Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
124 treff

Bokmålsordboka 44 oppslagsord

armlengdes avstand

Betydning og bruk

særlig i overført betydning: trygg eller tydelig avstand;
Eksempel
  • holde den innpåslitne beileren på armlengdes avstand;
  • holde ensomheten på en armlengdes avstand
Artikkelside

fast grunn under føttene

Betydning og bruk

komme på landjorda; være trygg (igjen);
Se: grunn
Artikkelside

hugheil

adjektiv

Opphav

av hug

Betydning og bruk

rolig og trygg;
uten frykt;
  • brukt som adverb
    • slutte hugheilt opp om strategien
Artikkelside

hjemvei, heimveg, heimvei, hjemveg

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

vei eller ferd hjem
Eksempel
  • en trygg hjemvei;
  • bli heftet på hjemveien
Artikkelside

hjemmebane, heimebane

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

  1. i idrett: egen idrettsbane
    Eksempel
    • de fleste lag spiller best på hjemmebane
  2. i overført betydning: emne eller område en er fortrolig med;
    trygg grunn
    Eksempel
    • føle seg på hjemmebane
Artikkelside

gullkantet, gullkanta

adjektiv

Betydning og bruk

  1. med gullkant
  2. svært lukrativ og økonomisk trygg
    Eksempel
    • en gullkantet avtale

Faste uttrykk

  • gullkantet papir
    (etter engelsk gilt-edged paper) ekstra sikkert, gjerne statsgarantert, verdipapir; svært innbringende papir
Artikkelside

komfortsone

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Opphav

etter engelsk comfort zone

Betydning og bruk

situasjon en føler seg komfortabel og trygg i
Eksempel
  • strikkhopp er langt utenfor komfortsonen min
Artikkelside

frostsikker

adjektiv

Betydning og bruk

trygg for frost;
Eksempel
  • frostsikre vannrør
Artikkelside

armlengde

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

lengde på en arm, brukt til å angi avstand

Faste uttrykk

  • armlengdes avstand
    særlig i overført betydning: trygg eller tydelig avstand
    • holde den innpåslitne beileren på armlengdes avstand;
    • holde ensomheten på en armlengdes avstand
Artikkelside

å 3

interjeksjon

Opphav

norrønt ó

Betydning og bruk

  1. brukt i utrop og uttrykk for glede, sorg, redsel, overraskelse og lignende
    Eksempel
    • å, din skøyer!
    • å, herregud!
    • å, for en ulykke!
    • å, så stor du er blitt!
    • å du, å du, så vakkert!
    • å nei, at det skulle gå slik!
  2. i uttrykk for undring, tvil:
    Eksempel
    • jeg skal flytte. Å (jaså)?
    • å, det tror jeg det jeg vil om
  3. i uttrykk for ettertanke, lettelse:
    Eksempel
    • å, er det slik å forstå;
    • å, ikke noe annet
  4. i uttrykk for motvilje, avvisning:
    Eksempel
    • å, langt ifra!
    • å, for noe tull!
  5. i bekreftende uttrykk:
    Eksempel
    • han begynner å bli gammel. Å ja;
    • å nei, det kan du være trygg på;
    • vil du bli med? Å ja!
  6. i ønske, oppfordring:
    Eksempel
    • å, var det bare så vel!
    • å, vær så snill!
Artikkelside

Nynorskordboka 80 oppslagsord

narresmokk

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

laus tåtesmokk utan flaske som småbarn kan suge på
Døme
  • viss barnet er uroleg, kan narresmokken gje barnet ei trygg kjensle;
  • ho låg i barnevogn og saug narresmokk
Artikkelside

kautel

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

frå latin , av cautus ‘trygg’

Tyding og bruk

i jus: tryggingstiltak mot uvisse, tvil eller tvistar;
juridisk atterhald
Artikkelside

kampsak

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

sak ein kjempar for
Døme
  • trygg skuleveg er ein viktig kampsak
Artikkelside

fri 2

adjektiv

Opphav

av lågtysk vri

Tyding og bruk

  1. om person, stat eller styre: som har eller gjev fulle politiske rettar
    Døme
    • frie borgarar;
    • innbyggjarane er frie;
    • landet har ein fri riksskipnad;
    • den frie verda;
    • frie val
  2. politisk sjølvstyrt;
    uavhengig
    Døme
    • eit fritt land;
    • eitt fritt folk;
    • den frie pressa
  3. verna av lova;
    trygg for åtak
    Døme
    • ha fritt leide
  4. ikkje innesperra eller i fangenskap
    Døme
    • på fri fot
    • brukt som adverb
      • sleppe fri;
      • setje nokon fri
  5. utan stengsel eller hinder (for ferdsel, rørsle, sikt eller liknande)
    Døme
    • fritt armslag;
    • fritt farvatn;
    • fri bane;
    • fritt utsyn;
    • på fri mark;
    • i Guds frie natur
    • brukt som adverb
      • puste fritt;
      • vekse fritt;
      • falle fritt;
      • garden ligg fritt til
  6. ikkje kontrollert eller regulert (av det offentlege);
    tillaten for alle;
    Døme
    • fri konkurranse;
    • den frie marknaden;
    • fritt fiske;
    • fritt tilgjenge;
    • fritt ord
  7. ikkje strengt bunden til reglar, mønster, førebilete eller liknande;
    Døme
    • fri oppseding;
    • fri rytme;
    • fri assosiasjon;
    • fri fantasi;
    • fri kjærleik
    • brukt som adverb
      • fritt omsett etter tysk
  8. utan særleg påverknad eller omsyn av noko slag;
    Døme
    • ha fritt val;
    • av fri vilje;
    • den frie viljen;
    • på fritt grunnlag;
    • fri utvikling
    • brukt som adverb
      • kunne velje fritt;
      • stille nokon fritt;
      • stå heilt fritt
  9. utan særleg tvang, restriksjonar eller liknande
    Døme
    • leve eit fritt liv
    • brukt som adverb
      • ha det fritt på jobben
  10. lausriven frå band, plikter, ansvar og liknande
    Døme
    • kjenne seg fri som fuglen;
    • vere fri og frank
  11. trygg, open og direkte;
    Døme
    • ha eit fritt blikk;
    • føre eit fritt språk;
    • det rådde ein fri tone i laget;
    • vere fri av seg;
    • får eg vere så fri å …
    • brukt som adverb
      • dette meiner eg fritt;
      • snakke fritt ut
  12. som har (mellombels) fritak frå arbeid, skule eller andre plikter;
    friteken, unnateken
    Døme
    • ta seg fri frå skulen;
    • ha fri frå jobben;
    • eg vil be meg fri;
    • sleppe fri frå militæret
  13. som unngår;
    som er spart for;
    Døme
    • gå fri all sut;
    • fri for angst;
    • bli fri sjukdomen
  14. ikkje skyldig eller innblanda;
    jamfør frikjenne
    Døme
    • kjenne nokon fri;
    • dømme nokon fri
  15. som er utan;
    Døme
    • vere fri for mat;
    • det er fritt for mus no;
    • boka er fri for humor
  16. brukt som etterledd i samansetningar: utan fare for;
    trygg, sikker
  17. Døme
    • fri kost og losji;
    • fri skyss
    • brukt som adverb
      • få boka fritt tilsend
  18. i fysikk og kjemi: som ikkje er bunden til noko;
    ikkje i sambinding
    Døme
    • frie elektron;
    • fri energi

Faste uttrykk

  • det er ikkje fritt for
    ein kan ikkje nekte for
    • det er ikkje fritt for at det breier seg ein viss skepsis
  • frie hender
    full handlefridom
    • ho fekk frie hender til å lage ein ny radioserie
  • fritt fall
    • fall som ikkje blir hindra av mekanisk motstand
    • rask og kraftig nedgang i verdi, prestisje eller liknande
      • verdsøkonomien var i fritt fall
  • gå fri
    sleppe straff;
    sleppe unna
  • ha ryggen fri
    vere sikra retrett
  • i det fri
    utandørs
    • frukost i det fri
  • ikkje vere fri for
    måtte vedgå at nokon er eller gjer det som er nemnt
    • han er ikkje fri for å vere tjuvaktig
Artikkelside

sitje trygt på tuva si

Tyding og bruk

ha sitt på det tørre, vere trygg sjølv;
Sjå: tue
Artikkelside

armlengds avstand

Tyding og bruk

særleg i overført tyding: trygg eller tydeleg avstand;
Sjå: armlengd
Døme
  • det skal vere ei armlengds avstand mellom embetsverket og dei folkevalde
Artikkelside

i god behald

Tyding og bruk

uskadd og trygg;
berga;
intakt;
Sjå: behald
Døme
  • kome heim i god behald
Artikkelside

etablere seg

Tyding og bruk

Sjå: etablere
  1. stifte familie, få seg fast jobb, bustad og liknande;
    få ein trygg og stabil posisjon
    Døme
    • dei etablerte seg seint i livet;
    • etablere seg i eit nytt område
  2. starte verksemd
Artikkelside

ane fred og ingen fare

Tyding og bruk

tru seg trygg;
Sjå: fred
Artikkelside

på alle voner

Tyding og bruk

for å vere heilt trygg;
Sjå: von
Artikkelside
Side 2 av 8