frå gresk, jamfør an- (2; brukt framfor konsonant, delvis med unntak for h

Tyding og bruk

prefiks (1) brukt for å vise at ein eigenskap manglar;
i ord som ahistorisk og atypisk
Artikkelside
Side 8 av 8