Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 355 oppslagsord

playback

substantiv hankjønn

Uttale

pleiˊbæk

Opphav

av engelsk play ‘spele’ og back ‘tilbake’

Tyding og bruk

det å spele eit opptak på nytt (for å kontrollere, vurdere kvalitet eller liknande);
avspeling
det å synkronisere eit film- eller tv-opptak og eit ferdig lydopptak
Døme
- gjere ein playback
ferdig lydopptak som blir synkronisert med til dømes biletopptaka til ein film eller ein artists sceneframføring
Døme
- mime til ein playback;
- syngje med playback

Artikkelside

gamlehus

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

i bunden form eintal eller fleirtal: hus ein budde i før ein flytta til eit nytt;

eldste huset på ein gard

Døme

gamlehuset på garden vart rive;
der gamlehusa stod, var det utrygt for ras

Artikkelside

overskjøn, overskjønn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

nytt skjøn som overprøver eit tidlegare skjøn
medlemer av ein domstol eller ei nemnd som står føre eit overskjøn (1)

Artikkelside

oske

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt aska

Tyding og bruk

pulverliknande rest som blir att etter at eit organisk materiale er brent opp
Døme
- ta oska ut av omnen;
- koke lut av oske
fint steinpulver som blir slengt ut under vulkanutbrot
Døme
- vulkansk oske

Faste uttrykk

frå oska til elden
frå ein vanskeleg situasjon til ein enda verre
kle seg i sekk og oske
vise ytre teikn på sorg eller anger
leggje i oske
brenne ned
reise seg frå oska
bli bygd opp på nytt;
reise seg opp att
laget har reist seg frå oska og vunne mange kampar denne sesongen

Artikkelside

menneske

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom dansk, frå gammalfrisisk manniska, menneska, jamfør norrønt manneskja og mennskr ‘menneskeleg’, samanheng med mann; jamfør menneskje

Tyding og bruk

skapning, vesen med opprett gonge, høg intelligens og evne til å tale;
Homo sapiens;
til skilnad frå dyr og plante
Døme
- det moderne mennesket;
- menneske og dyr;
- Gud og menneske
individ, person
Døme
- eit godt menneske;
- eit vakse menneske;
- ein by med 380 000 menneske;
- det var ikkje eit menneske å sjå;
- ha noko godt i huset i tilfelle det skulle kome eit menneske
- - bymenneske
  - friluftsmenneske
  - gjennomsnittsmenneske
  - ordensmenneske
  - overmenneske
  - stemningsmenneske
individ med tanke på menneskelege eigenskapar;
til skilnad frå maskin (1)
Døme
- ho er da berre eit menneske
individ med tanke på menneskeverd
Døme
- han er da eit menneske, han òg
i tiltale og omtale (ofte nedsetjande)
Døme
- kom inn da, menneske!
- kva er det du gjer, menneske!
- stakkars menneske;
- eg kjenner ikkje desse menneska

Faste uttrykk

aldri bli menneske att
etter ei ulukke: vere fysisk eller psykisk nedbroten
nytt og betre menneske
positivt forandra;
utkvilt
kjenne seg som eit nytt og betre menneske

Artikkelside

nytt og betre menneske

Tyding og bruk

positivt forandra;

utkvilt;

Sjå: menneske

Døme

kjenne seg som eit nytt og betre menneske

Artikkelside

peike seg ut

Tyding og bruk

merkje seg ut;

stå i ei særstilling;

Sjå: peike

Døme

ho peikar seg ut som leiarkandidat;
tunnelen peika seg ut som eit naturleg nytt samband

Artikkelside

peike

peika

verb

Opphav

samanheng med pigg (

Tyding og bruk

rette finger, stokk eller liknande mot noko
Døme
- barnet peikar på mora
vere retta mot noko
Døme
- børsa peika mot han;
- pila peika ned

Faste uttrykk

peike på
gjere merksam på;
påpeike
han peika på at samarbeid mellom kommunane er viktig
peike seg ut
merkje seg ut;
stå i ei særstilling
ho peikar seg ut som leiarkandidat;
tunnelen peika seg ut som eit naturleg nytt samband
peike ut
velje ut, nemne opp
peike ut ein ny leiar

Artikkelside

reise seg frå oska

Tyding og bruk

bli bygd opp på nytt;

reise seg opp att;

Sjå: oske, reise

Døme

laget har reist seg frå oska og vunne mange kampar denne sesongen

Artikkelside

organtransplantasjon

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å opererer eit friskt organ (1) frå eitt individ inn i eit anna

Døme

ho treng nytt hjarte og står på venteliste for organtransplantasjon

Artikkelside

Side 6 av 36

Resultat per side: