Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
16 treff

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

framsteg

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

utvikling mot noe bedre;
Artikkelside

Nynorskordboka 15 oppslagsord

framsteg

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

utvikling mot noko betre;
positiv utvikling;
Døme
  • lova var eit stort sosialt framsteg

Faste uttrykk

  • gjere framsteg
    bli betre;
    gå framover
    • eleven gjer store framsteg;
    • pasienten gjer framsteg
Artikkelside

progresjon

substantiv hankjønn

Opphav

av latin progredi ‘skride fram’

Tyding og bruk

  1. det å utvikle seg;
    framgang, framsteg, stiging
    Døme
    • ein jamn progresjon frå det konkrete til det abstrakte
  2. det at skatteprosenten aukar med stigande nettoinntekt
    Døme
    • høg skatteprogresjon
  3. i matematikk: rekkje (1, 3)
Artikkelside

progressiv

adjektiv

Opphav

frå fransk; av latin progressus ‘framsteg’

Tyding og bruk

  1. framstegsvenleg, reformvenleg;
    motsett reaksjonær
    Døme
    • dei progressive kreftene i samfunnet;
    • ei progressiv haldning
  2. som aukar jamt, stendig stigande

Faste uttrykk

  • progressiv skatt
    det at skatteprosenten stig med inntekta;
    jamfør progresjon (2)
Artikkelside

produktiv

adjektiv

Opphav

gjennom fransk; frå mellomalderlatin

Tyding og bruk

  1. som skaper (økonomiske) verdiar;
    som kastar mykje av seg;
    som gjev stor avling eller talrikt avkom
    Døme
    • produktivt arbeid;
    • produktiv jord;
    • produktive potetsortar;
    • kvinner og menn i produktiv alder
  2. som produserer mange åndsverk;
    Døme
    • ein produktiv forfattar;
    • ha ei produktiv tid som kunstnar
  3. som bidreg til framsteg
    Døme
    • vi treng ein god debatt og produktive framlegg
  4. i språkvitskap, særleg om affiks og bøyingsklasser: som ein kan lage nye ord eller ordformer med
    Døme
    • '-ist' er eit produktivt etterledd;
    • den mest produktive verbklassa i norsk
Artikkelside

planfast

adjektiv

Opphav

av plan (1

Tyding og bruk

målmedviten, regelrett, systematisk, metodisk
Døme
  • gjere framsteg med planfast øving
Artikkelside

nyvinnande

adjektiv

Tyding og bruk

som er eit nytt framsteg innan eit område
Døme
  • dette er nyvinnande forsking
Artikkelside

bakstrev

substantiv inkjekjønn

Opphav

av bakstræv, laga av språkforskaren Knud Knudsen, 1812–1895

Tyding og bruk

motstand mot framsteg;
Døme
  • politisk bakstrev
Artikkelside

ord

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt orð; samanheng med latin verbum

Tyding og bruk

  1. eining av språklydar eller bokstavar som har ei tyding
    Døme
    • setninga ‘eg har lese den boka’ består av fem ord;
    • 'framsteg' er eit samansett ord;
    • det svenske ordet ‘flicka’;
    • ikkje skjøne eit ord;
    • ein mann av få ord;
    • ho sa ikkje ordet
  2. Døme
    • setje ord til ein melodi
  3. Døme
    • det er eit ord som seier at den svelt ikkje som tjukt bit
  4. Døme
    • det var eit sant ord;
    • det skrivne ordet;
    • Guds ord;
    • eit ord i rett tid;
    • eg gjer hennar ord til mine
  5. tale, innlegg (i eit ordskifte og liknande)
    Døme
    • be om ordet;
    • få ordet;
    • ta ordet
  6. Døme
    • ha ord på seg for å vere bråsint;
    • ha godt ord på seg
  7. Døme
    • gje ordet sitt på noko;
    • tru nokon på ordet deira;
    • bryte ordet sitt;
    • dei står ved ordet sitt i denne saka

Faste uttrykk

  • det siste ordet
    synspunktet som blir avgjerande i ei sak;
    konklusjonen
    • domaren har det siste ordet;
    • styret fekk det siste ordet i desse sakene;
    • det siste ordet er enno ikkje sagt i denne saka
  • for eit godt ord
    utan særleg grunn;
    lett
    • ho legg seg sjuk for eit godt ord
  • før ein veit ordet av det
    før ein får tenkt seg om
    • før ho visste ordet av det, var ho på jobbintervju
  • føre ordet
    vere den som taler og tek avgjerdene
  • gå troll i ord
    bli til røynd
    • så får vi sjå om tipset hans går troll i ord
  • ha eit ord med i laget
    vere med og avgjere
  • ikkje få ord for seg
    ikkje få sagt det ein vil
  • kome til orde
    få høve til å seie noko
  • leggje inn eit godt ord for
    gå god for
  • leggje orda i munnen på nokon
    påverke nokon til å svare slik ein ønskjer
  • med andre ord
    sagt på ein annan måte;
    det vil seie;
    forkorta m.a.o.
  • med reine ord
    med likeframme uttrykk;
    rett ut
    • bodskapen er formulert med reine ord
  • ord for ord
    nøyaktig, ordrett
    • gje att ord for ord
  • ordet er fritt
    kven som helst kan uttale seg
  • pauli ord
    (med latinsk genitivsform av Paulus) irettesetjing, refs
    • ho greip anledninga til å seie politikarnane eit pauli ord;
    • trenaren sa nokre pauli ord til spelarane i pausen
  • reine ord for pengane
    klar tale;
    sanninga
  • som ordet går
    etter det folk seier
  • ta på ordet
    ta det nokon seier bokstavleg;
    utnytte det nokon (tankelaust) tilbyr
  • vege orda sine på gullvekt
    uttale seg svært varsamt
  • vege orda sine
    tenkje seg godt om før ein seier noko
Artikkelside

landevinning, landvinning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å ta nytt land
  2. i overført tyding: det å gjere stor framgang, til dømes i vitskap;
    resultat av framsteg som er gjorde innan eit område
    Døme
    • dei siste landevinningane i biologien
Artikkelside

gjere framsteg

Tyding og bruk

bli betre;
gå framover;
Sjå: framsteg
Døme
  • eleven gjer store framsteg;
  • pasienten gjer framsteg
Artikkelside
Side 1 av 2