Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 50 oppslagsord

aspirere

aspirera

verb

Uttale

aspireˊre

Opphav

av latin aspirare ‘puste til noko’, av ad ‘til’ og spirare ‘puste, ande’

Tyding og bruk

  1. streve, ha ambisjonar om, vere kandidat til
    Døme
    • aspirerande forfattar;
    • aspirere mot det profesjonelle
  2. i språkvitskap: uttale ein språklyd med ein tydeleg pustelyd etter (eller meir sjeldan) føre
    Døme
    • p, t og k er aspirerte lydar i norsk

Faste uttrykk

  • aspirere til
    trå, streve, stunde etter (noko);
    ha sjanse til å bli eller få (noko)
    • aspirere til ei stilling i departementet
Artikkelside

ande 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt andi

Tyding og bruk

  1. luft som ein andar ut og inn;
    Døme
    • frisk, dårleg, vond ande;
    • dra anden;
    • sjå sin eigen ande i kaldt vêr;
    • ta anden frå ein
  2. det å ande (2, 1), puste
    Døme
    • ha tung ande
  3. lint og veikt luftdrag
    Døme
    • ein ande av vind over tunet
  4. i religiøst mål: guddomleg kraft, særleg om den tredje personen i guddomen;
    jamfør ånd
    Døme
    • Den heilage ande

Faste uttrykk

  • gje opp anden
    døy
    • den gamle karen gav opp anden til slutt
  • halde i ande
    halde (nokon) i ein merksam eller spent tilstand
    • media held politikarane i ande
Artikkelside

animisme

substantiv hankjønn

Uttale

animisˊme

Opphav

av latin anima ‘pust, ande, sjel’

Tyding og bruk

tru på at alt i naturen har sjel
Artikkelside

anding

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å ande;

Faste uttrykk

  • kunstig anding
    felles nemning for metodar som fører luft ut og inn av lungene til pasientar som ikkje kan puste tilstrekkeleg sjølve
Artikkelside

andedrag

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. einskild inn- og utanding
    Døme
    • jamne, rolege andedrag;
    • i same andedrag – i same augneblinken
  2. Døme
    • kjenne andedraget av konkurrentane i nakken
Artikkelside

ande 2

anda

verb

Opphav

norrønt anda

Tyding og bruk

  1. ta opp i seg og skilje ut luft gjennom munnen og nasen;
    Døme
    • ande inn og ut;
    • ande veikt;
    • andande stilt
  2. nemne (eit halvdrege ord om)
    Døme
    • ande eit aldri så lite ord
  3. Døme
    • ande inn dufta av parfyme
  4. gje ein sterk tokke av;
    vere fylt av (ei kjensle, stemning)
    Døme
    • huset andar av reinleik og ro

Faste uttrykk

  • ande ut
    døy, slokne
    • ho anda ut etter eit langt og rikt liv
Artikkelside

andast

verb

Opphav

norrønt andast

Tyding og bruk

ande ut, slokne;
Døme
  • han andast i fjor
Artikkelside

and 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt ǫnd

Tyding og bruk

Artikkelside

andelaus

adjektiv

Tyding og bruk

  1. utan ande (1;
    sterkt andpusten
  2. i overført tyding: om spent stemning eller tilstand
    Døme
    • i nokre andelause minutt;
    • vente i andelaus spenning
Artikkelside

animere

animera

verb

Uttale

animeˊre

Opphav

gjennom fransk, frå latin animare, av anima ‘pust, ande, sjel’; i tyding 2 av engelsk animate

Tyding og bruk

  1. Døme
    • animere nokon til noko
  2. lage illusjon av rørsle i animasjonsfilm
Artikkelside
Side 5 av 5