Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
109 treff

Bokmålsordboka 48 oppslagsord

Nynorskordboka 61 oppslagsord

strev

substantiv inkjekjønn

Opphav

av streve

Tyding og bruk

  1. hardt arbeid;
    Døme
    • etter mange års strev lykkast det;
    • slit og strev;
    • ha eit svare strev med
  2. målmedvite arbeid;
    Døme
    • bakstrev;
    • fridomsstrev;
    • målstrev
Artikkelside

skiftebruk

substantiv inkjekjønn

Opphav

av bruk (1

Tyding og bruk

det å skifte vekstslag såleis at grødene følgjer etter kvarandre og kjem att med visse års mellomrom for at avlinga i lengda skal bli så stor som mogleg
Døme
  • drive skiftebruk med korn, rotvekstar og kunsteng
Artikkelside

sikring 1

substantiv hokjønn

Opphav

av sikker

Tyding og bruk

  1. det å sikre, bli sikra eller vere sikker, trygg;
    Døme
    • byggje ei demning til sikring mot flaum
    • rettsleg rådgjerd som skal hindre at ein lovbrytar gjer nye brotsverk
      • bli dømd til to års fengsel og åtte års sikring
  2. mekanisme til å sikre noko med
    Døme
    • sikringa på eit gevær, ein handgranat
Artikkelside

parallellklasse

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

ei av fleire skuleklasser på same års- eller undervisningssteget
Artikkelside

forvising

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å forvise (1);
Døme
  • fem års indre forvising var straffa;
  • straffa var forvising frå trenarbenken
Artikkelside

festival

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom engelsk; frå latin festivalis ‘som gjeld ein fest’

Tyding og bruk

større kulturelt arrangement med eitt hovudemne, vanlegvis årleg eller tilbakevendande
Døme
  • festivalen varer i fem dagar;
  • reise frå festival til festival kvar sommar;
  • planleggje neste års festival
Artikkelside

fengsel

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt fangelsi, etter lågtysk; av fange (3

Tyding og bruk

  1. Døme
    • få, bli dømd til eitt års fengsel
  2. bygning der arresterte eller (oftast) dømde personar sit eller sonar straff;
    fangehus, fengselsbygning
    Døme
    • sitje i fengsel;
    • setje, kaste nokon i fengsel
  3. i overført tyding: band (1, stengsel, ufridom
    Døme
    • leve (som) i eit fengsel
Artikkelside

diamantbryllaup

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

(fest på) 60-års bryllaupsdag
Artikkelside

disk 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt diskr, gjennom latin; frå gresk diskos ‘(kaste)skive’

Tyding og bruk

  1. lengre bord, skranke i butikk, kafé og liknande
    Døme
    • sal av kjøt skal gå føre seg ved eigen disk
  2. tallerken (som ein tek brødet av i altargang)
  3. rund, svakt konkav skive av plast til å kaste så ho sviv roterande i lufta;

Faste uttrykk

  • selje over disk
    selje i butikk
    • eignar seg til å selje over disk
  • stå bak disken
    ekspedere i butikk
    • 20 års fartstid i å stå bak disken
Artikkelside

bak 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt bak

Tyding og bruk

  1. lekamsdel på baksida mellom rygg og (bak)bein på menneske eller dyr;
    Døme
    • dette på baken;
    • få ris på baken;
    • sitje på baken
  2. bakarste ende av noko;
    Døme
    • bilen køyrde inn i baken på bussen framføre seg
  3. del av kledeplagg som dekkjer baken
    Døme
    • buksa har hol i baken

Faste uttrykk

  • sitje på baken
    drive dank;
    vere uverksam, lat;
    sitje på rumpa
    • dei sit på baken heile dagen og gjer ikkje det grann
  • smaken er som baken, delt
    ulike folk har ulik smak og ulik meining
    • eg tykte ikkje om det, men smaken er som baken
  • spark i baken
    sterk oppmoding eller plutseleg inspirasjon til å gjere noko
    • kunstnaren trong berre eit spark i baken for å kome i gang;
    • programmet på tv gav meg eit spark i baken
  • år på baken
    års røynsle;
    års fartstid
    • ekteparet har mange år på baken som gifte;
    • orkesteret har snart 200 år på baken
Artikkelside
Side 6 av 7