Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 375 oppslagsord

moment 1

substantiv inkjekjønn

Uttale

momenˊt

Opphav

frå latin , av movere ‘setje i rørsle’; jamfør norrønt momenta

Tyding og bruk

  1. i fysikk: verknad av ei kraft på ein lekam
  2. medverkande faktor eller omstende;
    Døme
    • det er mange moment som spelar inn;
    • sløyfe eit vesentleg moment i skildringa
  3. del av turnøving med tanke på vanskegrad
Artikkelside

abnormitet

substantiv hankjønn

Uttale

abnormiteˊt

Opphav

av abnorm

Tyding og bruk

(sjukleg) avvik, feilutvikling, misdanning
Artikkelside

-heit

substantiv hokjønn

Opphav

av mellomnorsk -heit; av lågtysk -he(i)t, opphavleg sjølvstendig ord ‘måte, tilstand’

Tyding og bruk

suffiks brukt til å lage substantiv særleg av adjektiv;
jamfør -dom, -leik og -skap (1;
Artikkelside

observant

adjektiv

Uttale

opsærvanˊg; opsærvanˊt

Opphav

av observere

Tyding og bruk

som har auga med seg;
vaken, oppmerksam
Artikkelside

musette

substantiv hankjønn

Uttale

mysetˊt

Opphav

frå fransk

Tyding og bruk

  1. sekkepipe brukt i Frankrike på 1600- og 1700-talet
  3. musikkstykke med basstemme som i instrumentet musette
Artikkelside

apparat

substantiv inkjekjønn

Uttale

aparaˊt

Opphav

av latin apparatus ‘førebuing, reiskap, utstyr’, av ad ‘til’ og parare ‘førebu’

Tyding og bruk

  1. instrument (1), reiskap eller maskin til teknisk, vitskapleg eller praktisk bruk;
    som etterledd i ord som fotoapparat og skumapparat
    Døme
    • straumtilførsel til elektriske apparat;
    • eit apparat for sveising med kolelektrode
  2. samverkande organ for kroppslege prosessar;
    som etterledd i ord som immunapparat og sanseapparat
  3. samansett verksemd med samverkande delar, eit mangesidig tiltak eller liknande; som etterledd i ord som støtteapparat og partiapparat
    Døme
    • det administrative apparatet i avdelinga;
    • eit stort apparat vart sett i sving da omfanget av ulykka vart kjent
  4. systematisk samling av merknader i vitskapleg arbeid
    Døme
    • utgåva har eit godt kritisk apparat;
    • apparatet av notar og tilvisingar
  5. idrett: innretning for øvingar i turn;
    Døme
    • turne i apparat
Artikkelside

malthusianisme

substantiv hankjønn

Opphav

etter namnet til den engelske presten og samfunnsfilosofen T.R. Malthus, 1766–1834

Tyding og bruk

samfunnsøkonomisk teori som mellom anna hevdar at folketalet aukar raskare enn matproduksjonen
Artikkelside

mag.scient.

forkorting

Uttale

magg sienˊt

Opphav

forkorting for latin magister scientiarum

Tyding og bruk

(tittel for) person med magistergrad i naturvitskaplege fag
Artikkelside

ålreit, all right

adjektiv

Uttale

åˊlreit; ål raiˊt

Opphav

frå engelsk ‘heilt rett’

Tyding og bruk

  1. heilt i orden;
    heilt frisk
    Døme
    • vere ålreit igjen
    • om person: grei, påliteleg
      • ein ålreit fyr
  2. brukt som adverb:
    Døme
    • ålreit, kom igjen!
Artikkelside

T-jern, T-jarn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

profiljern med eit tverrsnitt som lagar ein T
Artikkelside
Side 5 av 38