Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
147 treff

Nynorskordboka 147 oppslagsord

i høve til

Tyding og bruk

Sjå: høve
  1. når det gjeld;
    Døme
    • sett i høve til folketalet;
    • i høve til kor langt unna du bur, kjem du ofte på besøk
  2. jamført med
    Døme
    • ho er høg i høve til systera si;
    • Noreg er lite i høve til India
Artikkelside

teosentrisk

adjektiv

Opphav

av teo- og sentrisk

Tyding og bruk

som ser alt i høve til Gud og det guddomlege;
til skilnad frå antroposentrisk
Døme
  • eit teosentrisk livssyn
Artikkelside

tempus

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå latin ‘tid’

Tyding og bruk

i språkvitskap: kategori som uttrykkjer korleis verbalhandlinga står i høve til ytringsaugneblinken;
grammatisk tid
Artikkelside

tape terreng

Tyding og bruk

miste makt, popularitet eller liknande;
Sjå: tape, terreng
Døme
  • regjeringa taper terreng i høve til opposisjonspartia
Artikkelside

tape 2

tapa

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt tapa

Tyding og bruk

  1. lide tap;
    miste
    Døme
    • tape ein formue;
    • tape på verksemda;
    • sjåføren tapte kontrollen over bilen
    • brukt som adjektiv:
      • tapt inntekt;
      • den tapte generasjonen
    • brukt som substantiv:
      • ta att det tapte
  2. lide nederlag;
    bli slått
    Døme
    • tape ein krig;
    • spelet er tapt
    • brukt som adjektiv:
      • den tapande part;
      • ei tapt sak

Faste uttrykk

  • det tapte paradiset
    forvunnen eller tapt lykketilstand
  • gje tapt
    gje opp, kome til kort
    • bortelaget måtte gje tapt etter ein jamn kamp
  • gå tapt
    gå til spille, bli borte
    • fleire menneskeliv gjekk tapt
  • ikkje vere tapt bak ei vogn
    ikkje vere rådvill i ein vanskeleg situasjon
  • ingenting å tape
    ingen reell risiko eller konsekvens
    • vi har ingenting å tape på å prøve
  • slaget er tapt
    sigeren eller målet er uoppnåeleg
    • innsjå at slaget er tapt;
    • slaget er tapt for dei som vil ha ny toglinje
  • tape på poeng
    tape ved å ha fått færrast poeng (i idrettar som boksing og bryting)
  • tape seg
    • bli ringare i utsjånad eller kvalitet;
      falme
      • ho har tapt seg sidan sist;
      • tape seg i verdi
    • bli (gradvis) borte;
      svinne bort
      • forelskinga tapar seg fort;
      • minnet tapte seg med åra
  • tape terreng
    miste makt, popularitet eller liknande
    • regjeringa taper terreng i høve til opposisjonspartia
Artikkelside

tannstilling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

stilling (4) som tennene og kjevane har i høve til kvarandre
Døme
  • ha ei flatterande tannstilling;
  • skeiv tannstilling
Artikkelside

stemor

substantiv hokjønn

Opphav

av ste-

Tyding og bruk

kvinne i høve til barn som ektefellen eller sambuaren hennar har frå tidlegare ekteskap eller forhold;
jamfør stebarn (1) og stefar
Artikkelside

stefar

substantiv hankjønn

Opphav

av ste-

Tyding og bruk

mann i høve til barn som ektefellen eller sambuaren hans har frå eit tidlegare ekteskap eller forhold;
jamfør stebarn og stemor
Artikkelside

hosliggjande, hjåliggande, hjåliggjande, hosliggande

adjektiv

Tyding og bruk

i geometrisk figur: som heng saman med;

Faste uttrykk

  • hosliggjande side
    side som lagar det eine vinkelbeinet i ein vinkel
  • hosliggjande vinkel
    vinkel i høve til (kvar og) ei av dei sidene som lagar vinkelbeina
Artikkelside

vurdere

vurdera

verb

Opphav

omlaging av eldre dansk vurde ‘vurdere, døme om’

Tyding og bruk

  1. fastsetje ein viss (økonomisk) verdi
    Døme
    • vurdere verdien på ein bustad
  2. gjere eit (omtrentleg) overslag over storleiken, omfanget eller kvaliteten av noko
    Døme
    • vurdere avstanden til nærmeste hytte
  3. tilleggje noko eller nokon ein viss verdi;
    verdsetje
    Døme
    • han vurderte andre høgt;
    • bli vurdert i høve til dei andre
  4. gjere seg opp ei meining om eit forhold, ein tilstand, ei hending, ei utvikling eller liknande;
    døme om
    Døme
    • vurdere ei sak på fritt grunnlag;
    • vurdere behovet i framtida
  5. tenkje på (å gjere noko);
    vege for og imot
    Døme
    • nye sysselsetjingstiltak må vurderast;
    • eg har vurdert å selje bilen

Faste uttrykk

  • vurdere stillinga si
    tenkje alvorleg på å trekkje seg frå stillinga si eller vervet sitt
Artikkelside
Side 1 av 15