Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 754 oppslagsord

pelotte

substantiv hankjønn

Uttale

pelåtˊt

Opphav

frå fransk ‘ball’

Tyding og bruk

fast pute i bandasje (til å gje trykk)
Artikkelside

pengelaus

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som ikkje har pengar;
    Døme
    • ho er pengelaus og utan fast bustad
  2. som ikkje nyttar kontante pengar som betalingsmiddel
    Døme
    • det pengelause samfunnet;
    • eit pengelaust billettsystem
Artikkelside

patron 1

substantiv hokjønn

Opphav

frå fransk; same opphav som patron (2

Tyding og bruk

  1. hylse med prosjektil og sprengladning til bruk i handskytevåpen
  2. utbytbar behaldar til væske eller pulver, brukt i reiskap, maskin eller liknande
  3. hylse som held fast eit arbeidsstykke i dreiebenk eller liknande
Artikkelside

paternosterverk

substantiv inkjekjønn

Opphav

jamfør verk (2

Tyding og bruk

endelaust transportband med skovler eller liknande som flyttar fast eller flytande masse
Artikkelside

ostestoff

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

fast del av skild mjølk;
Artikkelside

organell

substantiv hankjønn

Uttale

årganelˊl

Opphav

frå nylatin; jamfør organ

Tyding og bruk

lita eining i ei celle (4) som har fast fysiologisk funksjon
Døme
  • mitokondrium er organellar
Artikkelside

franchising

substantiv hokjønn

Uttale

frænˊtsjaising

Opphav

frå engelsk

Tyding og bruk

(lisens)avtale om rett til produksjon og sal av ei vare eller teneste etter fast konsept ått av eit morselskap
Artikkelside

odelsfri

adjektiv

Tyding og bruk

om fast eigedom: som det ikkje hefter odelsrett (1) på
Døme
  • garden er odelsfri
Artikkelside

termoregulering

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

regulering av temperaturen hos pattedyr og fuglar som har (relativt) fast kroppstemperatur;
Artikkelside

vêr 2, ver 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt veðr

Tyding og bruk

  1. tilstand i atmosfæren med omsyn til nedbør, temperatur, vind og skydekke
    Døme
    • godt, ustadig, stygt vêr;
    • det er kaldt, varmt i vêret
  2. (høgare) luft(lag)
    Døme
    • stige til vêrs;
    • hendene i vêret!
    • jenta har skote i vêret – har vakse snøgt;
    • i hytt og vêr – sjå hytt (1
  3. sterk vind (og nedbør)
    Døme
    • vêret stod på frå havet;
    • gå, sigle mot vêret
      • det følgjer eit friskt vêr med henne
  4. Døme
    • dra vêret;
    • ta etter vêret;
    • dette utstyret kan ta vêret frå nokon kvar
  5. Døme
    • hunden hadde vêret av ein bjørn

Faste uttrykk

  • be om godt vêr
    freiste å oppna godvilje, nåde
  • få vêret av
    òg overf: få greie på, nyss om noko (løynleg)
  • gå i vêret
    stige sterkt
    • prisane gjekk i vêret
  • i hardt vêr
    i vanskar på grunn av press, åtak eller liknande
  • liggje på vêret
    liggje mest stille mot vinden
    • båten låg på vêret
  • snakke om vêr og vind
    snakke om laust og fast
Artikkelside
Side 7 av 76