Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 138 oppslagsord

rappell

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk, av rappeler ‘rope attende’

Tyding og bruk

det å fire seg ned med tau, til dømes frå ein fjellvegg, ein fasade eller eit helikopter;
jamfør rappellere
Artikkelside

kalle

kalla

verb

Opphav

norrønt kalla

Tyding og bruk

  1. rope (på);
    Døme
    • kalle på hunden;
    • pliktene kallar;
    • kalle inn til møte;
    • bli kalla av Gud;
    • bli kalla opp over radioen;
    • er det nokon som kjenner seg kalla til å ta på seg oppgåva?
    • filmen kalla fram tårene;
    • produsenten måtte kalle attende vara
  2. Døme
    • ho vart kalla til biskop
  3. gje namn;
    tiltale som;
    karakterisere som
    Døme
    • dei kalla dottera Saima;
    • vi kallar henne sjefen;
    • kalle seg fagmann;
    • kalle seg rik;
    • føremiddagsmaten eller dugurden, dei kallar;
    • kallar du det å rydde?
  4. rope utnamn til;
    skjelle ut
    Døme
    • dei kallar meg!
    • stå og kalle kvarandre

Faste uttrykk

  • kalle opp
    • gje namn etter noko eller nokon
      • dei vil kalle opp oldefaren dersom dei får ein gut;
      • plassen er kalla opp etter den tidlegare statsministeren
    • (prøve å) kontakte til dømes gjennom eit radiosamband
      • flygeleiaren kalla opp flyet
Artikkelside

isolat

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

  1. isoleringsrom på sjukehus, fengsel eller liknande
  2. stad som ein frivillig har drege seg attende til for å vere aleine
Artikkelside

primitivisme

substantiv hankjønn

Opphav

av primitiv

Tyding og bruk

retning innan kunst og filosofi som søkjer attende til det enkle, opphavlege og urørte
Artikkelside

pelle seg ...

Tyding og bruk

med stadadverb: kome seg, ha seg (bort, heim, attende, unna, ut);
Sjå: pelle
Døme
  • pelle seg heim att
Artikkelside

pelle

pella

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

same opphav som pele

Faste uttrykk

  • pelle seg ...
    med stadadverb: kome seg, ha seg (bort, heim, attende, unna, ut);
    kare seg
    • pelle seg heim att
Artikkelside

otium

substantiv inkjekjønn

Uttale

oˊtsium

Opphav

latin

Tyding og bruk

fritid og kvile, særleg brukt om tida etter at ein person har drege seg attende frå yrkeslivet
Døme
  • nyte sitt otium
Artikkelside

polemikk

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk ‘krigskunst’

Tyding og bruk

det å gå imot og vise attende argument
Døme
  • vere i offentleg polemikk med nokon
Artikkelside

paleozoikum

substantiv ubøyeleg

Uttale

paleosoˊikum

Opphav

av paleo- og gresk zoon ‘dyr’

Tyding og bruk

jordas oldtid (2);
perioden frå kambrium (2) til perm (3, 2) (ca. 541 til ca. 252 millionar år attende i tid)
Artikkelside

irreduktibel

adjektiv

Opphav

av latin ir- og reducere ‘føre attende’; jamfør ir-

Tyding og bruk

særleg i matematikk: som ikkje kan reduserast eller løysast opp i faktorar
Artikkelside
Side 2 av 14