Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
22 treff

Nynorskordboka 22 oppslagsord

sjølvstendig

adjektiv

Opphav

etter tysk selbständig, opphavleg ‘som står for seg sjølv’

Tyding og bruk

  1. som tenkjer og handlar utan å rette seg etter andre;
    som rår sjølv;
    fri, uavhengig, ubunden
    Døme
    • ein sjølvstendig institusjon;
    • eg er vorten ein meir sjølvstendig person
    • brukt som adverb:
      • tenkje sjølvstendig
  2. Døme
    • han stod fram som ein sjølvstendig forfattar;
    • dei har knapt tenkt ein sjølvstendig tanke
  3. som driv på eiga hand eller for eiga rekning
    Døme
    • ho er sjølvstendig næringsdrivande
Artikkelside

skrue 1

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. (mindre) bolt med hovud og gjenge
    Døme
    • feste lampa med to skruar
  2. Døme
    • ein underleg skrue

Faste uttrykk

  • ha ein skrue laus
    vere litt skrullete
Artikkelside

eksentrisk

adjektiv

Opphav

frå nylatin; av eks- og sentrum

Tyding og bruk

  1. som ligg utanfor sentrum;
    til skilnad frå konsentrisk
  2. Døme
    • ein eksentrisk mann;
    • dei vaks opp i ein eksentrisk familie

Faste uttrykk

  • eksentriske sirklar
    sirklar i same plan som ikkje har felles sentrum
Artikkelside

urbilete, urbilde

substantiv inkjekjønn

Opphav

etter tysk Urbild

Tyding og bruk

opphavleg førestilling som ligg til grunn for eventuelle seinare variantar;
jamfør arketyp
Artikkelside

tilgjengeleg

adjektiv

Opphav

jamfør tilgjenge

Tyding og bruk

  1. som ein kan kome fram til
    Døme
    • gjere fjellet tilgjengeleg for turistar
  2. i overført tyding: som ein greier å tileigne seg;
    Døme
    • boka er vanskeleg tilgjengeleg
  3. som ein har tilgjenge til;
    som ein kan finne eller treffe
    Døme
    • rettsmøta skal vere tilgjengelege for alle;
    • lett tilgjengelege data;
    • ho er tilgjengeleg mellom 9 og 15;
    • handskriftet er tilgjengeleg i original
Artikkelside

særling

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

Artikkelside

grunntekst

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

original versjon av ein tekst;
tekst i opphavleg språkform
Døme
  • den nye omsetjinga av Bibelen ligg nærare grunnteksten
Artikkelside

idé, ide 2

substantiv hankjønn

Opphav

av gresk idea ‘utsjånad, art, form, omgrep’

Tyding og bruk

  1. (klar) førestilling;
    Døme
    • han hadde ingen idé om kva det dreidde seg om
  2. Døme
    • ha merkelege idear;
    • ein fiks idé
  3. (grunnleggjande og gjerne original) tanke, plan eller utkast
    Døme
    • ideen til dramaet
  4. hovudtanke
    Døme
    • ideen i diktet
  5. i filosofi: abstrakt og evig omgrep;
    uforanderleg mønster;
Artikkelside

raring

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

underleg person;
Artikkelside

eksentrisitet

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. det å liggje utanfor sentrum;
  2. det å vere sær (1 og original (2, 3);
    Døme
    • ein kunstnar full av eksentrisitet og nyskaping
Artikkelside
Side 1 av 3