Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
565 treff

Bokmålsordboka 6 oppslagsord

Nynorskordboka 559 oppslagsord

privat 1

substantiv hankjønn

Opphav

av privat (2

Tyding og bruk

i bunden form: privat bustad, privat del av butikk, pensjonat eller liknande
Døme
  • gå inn i privaten

Faste uttrykk

  • på privaten
    i privat samanheng
    • fleipe med noko berre på privaten
Artikkelside

planterike

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

brukt i bunden form eintal som samnemning for alle planter (1;
til skilnad frå dyrerike og mineralrike
Artikkelside

plikt 1

substantiv hokjønn

Opphav

av lågtysk plicht ‘yting’

Tyding og bruk

  1. noko ein er pålagd å gjere, til dømes av styresmaktene, arbeidsgjevar eller som følgje av ei bindande avtale
    Døme
    • ha plikt til å møte opp;
    • offisielle plikter
  2. noko ein etter moralske eller religiøse levereglar kjenner seg bunden til å gjere
    Døme
    • ha moralsk plikt til å hjelpe
Artikkelside

koran

substantiv hankjønn

Opphav

av arabisk quran ‘opplesing’

Tyding og bruk

  1. i bunden form eintal: den heilage boka til muslimane
    Døme
    • lese i Koranen
  2. eksemplar av Koranen
    Døme
    • dei delte ut koranar til interesserte
Artikkelside

djevel

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt djǫfull; gresk diabolos ‘baktalar’

Tyding og bruk

  1. personifikasjon av det vonde;
    i bunden form eintal: den vonde, Satan, fanden, freistaren;
    jamfør jævel
    Døme
    • frelse frå døden og djevelen
  2. vond ånd, demon
    Døme
    • det for ein djevel i meg
  3. vondt eller svært listig menneske
    Døme
    • ho er ein djevel
  4. Døme
    • ein fattig djevel

Faste uttrykk

  • djevelens advokat
    person som peikar på dei negative sidene ved ei sak eller kjem med innvendingar
Artikkelside

gamlehus

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

i bunden form eintal eller fleirtal: hus ein budde i før ein flytta til eit nytt;
eldste huset på ein gard
Døme
  • gamlehuset på garden vart rive;
  • der gamlehusa stod, var det utrygt for ras
Artikkelside

vere i lomma på

Tyding og bruk

vere bunden eller avhengig av;
bli kontrollert;
Sjå: lomme
Døme
  • vere i lomma på politikarane
Artikkelside

luft

substantiv hokjønn

Opphav

av tysk luft; same opphav som loft og lukt (1

Tyding og bruk

  1. gassblanding som utgjer atmosfæren rundt jorda
    Døme
    • rein luft;
    • rå luft;
    • varm luft;
    • trekkje frisk luft;
    • slangen er fylt med luft
  2. i bunden form: atmosfæren rundt jorda;
    ope rom mellom golv og tak eller over ein viss plass;
    Døme
    • kaste ballen opp i lufta;
    • sprengje noko i lufta
  3. åndeleg atmosfære, stemning
    Døme
    • forventning i lufta;
    • spenning i lufta
  4. Døme
    • god luft;
    • stygg luft

Faste uttrykk

  • behandle som luft
    oversjå ein person med vilje
  • eit slag i lufta
    gjerning som er heilt utan verknad
  • få luft under vengene
    • om fugl: kome så høgt at vengene ber
    • få prøve seg, utfalde seg
  • gje luft
    gje uttrykk for kjensler, haldningar og liknande
    • gje kjenslene luft
  • gripe ut av lufta
    påstå noko ein ikkje har grunnlag for
    • argumentet er ikkje gripe ut av lufta
  • gå på lufta
    bli send, bli kringkasta
    • programmet går på lufta to gonger i veka
  • henge i lause lufta
    mangle tilknyting eller feste
  • liggje i lufta
    (om hending) vere ventande, vere underforstått
  • sjå ut i lufta
    sjå utan å feste blikket
  • springe i lufta
  • vere luft for nokon
    bli oversett med vilje
    • han er berre luft for henne
Artikkelside

overhus

substantiv inkjekjønn

Opphav

etter engelsk the Upper House

Tyding og bruk

  1. øvste kammeret i eit todelt parlament;
    førstekammer, senat
  2. i bunden form: den delen av det britiske parlamentet som ikkje er folkevald;
    jamfør underhus (2)
    Døme
    • i Overhuset sit adelege personar
Artikkelside

overnaturleg

adjektiv

Opphav

gjennom tysk; frå latin supernaturalis

Tyding og bruk

  1. som ikkje er bunden av naturlovene
    Døme
    • overnaturlege skapningar
  2. som går utover det normale eller naturlege i styrke, storleik eller liknande
    Døme
    • ha overnaturlege krefter;
    • ein statue i overnaturleg storleik
Artikkelside
Side 5 av 56