Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 222 oppslagsord

monokkel

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk, frå mellomalderlatin ‘einøygd’, av latin mono- og oculus ‘auge’; jamfør mono- og mon-

Tyding og bruk

einskilt brilleglas til å feste i eine augekroken;
til skilnad frå binokkel
Artikkelside

holøygd

adjektiv

Tyding og bruk

som har innsokne auge
Artikkelside

kaie

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør svensk kaja; lydord

Tyding og bruk

heller liten og svart kråkefugl med grå nakke og kvite auge;
Corvus monedula
Artikkelside

kag

substantiv inkjekjønn

Opphav

av kage (2

Tyding og bruk

  1. i folketru: blikk frå eller skade av vondt auge
  2. utsiktspunkt i terrenget
Artikkelside

iaugefallande

adjektiv

Tyding og bruk

som det er lett å få auge på;
som ein med éin gong blir merksam på
Døme
  • ein iaugefallande påkledning
Artikkelside

mort

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt murtr

Tyding og bruk

  1. karpefisk med raude auge;
    Rutilus rutilus
  2. småfisk, særleg 1–2 år gammal sei
Artikkelside

observere

observera

verb

Opphav

frå latin observare ‘halde auge med, gje akt på’

Tyding og bruk

  1. halde auge med;
    akta nøye på
    Døme
    • observere eit framandt fly på radaren
  2. leggje merke til;
    registrere
    Døme
    • bli observert på åstaden
Artikkelside

nåde 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt náð ‘fred, vern, nåde’

Tyding og bruk

  1. i religiøst språk: Guds kjærleik og miskunn
    Døme
    • Vårherre, sjå i nåde til oss!
    • forkynne synd og nåde
  2. Døme
    • be om nåde;
    • dei viste ingen nåde mot motspelarane
  3. i jus: minking av eller fritak for straff
    Døme
    • den dømde søkte om nåde
  4. om eldre eller utanlandske forhold: brukt i tiltale til og omtale av adeleg eller geistleg person
    Døme
    • Dykkar nåde

Faste uttrykk

  • av Guds nåde
    som er svært evnerik
    • ein kunstnar av Guds nåde
  • avskjed i nåde
    avgang etter oppnådd aldersgrense eller etter søknad
    • ho fekk avskjed i nåde
  • finne nåde for nokons auge
    bli godteken av nokon
  • la nåde gå for rett
    døme mildare enn lova krev
  • leve på nåde
    vere avhengig av velvilje frå andre
  • på nåde og unåde
    utan vilkår
  • ta til nåde att
    gje tilgjeving og oppreising
Artikkelside

nøttebrun

adjektiv

Tyding og bruk

brun som ei hasselnøtt
Døme
  • nøttebrune auge
Artikkelside

gullbust

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. sølvblank karpefisk med gulvorne auge og finnar;
    Leuciscus leuciscus
Artikkelside
Side 5 av 23