Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
24 treff

Bokmålsordboka 2 oppslagsord

jamvektsord

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

ord som har eller tidligere har hatt jamvekt
Artikkelside

jam-

i sammensetning

Opphav

av jamn, se jevn

Betydning og bruk

  1. førsteledd i ord som uttrykker at noe eller noen har samme egenskap som noe annet eller en annen;
    i ord som jamvekt
  2. førsteledd i ord som uttrykker at noe har samme stilling eller posisjon som noe annet;
    i ord som jamsides og jamstille
Artikkelside

Nynorskordboka 22 oppslagsord

stabil jamvekt

Tyding og bruk

i fysikk: jamvekt der støttepunktet ligg rett over tyngdepunktet;
til skilnad frå labil jamvekt;
Sjå: stabil
Artikkelside

stabil

adjektiv

Opphav

frå latin ‘som står fast’, av stare ‘stå’

Tyding og bruk

som ikkje endrar seg;
fast, stø;
varig
Døme
  • stabil arbeidskraft;
  • stabile prisar;
  • eit stabilt vêrlag

Faste uttrykk

  • stabil jamvekt
    i fysikk: jamvekt der støttepunktet ligg rett over tyngdepunktet;
    til skilnad frå labil jamvekt
Artikkelside

vekt

substantiv hokjønn

Opphav

seint norrønt vekt, frå lågtysk; av vege (2

Tyding og bruk

  1. i fysikk: kraft som ein lekam i jamvekt verkar på eit underlag med;
    Døme
    • selje fisk, høy etter vekt;
    • mjølsekken held ikkje vekta – er for lett;
    • handelsmannen gav god vekt – litt rikeleg;
    • gå opp, ned i vekt
    • i overført tyding:
      • stupe under vekta av ansvaret
  2. Døme
    • bruke titalssystemet i mål og vekt
  3. så mykje av ei vare som ein veg i éin gong
    Døme
    • ei vekt smør
    • idrettsreiskap laga av ei stong med skive(r) i kvar ende
      • lyfte vekter
  4. reiskap (apparat, instrument) til å vege (2 med
    Døme
    • leggje, vege noko på vekta
  5. i astrologi: person som er fødd i stjerneteiknet Vekta (mellom 23. september og 22. oktober)
    Døme
    • han er vekt
  6. i idrett: vektklasse i boksing

Faste uttrykk

  • i laus vekt
    om vare: som ikkje er pakka og vegen på førehand
    • selje grønsaker i laus vekt;
    • prisen på matpoteter i laus vekt
  • leggje vekt på
    la (noko) telje sterkt;
    gje stor viktigheit
    • ho legg vekt på erfaring;
    • ved tilsetting blir det lagt vekt på personlege eigenskapar;
    • partiet legg vekt på økonomisk likskap
Artikkelside

statisk

adjektiv

Tyding og bruk

  1. i fysikk: som gjeld jamvekt (1);
    motsett dynamisk (1)
  2. motsett dynamisk (3)
    Døme
    • statisk muskelarbeid;
    • ein statisk tilstand;
    • statiske lokalsamfunn

Faste uttrykk

  • statisk elektrisitet
    elektrisitet som skriv seg frå friksjon
  • statisk sans
Artikkelside

labil

adjektiv

Opphav

frå seinlatin; av latin labi ‘gli, falle’

Tyding og bruk

  1. som lett endrar seg;
    Døme
    • labile veljargrupper
  2. om person: som lett kjem i psykisk ubalanse

Faste uttrykk

  • labil jamvekt
    i fysikk: jamvekt der støttepunktet ligg lågare enn tyngdepunktet
Artikkelside

fatning

substantiv hokjønn

Opphav

av fate og fatte

Tyding og bruk

åndeleg jamvekt;
Døme
  • ta noko med fatning

Faste uttrykk

  • miste fatninga
    få panikk
Artikkelside

statikk

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk statikos ‘som skaper jamvekt’

Tyding og bruk

lære om jamvekt (1);
del av mekanikken som dreier seg om vilkåra for at ein lekam skal vere i jamvekt når krefter verkar på han
Artikkelside

labil jamvekt

Tyding og bruk

i fysikk: jamvekt der støttepunktet ligg lågare enn tyngdepunktet;
Sjå: labil
Artikkelside

balanse

substantiv hankjønn

Uttale

balanˊse eller  balanˊgse

Opphav

frå fransk; av latin bilanx ‘med to skåler’

Tyding og bruk

  1. vektstong(system) til å halde noko i jamvekt
    Døme
    • balansen i eit ur
  2. (evne til) jamvekt;
    Døme
    • halde, miste balansen;
    • vere ute av balanse;
    • turnaren hadde god balanse
  3. i overført tyding: det at to eller fleire aspekt er høveleg tilpassa kvarandre;
    Døme
    • finne ein god balanse mellom jobb og fritid;
    • balansen mellom tilbod og etterspurnad;
    • sjeleleg balanse
  4. Døme
    • setje opp balanse ved årsskiftet
  5. jamvekt mellom inntekter og utgifter i ein rekneskap;
    Døme
    • rekneskapen viser balanse
Artikkelside

balansepunkt

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

punkt der to sider er i jamvekt, balanse
Artikkelside
Side 1 av 3