Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 100 oppslagsord

ekstra

adjektiv

Opphav

frå latin ‘utanfor’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ekstra kvalitet
    • brukt som adverb:
      • ekstra dårleg kvalitet;
      • er det noko ekstra som skjer;
      • ekstra låg lønsvekst
    • brukt som substantiv:
      • det vesle ekstra
  2. i tillegg;
    Døme
    • betale ekstra skatt;
    • få ein ekstra fridag;
    • tilføre ekstra ressursar
    • brukt som adverb:
      • ta ein kopi ekstra;
      • betale ekstra for soveplass
Artikkelside

grodag

substantiv hankjønn

Opphav

etter namnet til den tidlegare norske statsministeren Gro Harlem Brundtland

Tyding og bruk

  1. årleg ekstra feriedag innført i 1981, som seinare vart til ei femte ferieveke
Artikkelside

grunnavgift

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. avgift for bruk av fast eigedom
  2. avgift for kjøp og bruk av mineralolje og eingongsemballasje til drikkevarer
    Døme
    • forslag om å fjerne grunnavgifta for fyringsolje;
    • betale grunnavgift for eingongsemballasje
  3. fast avgift ein betaler for å ha tilgang til ei teneste, der det i tillegg kan vere ekstra kostnader for bruk av tenesta
    Døme
    • du betaler ei grunnavgift på 1000 kroner ved innmelding i laget
Artikkelside

glatt

adjektiv

Opphav

frå tysk; same opphav som glad (2

Tyding og bruk

  1. jamn i overflata;
    utan klumpar;
    slett, plan
    Døme
    • glatt hud;
    • han har svart, glatt hår;
    • elt inn mjøl til du får ein glatt og jamn deig
  2. med låg friksjon;
    utan feste;
    Døme
    • glatt som is;
    • det er fare for glatte vegar;
    • køyre på glatt føre;
    • ho sklei ned den våte og glatte fjellsida
  3. brukt som adverb: utan vanskar, lett
    Døme
    • operasjonen gjekk glatt;
    • eg betaler glatt litt ekstra for den gode kvaliteten
  4. vanskeleg å få tak på;
    falskt venleg;
    Døme
    • ein glatt politikar;
    • ha ei glatt tunge
  5. profesjonell, men upersonleg
    Døme
    • glatt stil;
    • ei glatt framføring

Faste uttrykk

  • det glatte lag
    sterk kritikk;
    utskjelling
    • journalistane fekk det glatte lag etter publiseringa av saka;
    • eg vart sint og gav han det glatte lag
  • glatt muskulatur
    muskulatur i innvolane som blir regulert av det autonome nervesystemet;
    til skilnad frå tverrstripete muskulatur
Artikkelside

hype 1

substantiv hankjønn

Uttale

haip

Opphav

frå engelsk

Tyding og bruk

ekstra stor merksemd rundt eit fenomen, ofte skapt gjennom medviten mediebruk
Døme
  • lokal mat kan vere ein hype
Artikkelside

karamell

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk caramel og spansk caramelo, frå portugisisk; av latin calamellus, diminutiv av calamus ‘røyr’

Tyding og bruk

  1. brun, seig masse av smelta sukker (1)
  2. godteri av karamell (1)
    Døme
    • ein pose med karamellar
  3. kraftig slag (1, 1)
    Døme
    • han fekk seg ein skikkeleg karamell midt på nasen
  4. Døme
    • ho vonar jubileet kan vere ein ekstra karamell

Faste uttrykk

  • suge på karamellen
    nyte suksessen
    • etter ein slik siger er det lov å suge på karamellen
Artikkelside

produksjonspremie

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

ekstra godtgjersle for høg produksjon;
kollektiv premieløn;
Artikkelside

plusse på

Tyding og bruk

leggje til;
føye til;
Sjå: plusse
Døme
  • plusse på ein million;
  • dei plussa på med litt ekstra
Artikkelside

plusse

plussa

verb

Tyding og bruk

leggje saman tal;
auke

Faste uttrykk

  • plusse på
    leggje til;
    føye til
    • plusse på ein million;
    • dei plussa på med litt ekstra
  • plusse saman
    leggje saman;
    addere
    • plusse saman beløpa
Artikkelside

til overs

Tyding og bruk

Sjå: overs
  1. til rest, ekstra
    Døme
    • ha pengar til overs
  2. overflødig, utanfor
    Døme
    • kjenne seg til overs
Artikkelside
Side 1 av 10