Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 268 oppslagsord

oppmode

oppmoda

verb

Tyding og bruk

be (, mane (1)

Døme

oppmode formannen om å ta attval;
oppmode dei til å gå frå staden

Artikkelside

ras

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt ras ‘bråhast, skunding’

Tyding og bruk

masse av stein, jord, snø eller liknande som rasar (2 eller har rasa nedover i terreng;
skred
Døme
- to hus vart tekne av raset;
- det har gått eit ras på staden;
- raset losna oppe i fjellsida
i overført tyding: store mengder med noko som kjem i rask rekkjefølgje
Døme
- eit ras av kjensler;
- det kom eit ras av søknader

Artikkelside

pro-

prefiks

Opphav

frå latin og gresk; jamfør pro (

Tyding og bruk

prefiks (1) i ord som uttrykkjer ei (abstrakt) rørsle framover;
til dømes i produsere, projisere og propell
prefiks (1) i ord for at noko hender før noko anna;
til dømes i proaktiv og prognose
prefiks (1) i ord som uttrykkjer at noko kjem i staden for noko anna;
til dømes i prokonsul, pronomen og protese
prefiks (1) i ord som uttrykkjer at nokon er venleg stemd mot eller på parti med nokon eller noko;
til dømes i proamerikansk og prorussisk

Artikkelside

pokker

substantiv hankjønn

Opphav

truleg gjennom dansk, frå lågtysk pocken ‘verksvull’; jamfør norrønt púki ‘djevel’

Tyding og bruk

brukt i forsterkande uttrykk og mildare eidar: fanden (

Døme

køyr, for pokker!
ikkje pokker om eg gjev meg

Faste uttrykk

dra pokker i vald
dra langt av garde;
forsvinne;
dra fanden i vald
gje pokker i
ikkje bry seg om;
blåse i
som berre pokker
i svært høg grad
dei stakk frå staden, fort som berre pokker

Artikkelside

overdramatisere

overdramatisera

verb

Tyding og bruk

oppfatte eller framstille noko som meir alvorleg eller farleg enn det eigenleg er

Døme

dei overdramatiserer trafikkforholda på staden

Artikkelside

overgang

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør norrønt yfirgangr

Tyding og bruk

stad der ein kan kome seg over ein veg, ein jernbane og anna
- - fjellovergang
  - fotgjengarovergang
staden der unnarennet går over i sletta
Døme
- hopparen var ustø i overgangen
fortsett reise med anna tog, annan buss eller liknande;
omstiging
Døme
- trikkebilletten gjev rett til fri overgang til andre ruter
det å gå over frå noko til noko anna
Døme
- overgangen frå sjøverts til landverts trafikk;
- framstillinga hadde for mange brå overgangar mellom momenta;
- overgang til katolisismen;
- overgangen frå skule til arbeidsliv;
- fotballspelaren tenkte på overgang til ein annan klubb
kortvarig, forbigåande tilstand;
mellomstadium;
skifte (1, 1)
Døme
- overgangen mellom natt og dag;
- overgangen mellom romantikk og realisme;
- det er berre ein overgang