Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 21 oppslagsord

koneskaut

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. om eldre forhold: skaut (2) som var merke på at ei kvinne var gift
  2. ein type hovudplagg til bunad (1), opphavleg berre nytta av gifte kvinner
    Døme
    • brodere koneskaut til bunaden
Artikkelside

skyte frå hofta

Tyding og bruk

Sjå: hofte, skyte
  1. skyte raskt medan ein stør eit handvåpen mot hofta
    Døme
    • dei veit korleis ein skyt frå hofta utan å sikte
  2. kommentere utan å tenkje seg om;
    tippe (4, 1), prøve seg
    Døme
    • valforskaren skaut frå hofta
Artikkelside

åte 1

substantiv inkjekjønn eller hokjønn

Opphav

norrønt áta; av ete (2

Tyding og bruk

  1. det å ete;
    Døme
    • han gjorde ikkje stor åta – han åt lite
  2. lokkemat for rovdyr;
    Døme
    • leggje ut åte;
    • han skaut reven på åta
  3. dyreplankton eller fiskeyngel som er næringsemne for større sjødyr (fisk og kval);
  4. Døme
    • kaste åte på snøen der han ligg tjukk
  5. stim av fisk
    Døme
    • ei åte med sild
Artikkelside

treff

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

av treffe

Tyding og bruk

  1. det å treffe (2)
    Døme
    • ho skaut og det vart treff
  2. tilfeldig møte;
    Døme
    • møtast ved eit merkeleg treff
  3. det å møtast, treffast;
    Døme
    • ungdomstreff;
    • reise på treff
Artikkelside

skøyte 5

skøyta

verb

Opphav

same opphav som skøyte (4 opphavleg i tyding ‘overføre eigedomsretten til jord med å leggje mold frå denne jorda i ein flik (norrønt skaut) av kappa til den nye eigaren’

Tyding og bruk

overføre eigedomsretten med skøyte (3
Døme
  • skøyte frå seg garden til dottera
Artikkelside

skøyte 4

skøyta

verb

Opphav

norrønt skeyta, opphavleg ‘leggje kantane saman’; av skaut

Tyding og bruk

lengje med å setje attåt;
setje i hop med å feste endane i kvarandre
Døme
  • skøyte i hop, inn, på, saman;
  • skøyte to fjøler
Artikkelside

skautete

adjektiv

Tyding og bruk

med skaut (3) på hovudet
Artikkelside

skaute 1

substantiv hankjønn

Opphav

samanheng med skaut

Tyding og bruk

bot (4), utfylling på noko;
påskøytt stykke
Artikkelside

salve 1

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

truleg latin salve ‘ver helsa’, i tyding 3 etter tysk; samanheng med salutt

Tyding og bruk

  1. mange skot på éin gong
    Døme
    • troppen skaut ei salve
    • steinsprenging der fleire ladde borehol går av samstundes
      • dei skaut ei ny salve i tunnelen
  2. klapp, utrop samstundes;
    bølgje av lått
    Døme
    • klappsalve
  3. dryge skuldingar, skjellsord
    Døme
    • kome med ei kraftig salve mot ordføraren
Artikkelside

full

adjektiv

Opphav

norrønt fullr

Tyding og bruk

  1. som har maksimalt innhald;
    fylt (til randa)
    Døme
    • duken er full av flekker;
    • ho er full av idear;
    • glaset er fullt av vatn;
    • beina er fulle i myggstikk
  2. fullstendig, komplett, heil, uavgrensa
    Døme
    • fullt namn;
    • betale full pris;
    • ein modell i full storleik;
    • eg har full kontroll!
    • dei var alt i full gang, då eg kom;
    • gje full gass;
    • den heile og fulle sanninga;
    • huset står i full loge
    • brukt som adverb
      • tru fullt og fast på;
      • det er heilt og fullt mi skyld;
      • ho er ikkje fullt så stor;
      • det er hardt, men like fullt moro
  3. Døme
    • drikke seg full;
    • skjenkje nokon full;
    • vere drita full

Faste uttrykk

  • av full hals
    med så mykje stemme ein har;
    så høgt ein kan
    • syngje av full hals
  • for fulle mugger
  • for fullt
    med alt en har;
    med toppfart
    • ho arbeider no for fullt med saka;
    • produksjonen går for fullt
  • fullt hus
    • sal, rom eller liknande med alle plassar opptekne
      • artisten samla fullt hus kvar kveld
    • beste moglege resultat
      • skiskyttaren skaut fullt hus i siste runde
  • fullt ut
    aldeles, fullstendig
  • ha fullt opp av
    ha rikeleg av
  • ha hendene fulle
    ha mykje å gjere;
    vere travel
  • i fullt mål
    rikeleg, fullstendig
  • like fullt
    kor som er;
    likevel, enda
    • konklusjonen er like fullt krystallklar
  • ta munnen for full
    love meir enn ein kan halde;
    ta for sterkt i
  • til fulle
    så det monar
    • statistikken viser detaljane til fulle;
    • forfattaren meistrar til fulle kunsten å overdrive
Artikkelside
Side 2 av 3