Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
18 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 18 oppslagsord

taug

adjektiv

Opphav

samanheng med tøyeleg

Tyding og bruk

Artikkelside

takt 1

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

latin tactus ‘røring’

Tyding og bruk

  1. rytmisk rørsle, gang
    Døme
    • kome ut av takt;
    • ta, halde takta;
    • gå, ro i (rask, langsam) takt
  2. rytmisk lyd
    Døme
    • vogge i takt med melodien, toget
  3. tidseining som eit musikkstykke kan delast inn i;
    grunnskjema for noteverdiar og aksentar som tener som skjelett for rytmen, og som finst gjennom (ein del av) eit musikkstykke
    Døme
    • ein vals går i ¾ takt;
    • dirigenten slår takta
  4. grafisk attgjeving av ei takt (1, 3);
    rom mellom to loddbeine strekar i noteskrift
  5. minste (tids)eining som ei fast oppatt-teken (rytmisk) rørsle finst i;
    (verse)fot

Faste uttrykk

  • i takt med
    til same tid, i same rytme som
Artikkelside

sein

adjektiv

Opphav

norrønt seinn

Tyding og bruk

  1. som tek tid;
    Døme
    • leksikografi er eit seint arbeid;
    • sein i vendinga;
    • arbeide seint;
    • gløyme seint;
    • klokka går for seint – for sakte;
    • ikkje vere sein om – vere snar
  2. som lèt vente på seg;
    som skjer lenger inn i framtida enn venta
    Døme
    • vere ein halv time for sein;
    • vere seint ute
    • som krev lang veksetid
      • desse potetene er seine;
      • betre seint enn aldri
    • komparativ:
      • før eller seinare;
      • seinare brukarar – brukarar som kjem etterpå
    • superlativ:
      • ha noko ferdig seinast tysdag
  3. langt framskriden, komen
    Døme
    • seine kvelden;
    • sein mellomalder
      • i seinare tid

Faste uttrykk

  • seint og tidleg
    støtt og stendig
Artikkelside

-sam

adjektiv

Opphav

norrønt -samr; same opphav som same (3

Tyding og bruk

brukt til å lage adjektiv, av abstrakte substantiv el adjektiv: som har den eller den eigenskapen, som er huga til, full av; til dømes i alvorsam, annsam, einsam, langsam, morosam, trøysam og tungsam;
; jamfør -full og og -leg
Artikkelside

sakte 1

adjektiv

Opphav

lågtysk

Tyding og bruk

  1. dempa;
    Døme
    • ein sakte gråt;
    • tale sakte
  2. Døme
    • gå med sakte fart
    • adverb:
      • køyre sakte
  3. adverb: saktens
    Døme
    • det kan du sakte gjere
Artikkelside

dønning

substantiv hankjønn

Opphav

av lågtysk düning ‘strekking’

Tyding og bruk

  1. langsam havbåre før eller etter sterk vind
    Døme
    • skipet rulla i dei tunge dønningane
  2. Døme
    • dønningane etter striden
Artikkelside

blodtapping

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  2. i overført tyding: utarming
    Døme
    • ei langsam blodtapping av samfunnet
Artikkelside

ballade 1

substantiv hankjønn

Uttale

balaˋde

Opphav

gjennom fransk frå provençalsk ballada ‘dans(evise)'

Tyding og bruk

  1. episk-lyrisk dikt frå mellomalderen;
  2. langsam, roleg melodi til ballade (1, 1)
  3. langsamt, roleg musikkstykke eller moderne vise innanfor pop, rock eller liknande
    Døme
    • ein nydeleg ballade
Artikkelside
Side 2 av 2