Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 78 oppslagsord

ettertenkt

adjektiv

Opphav

perfektum partisipp av tenkje

Tyding og bruk

Døme
  • eg meiner dette er eit lite ettertenkt vedtak
Artikkelside

justitiarius

substantiv hankjønn

Uttale

justisiaˊrius; justitsiaˊrius

Opphav

frå mellomalderlatin; av latin justitia ‘rettferd’

Tyding og bruk

  1. leiar av Høgsterett
    Døme
    • vedtak frå justitiarius i Høgsterett
  2. fram til 2002: (tittel for) leiar av by- eller heradsrett
Artikkelside

utøvande makt

Tyding og bruk

makt, rett til å setje vedtak i verk (som hos oss konge og regjering har etter maktfordelingsprinsippet);
Sjå: utøvande
Artikkelside

absolutt veto

Tyding og bruk

rett til å stanse vedtak;
Sjå: absolutt, veto
Artikkelside

godtaking

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å godta eller bli godteken
Døme
  • godtaking av vedtak
Artikkelside

førsteinstans, fyrsteinstans

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

instans (1) som først fattar vedtak (2) i ei sak
Døme
  • tingretten er førsteinstans både i straffesaker og sivile saker
Artikkelside

absolutt 2

adjektiv

Uttale

absolutˊt

Opphav

av latin absolutus, perfektum partisipp av absolvere ‘løyse frå’

Tyding og bruk

  1. som ikkje er avhengig av noko anna;
    Døme
    • eit absolutt krav;
    • absolutt einevelde
  2. brukt som adverb: vilkårslaust, plent, endeleg
    Døme
    • gjelde absolutt;
    • ho ville absolutt reise
    • nytta forsterkande
      • absolutt ikkje

Faste uttrykk

  • absolutt fleirtal
    over halvparten av røystene blant dei som har røysterett i eit val
  • absolutt gehør
    det å kunne bestemme tonehøgd ved hjelp av øyret
  • absolutt komparativ
    komparativ (1 utan samanlikning, til dømes i ‘ein betre middag’
  • absolutt musikk
    musikk som ikkje byggjer på noko anna enn musikalske verkemiddel;
    motsett programmusikk
  • absolutt nullpunkt
    lågaste temperatur som er mogleg, -273,15 °C
  • absolutt superlativ
    superlativ (1 utan samanlikning, til dømes i ‘med største glede’
  • absolutt temperatur
    temperatur målt frå det absolutte nullpunktet
  • absolutt veto
    rett til å stanse vedtak
Artikkelside

hastevedtak

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

vedtak (2) gjort i ei sak som hastar
Artikkelside

førehaving

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

vurdering eller drøfting av ei sak som leier fram til avgjerd, vedtak eller liknande;
Døme
  • ta saka opp til førehaving
Artikkelside

gyldig

adjektiv

Opphav

av tysk Gülte ‘grunnrente’; samanheng med gjeld (1 og gjelde (1

Tyding og bruk

  1. som gjeld, gjeldande, gangbar, valid, lovleg, godtakande
    Døme
    • gyldig avtale;
    • gyldig vedtak;
    • gyldig pengesetel;
    • gyldig pass;
    • gyldig forfall;
    • gyldig grunn
  2. i filosofi: haldbar (2), analytisk
    Døme
    • gyldig resonnement
Artikkelside
Side 4 av 8