Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 64 oppslagsord

gass

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk khaos med tydinga ‘luft’, laga av den belgiske fysikaren og kjemikaren J.B. van Helmont, 1580–1644; i tydinga ‘drivstoff’ av engelsk gas, kortform av gasoline ‘bensin’; jamfør kaos

Tyding og bruk

  1. stoff i luftformig aggregattilstand (ved vanleg trykk og temperatur)
    Døme
    • gassar, væsker og faste stoff
  2. brennbart luftformig stoff som mellom anna blir brukt til å skaffe lys og varme
    Døme
    • det stig ein gass opp av jorda;
    • utvinne olje og gass;
    • kondensere til flytande gass
  3. kjemisk våpen
    Døme
    • bruke gass mot demonstrantane
  4. drivstoff i forbrenningsmotor
    Døme
    • gje full gass
  5. Døme
    • trø inn gassen
Artikkelside

likskapsteikn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. teikn (=) som viser at to storleikar er like store
    Døme
    • setje likskapsteikn mellom A og B
  2. i overført tyding: teikn på likskap eller fellestrekk
    Døme
    • setje likskapsteikn mellom rikdom og lykke;
    • sjå klare likskapsteikn mellom situasjonen i fjor og i år
Artikkelside

labial 1

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

labial (2 språklyd
Døme
  • ‘p’, ‘b’, ‘m’, ‘f’ og ‘v’ er labialar
Artikkelside

kvadrat

substantiv inkjekjønn

Opphav

av latin quadratum ‘firkant’

Tyding og bruk

  1. rettvinkla firkant der alle sidene er like lange
  2. produkt av eit tal gonga med seg sjølv;
    andre potens (2) av eit tal
    Døme
    • kvadratet av 3 er 9
  3. i musikk: teikn som opphevar kryss (1, 7) eller b (1;
Artikkelside

stor bokstav

Tyding og bruk

bokstav (A, B, C osb.) som særleg blir brukt som første skriftteikn i ord som innleier ei setning og på første skriftteikn i eigennamn;
til skilnad frå liten bokstav;
Sjå: bokstav
Artikkelside

blaute konsonantar

Tyding og bruk

konsonantar som i visse stillingar har endra seg frå ustemde (p, t, k) til stemde (b, d, g), i visse dialekter i Agder og Rogaland;
til skilnad frå harde konsonantar;
Sjå: blaut
Artikkelside

den blaute kyststripa

Tyding og bruk

dialektområde i Agder og Rogaland med overgang frå p, t, k til b, d, g i visse stillingar;
Sjå: blaut
Artikkelside

liten bokstav

Tyding og bruk

bokstav (a, b, c osb.) som særleg blir brukt i løpande skrift;
til skilnad frå stor bokstav;
Sjå: bokstav, liten
Artikkelside

g-moll

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

Artikkelside

bokstav

substantiv hankjønn

Uttale

bokstaˊv

Opphav

norrønt bókstafr

Tyding og bruk

  1. skriftteikn for ein språklyd
    Døme
    • bokstaven A;
    • rekne med bokstavar for dei ukjende talstorleikane
  2. trongaste tyding
    Døme
    • lovas bokstav;
    • følgje eit regelverk etter bokstaven

Faste uttrykk

  • liten bokstav
    bokstav (a, b, c osb.) som særleg blir brukt i løpande skrift;
    til skilnad frå stor bokstav
  • stor bokstav
    bokstav (A, B, C osb.) som særleg blir brukt som første skriftteikn i ord som innleier ei setning og på første skriftteikn i egennavn;
    til skilnad frå liten bokstav
Artikkelside
Side 2 av 7