Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
17 treff

Bokmålsordboka 2 oppslagsord

smålåten

adjektiv

Opphav

jamfør -låten

Betydning og bruk

som ikke framhever seg selv;
Eksempel
  • være smålåten og stillfarende
Artikkelside

-låten

adjektiv

Opphav

norrønt -látr, av lát ‘oppførsel’; samme opprinnelse som -laden

Betydning og bruk

som er slik i væremåte som førsteleddet angir;
i ord som smålåten og storlåten
Artikkelside

Nynorskordboka 15 oppslagsord

smålåten

adjektiv

Opphav

jamfør -låten

Tyding og bruk

som ikkje stikk seg fram;
Døme
  • vere lydig og smålåten
Artikkelside

still 2

adjektiv

Opphav

samanheng med stall; same opphav som stille (3

Tyding og bruk

  1. som er i ro;
    kvilande, roleg
    Døme
    • sitje stiv og still;
    • fjorden låg stavande still – blikstill;
    • no står det heilt stilt for meg – no greier eg ikkje å tenkje klart, å kome på det
    • i superlativ:
      • stillaste vatnet har djupaste grunnen – den som seier lite, kan ofte vere den mest djuptenkte el. ha mykje løynt i seg
  2. utan bråk, larm, uro;
    Døme
    • elva rann still el. stilt;
    • ein still og fredeleg stad;
    • gå stilt i trappa;
    • det var heilt stilt i huset
    • blyg
      • han er så still og smålåten
    • tagal
      • ho er så still og alvorleg;
      • teie still el. stilt – slutte å snakke;
      • still bøn

Faste uttrykk

  • den stille veka
    veka frå palmesøndag til og med påskeaftan (da musikk og andre teikn på glede var borte frå gudstenesta i eldre tid)
  • gå stilt i dørene
    fare varsamt fram
  • i det stille
    i løynd
  • still mobilisering
    mobilisering utan offentleg kunngjering
Artikkelside

forsagt 2

adjektiv

Opphav

gjennom dansk; frå lågtysk vorsagen ‘bli redd’

Tyding og bruk

som er litt reddvoren og tilbakehalden;
Døme
  • ein stille og forsagt person
  • brukt som adverb:
    • sitje forsagt borti kroken
Artikkelside

prunklaus

adjektiv

Tyding og bruk

utan prunk;
utan stas;
enkel og smålåten
Artikkelside

bramfri

adjektiv

Opphav

av bram

Tyding og bruk

  1. ikkje prega av blygsel;
    jamfør bramfull
    Døme
    • kome med bramfrie politiske utspel
    • brukt som adverb
      • bramfritt og utan atterhald sa han at han var den beste utøvaren
  2. fri for skryt;
    Døme
    • ei stille og bramfri kvinne
Artikkelside

nøysam

adjektiv

Opphav

av nøye (3

Tyding og bruk

som er nøgd med lite;
smålåten, kravlaus
Døme
  • flittige og nøysame folk;
  • nøysame grønsakslag
Artikkelside

spak 2

adjektiv

Opphav

norrønt spakr ‘klok, varsam’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ho var spak og smålåten
  2. om dyr: tam, tyd (2)
  3. om luft og sjø: utan sterke rørsler;
    Døme
    • vinden var spak
Artikkelside

audmjuk

adjektiv

Opphav

norrønt auðmjúkr ‘lett å gjere mjuk’

Tyding og bruk

  1. som ikkje har høge tankar om eige verd;
    Døme
    • ein audmjuk og trufast slitar
  2. som uttrykkjer eller er prega av vyrdnad, respekt (overfor noko mektig eller vanskeleg)
    Døme
    • vere audmjuk overfor naturkreftene;
    • ei audmjuk haldning til oppgåva
Artikkelside

fordringslaus

adjektiv

Tyding og bruk

Artikkelside

underdanig

adjektiv

Opphav

frå lågtysk; sisteleddet samanheng med tysk tun ‘gjere’

Tyding og bruk

Artikkelside
Side 1 av 2