Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
55 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 55 oppslagsord

gein

substantiv hokjønn

Opphav

frå nederlandsk gijn ‘talje’; eller samanheng med gine

Tyding og bruk

  1. tau mellom nota og landtauet;
    del av nota som ligg nærmast desse taua
Artikkelside

ytst

adjektiv

Opphav

norrønt ýztr; jamfør ytre (2

Tyding og bruk

  1. som er, ligg lengst ute (mot kant, rand, grense, overflate eller utvendig side og liknande), som ligg lengst borte (frå sentrum og liknande);
    som er nærmast havet
    Døme
    • ytste garden;
    • det var ytst på kanten;
    • ytste øyane;
    • ytste odden;
    • frå den ytste landsenden;
    • det var ytst på tunga mi – eg hadde nær sagt det;
    • ytste laget, skalet;
    • ytste fingertuppen – del av fingertuppen lengst ute
    • i religiøst mål:
      • det ytste mørkeret – stad lengst frå Gud der fullstendig mørker rår
    • som adverb: lengst ute (mot kant, rand, grense, overflate eller utvendig side o l)
      • ytst på kanten, stupet;
      • han sat ytst på benken;
      • ytst ute på neset;
      • ytst hadde han ein tjukk genser
  2. etter nytestamentleg gresk eskhatos ‘sist’
    Døme
    • den ytste tida – siste tida, tida før dommedag
    • om person:
  3. sterkast, størst mogleg, overmåte intens, særs djuptgåande;
    òg: prekær, på livet laus
    Døme
    • i den ytste einsemd;
    • i den ytste naud
  4. mest langtdriven;
    mest konsekvent, mest reindyrka
    Døme
    • til dei ytste konsekvensar;
    • i sine ytste former

Faste uttrykk

  • den ytste dagen
  • gjere sitt ytste
    gjere det ein kan;
    yte sitt beste
  • liggje på sitt ytste
    liggje for døden
  • til det ytste
    til grensa av det moglege;
    i aller høgste grad
    • spenninga er driven til det ytste;
    • utnytte noko til det ytste;
    • han er harmfull til det ytste
Artikkelside

vise-

prefiks

Opphav

latin vice, ablativ av vicis ‘endring, ombyte’; samanheng med vikar

Tyding og bruk

i tittel for person som er i staden for eller nærmast underordna ein annan: vara-, nest-, under-
Artikkelside

ving

substantiv hankjønn

Opphav

engelsk wing opphavleg lånt frå nordisk; same opphav som veng

Tyding og bruk

  1. særleg før i fotball: spiss (1, 2) med posisjon på ving (2)
    Døme
    • høgreving;
    • venstreving;
    • spele ving
  2. del av, posisjon på bana nærmast sidelinja
    Døme
    • spele på vingane
  3. eining (på seks fly) i ein skvadron
Artikkelside

underbukse

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

bukse nærmast kroppen under andre klede;
nedre del av underklede
Artikkelside

tråkk 1

substantiv hokjønn

Opphav

samanheng med trakk, tre (6, trø (1; trø (3 og trå (4

Tyding og bruk

  1. stad der det er trakka mykje
  2. gardsplass, tun (nærmast trammen)
    Døme
    • gå ut på tråkka
Artikkelside

tel

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt þel ‘grunn, botn’

Tyding og bruk

  1. substans, materie, stoff, (godt) to;
    jamfør tæl
  2. grunnsubstans i kvernstein
  3. botnstykke i plog
  4. hard, steinete grunn
  5. botn i vove stoff
  6. fin ull i botnen av ulldekket på sauen (nærmast skinnet)
Artikkelside

sist 2

adverb

Opphav

norrønt sízt, eigenleg superlativ av síð ‘seint’, n eintal av sist (1; jamfør sidan (2

Tyding og bruk

  1. om tid: seinast, motsett først (2
    Døme
    • kome sist av alle;
    • sist, men ikkje minst
    • mot slutten
      • sist i september
  2. attarst, til slutt
    Døme
    • stå sist i rekkja
    • dårlegast
      • bli sist i tevlinga
  3. som går nærmast føre
    Døme
    • takk for sist
    • konjunksjon:
      • vi vart for seine sist vi skulle nå ferja
  4. Døme
    • det var no det eg sist av alt ville

Faste uttrykk

  • til sjuande og sist
    heilt til slutt
Artikkelside

sildre 3

sildra

verb

Opphav

av sille

Tyding og bruk

  1. renne seint, helst med ein veik, nærmast klunkande eller klukkande lyd
    • bekken sildra og rann
  2. i overført tyding:
    • fløytisten fekk tonane til å sildre fram
Artikkelside

ram 1

substantiv hankjønn

Opphav

mellomnorsk ramr

Tyding og bruk

  2. rom under taket nærmast tverrveggen;
Artikkelside
Side 5 av 6