Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 18 oppslagsord

still 2

adjektiv

Opphav

samanheng med stall; same opphav som stille (3

Tyding og bruk

  1. som er i ro;
    kvilande, roleg
    Døme
    • sitje stiv og still;
    • fjorden låg stavande still – blikstill;
    • no står det heilt stilt for meg – no greier eg ikkje å tenkje klart, å kome på det
    • i superlativ:
      • stillaste vatnet har djupaste grunnen – den som seier lite, kan ofte vere den mest djuptenkte el. ha mykje løynt i seg
  2. utan bråk, larm, uro;
    Døme
    • elva rann still el. stilt;
    • ein still og fredeleg stad;
    • gå stilt i trappa;
    • det var heilt stilt i huset
    • blyg
      • han er så still og smålåten
    • tagal
      • ho er så still og alvorleg;
      • teie still el. stilt – slutte å snakke;
      • still bøn

Faste uttrykk

  • den stille veka
    veka frå palmesøndag til og med påskeaftan (da musikk og andre gledesteikn var borte frå gudstenesta i eldre tid)
  • gå stilt i dørene
    fare varsamt fram
  • i det stille
    i løynd
  • still mobilisering
    mobilisering utan offentleg kunngjering
Artikkelside

sildre 3

sildra

verb

Opphav

av sille

Tyding og bruk

  1. renne seint, helst med ein veik, nærmast klunkande eller klukkande lyd
    • bekken sildra og rann
  2. i overført tyding:
    • fløytisten fekk tonane til å sildre fram
Artikkelside

sikle 2

sikla

verb

Opphav

av sike

Tyding og bruk

  1. renne med ein veik lyd;
    Døme
    • det sikla og rann nedanfor breen
  2. sleppe spytt or munnvika(ne);
    Døme
    • sikle i skjegget
  3. ha lyst på
    Døme
    • sikle etter, på noko
Artikkelside

rønne

substantiv hokjønn

Opphav

samanheng med norrønt rann n ‘hus’

Tyding og bruk

skrøpeleg hus, skur
Døme
  • ei falleferdig rønne
Artikkelside

roleg

adjektiv

Opphav

norrønt róligr; av ro (1

Tyding og bruk

  1. Døme
    • sitje roleg;
    • sjøen var roleg
  2. Døme
    • ein roleg stad;
    • ha ei roleg tid
  3. Døme
    • du kan vere heilt roleg
  4. Døme
    • ta meldinga heilt roleg;
    • tale roleg og høfleg;
    • ein roleg og stø kar
  5. Døme
    • leve eit roleg liv;
    • rolege linjer i landskapet;
    • rolege fargar;
    • elva rann roleg forbi
Artikkelside

glas

substantiv inkjekjønn

Opphav

av lågtysk glas; samanheng med glans

Tyding og bruk

  1. hardt, gjennomsiktig materiale
    Døme
    • ein bolle av glas;
    • det er glas i fatet;
    • slipe glas
  2. stykke eller plate av glas (1)
    Døme
    • glaset i brillene;
    • setje biletet i glas og ramme
  3. Døme
    • opne glaset
  4. mindre behaldar, (drikke)kar, beger av glas (1)
    Døme
    • eit glas med sylteagurk;
    • fylle mjølk i glaset;
    • slå på glaset for å få merksemd
  5. innhald i eit glas (4)
    Døme
    • ta seg eit glas
  6. om eldre forhold til sjøs: halv time (tida eit timeglas rann ut på);
    jamfør timeglas

Faste uttrykk

  • ikkje spytte i glaset
    gjerne vilje drikke alkohol
  • kike djupt i glaset
    drikke for mykje alkohol
  • sjå djupt i glaset
    drikke mykje alkohol
  • slå glas
    slå på skipsklokka for kvar halvtime
Artikkelside

dropevis

adverb

Opphav

jamfør -vis

Tyding og bruk

i dropar;
drope for drope;
litt etter litt
Døme
  • vatnet rann dropevis;
  • ha i olja dropevis
Artikkelside

bard, barde 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt barð

Tyding og bruk

  1. Døme
    • vatnet rann over bardane på tønna;
    • leite i elva frå bard til botn
  2. side, bordkant (på båt eller ferje)
Artikkelside
Side 2 av 2