Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
77 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 77 oppslagsord

utval

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. det å velje ut;
    noko som er utvalt
    Døme
    • ikkje ta alt, men gjere eit utval;
    • boka inneheld eit utval av artiklane hans;
    • dikt i utval
  2. variert mengd
    Døme
    • forretninga har stort utval av varer
  3. Døme
    • setje ned eit utval for å greie ut saka
  4. i statistikk: populasjon (2)
Artikkelside

nemne opp

Tyding og bruk

peike ut til dømes eit utval eller ei verje;
Sjå: nemne
Artikkelside

selektere

selektera

verb

Tyding og bruk

velje ut (som det beste eller høvelegaste)
  • brukt som adjektiv:
    • eit selektert utval
Artikkelside

seleksjon

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin, av seligere ‘velje ut’

Tyding og bruk

Døme
  • darwinismen byggjer på naturleg seleksjon
Artikkelside

nemne 2

nemna

verb

Opphav

norrønt nefna; av namn

Tyding og bruk

  1. seie (namnet på);
    rekne opp
    Døme
    • nemne nokon ved namn;
    • eg vil ikkje nemne namn;
    • han nemnde ikkje eit ord om det;
    • kan du nemne dei rekneartene du kjenner til?
  2. snakke om;
    kome inn på;
    Døme
    • eg skal nemne saka for henne;
    • problemet er ikkje nemnt i boka;
    • som nemnt ovanfor er dette eit viktig argument

Faste uttrykk

  • ingen nemnd, ingen gløymd
    vending brukt i takketale eller liknande der ein takkar ei gruppe utan å namngje nokon einskild
  • nemne opp
    peike ut til dømes eit utval eller ei verje
  • nemne på
    ymte om
  • nemne ut
    gje verv eller orden;
    peike ut;
    utnemne (2
    • statsministeren skal nemne ut ein ny statsråd
Artikkelside

vrake

vraka

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

av lågtysk wraken eller av vrak (1

Tyding og bruk

  1. forkaste som ueigna;
    forsmå (1), vise bort;
    Døme
    • vrake eit framlegg;
    • jenta vraka guten
  2. om vrakar: granske varekvalitet og skilje ut det som ikkje held mål
    Døme
    • vrake fisk;
    • vrake tømmer
  3. gjere til vrak;
    øydeleggje
    Døme
    • han sovna ved rattet og vraka bilen

Faste uttrykk

  • velje og vrake
    ta det ein helst vil ha
    • det er berre å velje og vrake frå menyen;
    • du kan velje og vrake frå eit utval italienske vinar
Artikkelside

velje

velja

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt velja; samanheng med val (3 og vilje (1

Tyding og bruk

  1. av eigen vilje bestemme seg for (noko);
    slå inn på, satse på;
    ta, leite, peike, nemne ut;
    Døme
    • velje å bli fagarbeidar, lærar;
    • ha mykje å velje i, mellom;
    • velje med omhug;
    • velje ut det beste;
    • velje feil, rett
  2. om fleire personar, grupper og liknande: peike ut ved røysting
    Døme
    • velje nytt styre, ny formann;
    • velje nokon til lagkaptein;
    • bli vald inn på Stortinget

Faste uttrykk

  • velje bort
    la vere å velje;
    velje noko anna enn
    • løysinga vart vald bort fordi ho var for dyr
  • velje og vrake
    ta det ein helst vil ha
    • det er berre å velje og vrake frå menyen;
    • du kan velje og vrake frå eit utval italienske vinar
Artikkelside

styre 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt stýri

Tyding og bruk

  1. hjelpemiddel, særleg handtak, til å styre (2, 1) med
    Døme
    • plogstyre;
    • sykkelstyre;
    • sitje ved styret;
    • lyde styret – gå, svinge etter som ein svingar styret
  2. det å styre (II,1 og særleg 2);
    måte å styre (II,1 og særleg 2) på;
    Døme
    • hardstyre;
    • sjølvstyre;
    • vanstyre;
    • kongen sat med styret i landet i 20 år;
    • ha demokratisk styre
  3. nemnd, utval, komité, forsamling som styrer noko
    Døme
    • bystyre;
    • kommunestyre;
    • skulestyre;
    • styret for ein bank, eit lag;
    • sitje i styret
Artikkelside

departemental

adjektiv

Uttale

departementaˊl eller  departemangtaˊl

Tyding og bruk

som høyrer til eller er særmerkt for eit departement (1)
Døme
  • eit departementalt utval

Faste uttrykk

  • departemental stil
    tung, innfløkt uttrykksmåte;
    kansellistil
Artikkelside

sample

sampla

verb

Uttale

samˋple eller  sæmˋple

Opphav

frå engelsk

Tyding og bruk

  1. gjere eit utval;
    jamfør sampel (1)
  2. i musikk: ta opp og lagre lyd digitalt for å omarbeide han og bruke han på ein ny måte seinare
Artikkelside
Side 1 av 8