Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
119 treff

Bokmålsordboka 38 oppslagsord

radbrekke

verb

Opphav

fra tysk egentlig knuse en forbryters lemmer og brystkasse med eller på et hjul, av Rad ‘hjul’

Betydning og bruk

Eksempel
  • radbrekke et åndsverk;
  • radbrekke fremmedord – uttale galt
Artikkelside

ra

substantiv intetkjønn

Opphav

norrønt rǫð; samme opprinnelse som rad

Betydning og bruk

Artikkelside

perle 1

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Opphav

fra lavtysk; trolig av latin perna en slags musling

Betydning og bruk

  1. liten kule som dannes i visse muslinger
  2. etterligning av perle (1, 1) i glass, rav og lignende;
    i overført betydning:
  3. noe utsøkt, storartet
    Eksempel
    • kampens siste mål var en perle

Faste uttrykk

  • kaste perler for svin
    (fra Matt 7,6) gi noe verdifullt til mennesker som mangler forutsetninger for å verdsette det
  • som perler på en snor
    på rekke og rad
Artikkelside

flerårig

adjektiv

Betydning og bruk

  1. som gjelder eller varer i flere år
    Eksempel
    • en flerårig avtale;
    • flerårige budsjetter;
    • et flerårig perspektiv
  2. om plante: som overvintrer og blomstrer flere år på rad;
    Eksempel
    • stauder er flerårige planter
Artikkelside

en suite

adverb

Uttale

angsvitˊt

Opphav

fra fransk; jamfør suite

Betydning og bruk

  1. i rekkefølge, på rad, i trekk
    Eksempel
    • stykkene blir spilt en suite
  2. om rom i bolig: på rekke
    Eksempel
    • et museum der rom og soner ligger en suite
Artikkelside

enkeltknappet, enkeltknappa

adjektiv

Betydning og bruk

med én rad knapper;
til forskjell fra dobbeltknappet
Eksempel
  • en enkeltknappet dress
Artikkelside

benkerad

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

rad av benker;
Eksempel
  • tale for halvtomme benkerader
Artikkelside

amfi

substantiv intetkjønn

Uttale

amfiˊ

Opphav

av gresk amphi ‘omkring, på begge sider’

Betydning og bruk

  1. kortform av amfiteater
    Eksempel
    • kommunen planlegger å bygge et amfi
  2. tribune, tilskuerplasser der hver rad ligger høyere enn raden foran
    Eksempel
    • et naturlig amfi
Artikkelside

Nynorskordboka 81 oppslagsord

åsdrag

substantiv inkjekjønn

Opphav

av ås (2

Tyding og bruk

rad, rekkje av åsar
Artikkelside

trekk 3

substantiv inkjekjønn

Opphav

av trekkje

Tyding og bruk

  1. det å trekkje
    Døme
    • trekket i motoren
  2. det at dyr, fuglar eller insekt trekkjer
    Døme
    • eit trekk av rein, grågås, bier
  3. noko som trekkjer
    Døme
    • skitrekk;
    • trekket var ute av drift
  4. Døme
    • sjakktrekk;
    • skuldertrekk;
    • vente på neste trekk frå motparten;
    • eit smart trekk;
    • i trekk – på rad;
    • i eitt trekk – utan stogg
  5. Døme
    • ansiktstrekk;
    • eit forsonande trekk ved henne var det gode humøret;
    • spreidde trekk frå kulturlivet;
    • gje att handlinga i romanen i store trekk
  6. Døme
    • eit bittert trekk av urter
  7. det å trekkje frå eller setje ned;
    Døme
    • skattetrekk;
    • før sende sjøfolk heim eit fast trekk av hyra;
    • skihopparen fekk trekk for stygt nedslag
  8. stoff som dekkjer og vernar;
    Døme
    • dynetrekk;
    • varetrekk;
    • setje nytt trekk på sofaen;
    • miste trekket på paraplyen
  9. i bridge og whist: kvart stikk som blir teke eller meldt ut over dei seks første
Artikkelside

tog

substantiv inkjekjønn

Opphav

lågtysk toch, genitiv toges, ‘ferd’, eigenleg ‘det å dra, trekkje’; i tyding 2 frå tysk Zug

Tyding og bruk

  1. det å dra, reise i følgje (med eit visst føremål);
    rekkje av noko som dreg i ei viss retning; jamfør vogntog (2)
  2. følgje (av personar) som går i ei viss retning og med eit visst føremål
    Døme
    • gå, marsjere i tog
  3. jernbanevogner i rad (etter trekkvogn, lokomotiv)
    Døme
    • når går toget?
    • ta toget;
    • det går fleire tog – òg overf: det kjem fleire sjansar
  4. lastebil eller trekkvogn med ein eller fleire tilhengjarar; jamfør vogntog (1)
Artikkelside

tinderad

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

rad av fjelltindar
Artikkelside

tannrad

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

rad av tenner;
Artikkelside

sårad

substantiv hokjønn

Opphav

av så (6

Tyding og bruk

  1. fòr som frø eller korn er sådd i
  2. rad med planter som veks opp etter såing
Artikkelside

søylerad

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

rad av søyler
Artikkelside

sygn

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt sygn

Tyding og bruk

særleg i fleirtal: sogningar
Døme
  • gå sygn – gå i rad
Artikkelside

suite

substantiv hankjønn

Uttale

svitˋte

Opphav

fransk av suivre; frå latin sequi ‘følgje’

Tyding og bruk

  1. samanhengande rad av til dømes rom
    Døme
    • leige ein suite på eit hotell
  2. samling av sjølvstendige musikkstykke som høyrer til ein større kompositorisk einskap;
    utdrag av musikken til ein opera, ballett eller liknande
    Døme
    • ein suite frå musikken til «Peer Gynt»
  3. følgje (2, 2) (til ein fyrsteleg person)
Artikkelside

stroke 1

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. lang rad, rekkje;
    lang tid
  2. straum i ei elv;
    elvestryk
Artikkelside
Side 4 av 9