Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 54 oppslagsord

-logi

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk , av logos ‘ord, tale, fornuft’; jamfør -log

Tyding og bruk

suffiks i nemning for ei viss lære eller ein viss vitskap;
i ord som biologi, ideologi og teknologi
Artikkelside

klasse 1

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

av latin classis ‘mannskapsstyrke’

Tyding og bruk

  1. gruppe av ting, eigenskapar eller omgrep som har eitt eller fleire sams kjennemerke
    Døme
    • dele inn i klasser
  2. i biologi: gruppe av individ eller organismar som har eitt eller fleire sams kjennemerke; jamfør rekkje (1, 2) og orden (4)
    Døme
    • mosane deler vi inn i klassene levermosar og bladmosar
  3. gruppe menneske som høyrer saman ut frå økonomiske tilhøve, yrke, levevis og status;
    sosial gruppe
  4. gruppe av elevar på same undervisningssteg
    Døme
    • gå i første klasse;
    • ei vanskeleg klasse
  5. gruppe som nokon eller noko blir plassert i etter alder, kjønn, tame, vekt, storleik, pris, kvalitet og liknande
    Døme
    • av første klasse;
    • setje i klasse med;
    • stille i klasse med;
    • vere i ei klasse for seg
  6. i grammatikk: gruppe av ord med felles bøying eller funksjon

Faste uttrykk

  • gjennomgå klasse
    om skip: bli kontrollert, inspisert
Artikkelside

kode 3

koda

verb

Tyding og bruk

  1. forsyne med kode (2, 1)
  2. skrive noko i eit format som ein datamaskin kan lese
  3. Døme
    • elevane skal lære å kode
  4. i biologi: gje anlegg for visse eigenskapar
    Døme
    • fuglane er genetisk koda til å formeire seg på ei viss tid av året

Faste uttrykk

Artikkelside

konjugere

konjugera

verb

Opphav

frå latin ‘binde saman’

Tyding og bruk

  1. i grammatikk: bøye eit verb;
    jamfør deklinere
  2. i biologi: pare ved konjugasjon (2)
  3. i matematikk: høyre saman;
    jamfør konjugert
Artikkelside

konjugasjon

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin ‘(ord)skyldskap’; jamfør konjugere

Tyding og bruk

  1. i grammatikk: verbbøying;
    bøyingsklasse for verb;
    Døme
    • verb av første konjugasjon
  2. i biologi: ein type kjønna formeiring hos visse eincella organismar
Artikkelside

indusere

indusera

verb

Opphav

frå latin , av in ‘i, på’ og ducere ‘føre, leie’

Tyding og bruk

  2. i fysikk: få fram elektrisk straum eller magnetisme ved induksjon (2)
  3. i biologi: framkalle eller stimulere endring eller reaksjon
    Døme
    • indusere ein fødsel
Artikkelside

induksjon

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin , av inducere ‘føre inn’; jamfør indusere

Tyding og bruk

  1. i filosofi: det å slutte frå ei rekkje einskildtilfelle til det allmenne;
  2. i fysikk: det å få fram elektrisk straum i ein leiar ved å endre magnetfeltet rundt
    Døme
    • elektrisk induksjon
  3. i biologi: det at visse celler eller stoff, særleg under fosterutviklinga, utløyser ein bestemt vekst hos visse andre celler eller gjer at visse andre stoff blir laga
  4. i medisin: det å framkalle eller stimulere til ein ønskt respons

Faste uttrykk

  • elektromagnetisk induksjon
    produksjon av elektrisitet ved å endre den magnetiske fluksen (1 gjennom ein straumkrins
  • elektrostatisk induksjon
    det at elektrisk ladning blir utvikla på overflata av ein leiar (3) når leiaren blir plassert i eit elektrostatisk felt
Artikkelside

eukaryot 1

substantiv hankjønn

Uttale

eukaryoˊt

Tyding og bruk

i biologi: celle med tydeleg kjerne;
til skilnad frå prokaryot (1
Artikkelside

eukaryot 2

adjektiv

Uttale

eukaryoˊt

Opphav

av gresk eu- og karyon ‘kjerne’; jamfør eu-

Tyding og bruk

i biologi, om celle: som har tydeleg kjerne (2); til skilnad frå prokaryot (2
Artikkelside

hybrid 2

adjektiv

Opphav

av hybrid (1

Tyding og bruk

  1. i biologi: skapt ved krysning
    Døme
    • hybride planter
  2. samansett av element frå to språk
    Døme
    • hybride ord
  3. samansett av to eller fleire element
    Døme
    • hybrid musikk med element frå blues og jazz
Artikkelside
Side 2 av 6