Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
882 treff

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

Nynorskordboka 881 oppslagsord

riksforsamling

substantiv hokjønn

Opphav

av riks-

Tyding og bruk

forsamling av representantar for eit heilt land
Døme
  • riksforsamlinga på Eidsvoll i 1814
Artikkelside

riktig

adjektiv

Opphav

etter bokmål; frå tysk, opphavleg ‘som følgjer ei rett linje’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • eit riktig svar;
    • det er ikkje riktig å sperre han inne
  2. brukt som adverb: heilt ut;
    retteleg
    Døme
    • det vart riktig ein triveleg fest;
    • eg skjønar det ikkje riktig;
    • det smakte riktig godt
  3. brukt som adverb: akkurat, nettopp
    Døme
    • han er ikkje riktig klok
  4. brukt som sisteledd i samansetningar: som samsvarer med eller høver til det førsteleddet nemner
Artikkelside

rivande

adjektiv

Opphav

av rive (3

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ei rivande utvikling
  2. brukt som adverb: heilt, fullstendig
    Døme
    • vere rivande galen
Artikkelside

riksnett

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

nettverk (1) for eit heilt land, særleg for radio og tv
Døme
  • NRKs riksnett
Artikkelside

restlaus

adjektiv

Tyding og bruk

utan atterhald;
fullt og heilt
Døme
  • restlaus forklaring
  • brukt som adverb:
    • gå restlaust opp i heilskapen
Artikkelside

pill

adverb

Tyding og bruk

tvers gjennom;
heilt, svært
Døme
  • pill ròten
Artikkelside

bruksrett

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

rett (2, 1) til (heilt eller delvis) å bruke eller rå over noko ein ikkje eig sjølv;
til skilnad frå eigedomsrett
Artikkelside

bru

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt brú

Tyding og bruk

  1. byggverk som lagar veg over ei hindring, særleg over elvar eller sund
    Døme
    • brua over elva
  2. Døme
    • kapteinen står på brua
  3. kunstig tann som er festa i eigne tenner
    Døme
    • setje inn ei bru i underkjeven
  4. stilling med ryggsida ned og kroppen i boge slik at berre hender og fotsolar kjem ned på underlaget
    Døme
    • gå opp i bru;
    • stå i bru

Faste uttrykk

  • brenne alle bruer
    bryte alt samband;
    ikkje kunne vende om
  • byggje bru
    få i stand tilnærming mellom to partar med heilt ulike standpunkt
    • byggje bru mellom generasjonane
Artikkelside

bremse opp

Tyding og bruk

stogge heilt eller setje farten kraftig ned (ved å bruke bremse);
Sjå: bremse
Døme
  • ho bremsa opp og sette frå seg sykkelen;
  • epidemien er i ferd med å bremse opp
Artikkelside

bremse 2

bremsa

verb

Tyding og bruk

  1. minke eller stogge farten;
    Døme
    • sjåføren bremsa for ein fotgjengar;
    • lære ungane å bremse med skia
  2. i overført tyding: dempe;
    halde att
    Døme
    • bremse nedgangen i økonomien;
    • bremse fråflyttinga
    • brukt som adjektiv:
      • tiltaka hadde ein bremsande verknad
  3. roe ned hest ved å bruke bremse (1, 3)

Faste uttrykk

  • bremse ned
    setje ned farten (ved å bruke bremse)
    • han greidde ikkje å bremse ned i tide
  • bremse opp
    stogge heilt eller setje farten kraftig ned (ved å bruke bremse)
    • ho bremsa opp og sette frå seg sykkelen;
    • epidemien er i ferd med å bremse opp
Artikkelside
Side 4 av 89