Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 15 oppslagsord

stum

adjektiv

Opphav

lågtysk; samanheng med stamme (3

Tyding og bruk

  1. som ikkje kan eller vil snakke
    Døme
    • vere fødd stum;
    • stum som ein østers – heilt tagal, uvillig til å snakke
  2. utan ord
    Døme
    • det låg ei stum bøn i auga hennar;
    • stum sorg
  3. som ikkje blir uttalt
    Døme
    • t er stum i pronomenet «det»
Artikkelside

stillteiande

adjektiv

Tyding og bruk

  1. utan å seie noko;
    Døme
    • finne seg stilleteiande i alt
  2. som gjeld utan å vere fastslått i ord
    Døme
    • ein stilleteiande føresetnad;
    • ei stillteiande semje
Artikkelside

still 2

adjektiv

Opphav

samanheng med stall; same opphav som stille (3

Tyding og bruk

  1. som er i ro;
    kvilande, roleg
    Døme
    • sitje stiv og still;
    • fjorden låg stavande still – blikstill;
    • no står det heilt stilt for meg – no greier eg ikkje å tenkje klart, å kome på det
    • i superlativ:
      • stillaste vatnet har djupaste grunnen – den som seier lite, kan ofte vere den mest djuptenkte el. ha mykje løynt i seg
  2. utan bråk, larm, uro;
    Døme
    • elva rann still el. stilt;
    • ein still og fredeleg stad;
    • gå stilt i trappa;
    • det var heilt stilt i huset
    • blyg
      • han er så still og smålåten
    • tagal
      • ho er så still og alvorleg;
      • teie still el. stilt – slutte å snakke;
      • still bøn

Faste uttrykk

  • den stille veka
    veka frå palmesøndag til og med påskeaftan (da musikk og andre gledesteikn var borte frå gudstenesta i eldre tid)
  • gå stilt i dørene
    fare varsamt fram
  • i det stille
    i løynd
  • still mobilisering
    mobilisering utan offentleg kunngjering
Artikkelside

sfinks

substantiv hankjønn

Uttale

utt svings el. svinks

Opphav

gresk av sphingein ‘kvele’; eigenleg om eit uhyre som etter greske segner heldt til ved Teben

Tyding og bruk

  1. (egyptisk statue av eit) fabeldyr med menneskehovud og dyrekropp
  2. tagal, gåtefull person
Artikkelside

-al 5

adjektiv

Opphav

norrønt -al(l)

Tyding og bruk

lagar adjektiv; til dømes gamal og tagal
Artikkelside
Side 2 av 2