Розширений пошук

Простий пошук

Словник букмола 66 oppslagsord

oppfatte

дієслово

Походження

etter tysk , opprinnelig ‘gripe (med tanken)'

Значення та вживання

registrere med sansene;
høre
Приклад
- han snakket så lavt at jeg ikke oppfattet hva han sa
forstå, begripe
Приклад
- vi oppfattet ikke hensikten med forslaget
tolke, tyde
Приклад
- boka blir oppfattet på mange måter

Сторінка статті

nem

прикметник

Походження

norrønt næmr ‘lærenem’, av nema ‘ta, oppfatte, lære’

Значення та вживання

lett mottakelig;
snar til å lære
- - lærenem
  - tungnem
flink, hendt (1)
- - fingernem
enkel (3), lett (2)
Приклад
- det var så nemt å gripe til

Сторінка статті

sunn

прикметник

Походження

fra lavtysk og tysk

Значення та вживання

som har god helse;
frisk
Приклад
- være sunn og frisk;
- se sterk og sunn ut
bra for helsa
Приклад
- sunn og næringsrik kost;
- mosjon og rikelig med søvn er sunt
sindig, praktisk
Приклад
- sunn skepsis
bra, positiv
Приклад
- sunn ungdom;
- slikt er ikke sunn lesning for barn
god, solid
Приклад
- bedriften har en sunn økonomi

Фіксовані вирази

en sunn sjel i et sunt legeme
god psykisk helse i en frisk og sterk kropp
sunn fornuft
allmenn evne til å oppfatte hva som er hensiktsmessig, rett, klokt eller lignende;
folkevett
bruke sunn fornuft for å avgjøre saken;
være utstyrt med sunn fornuft

Сторінка статті

ta

дієслово

Походження

norrønt taka

Значення та вживання

gripe med hendene eller redskap (og holde fast eller flytte)
Приклад
- ta tauet;
- ta fatet og sett det på bordet;
- hun tok hardt i armen min;
- ta fram koppene;
- han har tatt opp lekene fra gulvet;
- han tar boka ut av bokhylla;
- hun tok duken av bordet
fange;
få tak i
Приклад
- ta laksen i garn;
- en målmann som tar alle baller;
- tyvene ble tatt;
- ta noen på fersk gjerning
tilegne seg;
skaffe, hente;
kreve;
stjele
Приклад
- ta det en kan få;
- ta lærdom av noe;
- ta hjem varer;
- hvor skal jeg ta penger fra?
- sitatet er tatt fra Bjørnson;
- de tok inn kr 15000 på loppemarkedet;
- banken tok høy rente;
- ta kr 500 for turen;
- ta lommeboka fra noen;
- forskere som tar andres ideer
få kontroll over;
tiltvinge seg;
erobre
Приклад
- ta en by;
- ta over styre og stell;
- de tok festningen;
- de har tatt makten i landet;
- ta kommandoen;
- ta noe i besittelse;
- hun tar roret;
- faen ta deg!
- han tok henne med vold
banke opp;
straffe;
drepe;
slakte
Приклад
- bare vent, jeg skal nok ta deg!
- reven tok hønene;
- vi skal ta grisen i morgen
få til å forsvinne;
fjerne
Приклад
- nabohuset tok all utsikten;
- ta luven fra konkurrentene;
- ta blindtarmen;
- ta stingene;
- ta noe vekk
føre inn i en ny tilstand;
overmanne, gripe
Приклад
- sinnet tok henne;
- gråten tar ham
komme borti;
berøre, nå
Приклад
- ikke ta på maleriet!
- ta seg i håret;
- hun tok seg for pannen;
- hun har aldri tatt i et ratt;
- flyet tok bakken;
- de tar land lenger mot nord
virke på en overflate;
kjennes, merkes;
slite
Приклад
- høvelen tar dårlig;
- de nye skoene tar over vristen;
- sola tok godt;
- sykdommen hadde tatt på henne;
- oppstigningen tar på kreftene
føre til et bestemt resultat
Приклад
- epidemien tok livet av mange;
- arbeidet tar nesten knekken på ham
utføre en oppgave;
lage, gjøre;
fotografere
Приклад
- ta oppvasken;
- han tok en kopi;
- de tok mange bilder i ferien
ha evne til å klare;
mestre
Приклад
- hun tar alt med en gang;
- sjekta tar sjøen best
vinne, oppnå
Приклад
- ta sølvmedalje i roing;
- ta knekten med esset;
- ta stikk
gjøre bruk av
Приклад
- ta noe som mønster;
- ta tiden til hjelp;
- jeg vil ikke ta det ordet i min munn
velge blant flere muligheter;
plukke ut
Приклад
- hvilken lue skulle han ta?
- ta parti for noen;
- ta noen i lære hos seg;
- ta noen som vitne;
- du tar vel en sjekk?
- hver tar sin, så tar jeg min
få i seg mat, drikke, medisin eller lignende
Приклад
- ta tran;
- ta jernpiller;
- de tok en matbit før de dro;
- jeg har tatt meg en dram
måle (1)
Приклад
- ta mål;
- ta temperaturen;
- ta pulsen
ha en viss utstrekning i tid eller rom
Приклад
- reisen tok lang tid;
- turen tar en uke;
- sofaen tar stor plass
ha plass til;
romme
Приклад
- flasken tar en liter;
- salen kan ta 450 personer
bevege seg eller føre i en bestemt retning, på en bestemt måte eller med et bestemt framkomstmiddel
Приклад
- ta til skogs;
- ta til venstre;
- ta veien over heia;
- ta skipet inn fjorden;
- ta los om bord;
- de tok trappa i to sprang;
- ta toget;
- hun tok sykkelen til butikken
reagere eller oppfatte på en bestemt måte;
forstå, tolke
Приклад
- ta det med ro;
- han tar alt med et smil;
- de tok det tungt;
- ta feil;
- han tok det med fatning;
- hun tok det de sa bokstavelig;
- ta noe på den rette måten;
- ta noen med det gode;
- de tok henne for en annen
brukt i uttrykk for å mene noe eller gjøre noe for å endre en tilstand, utvikling eller lignende;
utføre en bestemt handling
Приклад
- ta stilling til noe;
- ta avstand fra noe;
- ta ordet;
- ta følgene;
- hun tok mot til seg;
- ta til gjenmæle;
- ta i ed;
- ta sjansen;
- ta hevn;
- ta avskjed;
- ta eksamen;
- ta seg en tur;
- ta til våpen
brukt i uttrykk for at noe endrer seg på en bestemt måte;
utvikle
Приклад
- ta form;
- ta fyr;
- treet tok skade
brukt i en konstruksjon med ‘og’ og et annet verb: gjøre, utføre (det som det andre verbet angir)
Приклад
- jeg tar og går ut
i grammatikk: følges av et bestemt ledd;
kreve en viss form av et tilknyttet ord
Приклад
- et verb som tar objekt;
- preposisjonen ‘til’ tar genitiv i norrønt

Фіксовані вирази

ta av
- fjerne (fra)
  ta av lokket;
  han tok av lua;
  han ble tatt av saken
- gi ly
  skogen tar av for vinden
- spakne
  vinden tar av
- gå ned i vekt
  ta av tre kilo;
  han har tatt av litt i det siste
- begynne å stige for alvor;
  nå de store høyder
  det var i fjor at salget virkelig tok av
- legge til side;
  holde av;
  reservere
  ta av en vare til noen en kjenner;
  de har tatt av noen plasser på første benk
- lette fra bakken
  flyet tok av
- vike av fra en retning
  ta av til høyre i krysset
ta av seg
kle av seg
ta etter
herme etter;
etterligne, kopiere
ta for seg
- snakke alvorlig med;
  formane
  han tok sønnen for seg
- forsyne seg godt
  hun tok for seg av godsakene
- ha som emne;
  drøfte
  foredraget tok for seg det siste krigsåret
ta i
anstrenge seg;
gjøre en innsats
ta igjen
- nå igjen;
  innhente
  syklisten tok meg igjen
- gjøre motstand;
  hevne
  barn som aldri tar igjen når de blir slått
- gjøre opp for;
  kompensere
  ta igjen for mange dårlige år
ta imot
- fange opp;
  motta
  han tar imot ballen
- ønske velkommen (og slippe inn)
  ta imot gjestene
- finne seg i å få
  han tok ofte imot juling
ta med
- føre med seg;
  la få være med
  han tok med seg sykkelen på toget;
  ta med barna til byen
- inkludere i en helhet;
  ta hensyn til;
  regne med
  vi tar med oss alt det positive
ta opp
- gi plass til (på skole)
  ta opp elever
- skaffe seg ved å låne
  ta opp lån
- legge fram (en sak eller lignende)
  ta opp noe til drøfting;
  ta opp problemet med ledelsen
- gjøre opptak av lyd eller bilde
ta over
- ta til eie eller i bruk noe som andre har eid eller brukt
  ta over gården etter foreldrene
- ta på seg ansvar, plikt eller lignende som en annen har hatt
  ta over som justisminister
- komme i stedet for
  automatisering har tatt over for manuell arbeidskraft
ta på
føre med seg slit og strev
det tar på å være på reise hele tiden
ta på seg
- kle på seg
- si seg villig til å ta ansvar for;
  påta seg
  ta på seg en oppgave;
  hun tok på seg skylden
ta rede på
finne ut
ta rede på hvem som eier bilen
ta seg
bli drektig
ta seg av
- gjøre, utføre
  ta seg av alt det praktiske
- ha omsorg for
  de tok seg av sin gamle far
ta seg for
gripe etter noe å holde seg i;
finne feste
hun snublet og måtte ta seg for
ta seg fram
bevege seg framover
ta seg fram i dyp snø
ta seg inn
- komme seg inn
  de tok seg inn gjennom vinduet
- få igjen krefter;
  samle seg
  ta seg inn etter VM
ta seg opp
- bli bedre;
  rette seg
- bli sterkere;
  øke
  vinden tok seg opp
ta seg til
(begynne å) gjøre;
foreta seg
hva skal vi ta oss til?
ta seg ut
- drive seg til det ytterste
- arte seg eller se ut (på en bestemt måte)
  dette tar seg dårlig ut
ta til
begynne, starte
ta til med hogsten;
det tok til å regne
ta ut
- hente ut (gode, verdi eller lignende)
  ta ut penger;
  ta ut pensjon;
  hun tok ut fem feriedager
- velge ut (personer) til konkurranse eller lignende
  ta ut laget
- skaffe offentlig kunngjøring om
  ta ut skilsmisse;
  ta ut tiltale

Сторінка статті

tolke

дієслово

Походження

norrønt tulka, lavtysk tolken

Значення та вживання

oversette muntlig
Приклад
- tolke til samisk
forklare eller utlegge innholdet eller betydningen av;
forklare
Приклад
- tolke dikt
forstå betydning eller innhold;
oppfatte (3), tyde (2, 1)
Приклад
- hvordan skal jeg tolke dette?
- en tale som kan tolkes i mange retninger
gi uttrykk for;
framføre (2
Приклад
- hun tolket Brahms’ romanser med stor innlevelse;
- tolke sine følelser

Сторінка статті

tonedøv

прикметник

Значення та вживання

som mangler eller har nedsatt evne til å oppfatte eller utøve musikk;
umusikalsk
som mangler forståelse, medfølelse eller er lite lydhør for andre
Приклад
- en tonedøv ledelse

Сторінка статті

underforstå

дієслово

Значення та вживання

oppfatte eller forutsette noe som ikke er direkte uttrykt, men som framgår av sammenhengen

Приклад

det var underforstått at vi skulle hjelpe til;
det ligger et underforstått premiss i argumentet hennes

Сторінка статті

ultralyd

іменник чоловічий

Значення та вживання

lydbølger med så høyt svingetall at mennesker ikke kan oppfatte dem
medisinsk undersøkelse av for eksempel organ eller foster med apparat som utnytter ultralyd (1);
ultralydundersøkelse
Приклад
- ha time til ultralyd;
- rutinemessig ultralyd

Фіксовані вирази

tidlig ultralyd
ultralydundersøkelse av foster rundt tolvte svangerskapsuke

Сторінка статті

sunn fornuft

Значення та вживання

allmenn evne til å oppfatte hva som er hensiktsmessig, rett, klokt eller lignende;

folkevett;

Se: fornuft, sunn

Приклад

bruke sunn fornuft for å avgjøre saken;
være utstyrt med sunn fornuft

Сторінка статті

telestesi

іменник чоловічий

Походження

av gresk tele ‘langt borte’ og aisthesis ‘følelse, følsomhet’; jamfør tele-

Значення та вживання

det å oppfatte hendelser eller ting som ligger utenfor rekkevidden til de vanlige sansene

Сторінка статті

Словник нюношка 64 oppslagsord

oppfatte

oppfatta

дієслово

Походження

etter tysk , opphavleg ‘gripe om og ta opp’

Значення та вживання

registrere med sansane;
høyre
Приклад
- han talte så lågt at eg ikkje oppfatta kva han sa
forstå, skjøne
Приклад
- vi oppfattar ikkje tanken bak framlegget
tolke, tyde
Приклад
- boka blir oppfatta på mange måtar

Сторінка статті

sunn

прикметник

Походження

frå lågtysk og tysk

Значення та вживання

som har god helse;
frisk (2, 4)
Приклад
- vere sunn og frisk;
- sjå sterk og sunn ut
god for helsa;
helsesam
Приклад
- sunn og næringsrik kost;
- mosjon er sunt
som syner omtanke;
fornuftig, praktisk
Приклад
- sunn skepsis
bra, positiv
Приклад
- sunn ungdom;
- slikt er ikkje sunn lesnad for barn
god, solid
Приклад
- verksemda har ein sunn økonomi

Фіксовані вирази

ei sunn sjel i ein sunn lekam
god psykisk helse i ein frisk og sterk kropp
sunn fornuft
allmenn evne til å oppfatte kva som er hensiktsmessig, rett, klokt eller liknande;
folkevit
bruke sunn fornuft for å avgjere saka;
vere utstyrt med sunn fornuft

Сторінка статті

tolke

tolka

дієслово

Походження

norrønt tulka; lågtysk tolken

Значення та вживання

omsetje munnleg
Приклад
- tolke til samisk
gjere forståeleg meininga eller innhaldet av;
greie ut;
forklare
Приклад
- tolke dikt
forstå meining eller innhald;
oppfatte (3), tyde (2, 1)
Приклад
- korleis skal eg tolke dette?
- talen vart tolka som støtte til framlegget
målbere, gje uttrykk for;
framføre (2
Приклад
- ho tolka Grieg vakkert;
- tolke kjenslene sine;
- tolke ei teaterrolle

Сторінка статті

tonedauv, tonedøv

прикметник

Значення та вживання

som har manglande eller nedsett evne til å oppfatte eller utøve musikk;
umusikalsk
som manglar forståing, medkjensle eller er lite lydhøyr for andre
Приклад
- eit tonedauvt forslag

Сторінка статті

liten

прикметник

Походження

norrønt lítill, lítinn; jamfør lite (

Значення та вживання

som ikkje er stor;
med avgrensa storleik;
under middels høg;
jamfør litle, mindre, minst, små og vesle
Приклад
- eit lite hus;
- ein liten porsjon;
- vere liten av vekst;
- ho er bitte lita
svært ung;
mindreårig
Приклад
- da ho var lita;
- han har eit lite barn;
- ho er for lita til å gå aleine;
- stakkars liten!
- brukt som substantiv:
  aktivitetar for liten og stor
brukt som substantiv: baby
Приклад
- ho skal ha ein liten
som dekkjer eit lite område
Приклад
- eit lite land;
- ein triveleg liten by;
- ha liten plass
om tid: kortvarig, snau
Приклад
- ei lita stund;
- ein liten pause;
- ein liten time;
- ha lita tid;
- ein liten augeblink;
- ta ein liten tur
som er utan vekt eller verdi
Приклад
- ein liten feil;
- ein liten detalj;
- det spelar lita rolle kva du gjer;
- vise lita interesse;
- i liten grad
som femner om få einingar, personar eller liknande;
fåtalig
Приклад
- ei lita gruppe

Фіксовані вирази

gjere seg liten
vise seg småleg;
nedverdige seg
kjenne seg liten
oppfatte seg sjølv som uviktig eller hjelpelaus

Сторінка статті

sjå 2

дієслово

Походження

norrønt sjá; jamfør sett (

Значення та вживання

oppfatte med auga;
oppdage, leggje merke til, bli var
Приклад
- eg ser ikkje uten brillar;
- kan du sjå hunden der borte?
- brått såg eg noko på vegen framfor meg;
- ho såg seg sjølv i spegelen;
- eg har ikkje sett nokon
vende blikket mot;
kike (1, stire
Приклад
- sjå der, no regnar det;
- dei ser ein film;
- har du sett intervjuet i avisa?
- ho såg gjennom vindauget
forstå (1), skjøne;
innsjå
Приклад
- han kunne ikkje sjå problemet;
- ho er rik, kan du vel sjå;
- der ser du korleis det går;
- så langt eg kan sjå, skulle det gå bra
få lære eller oppleve, erfare;
finne (5, 1), oppdage;
kome fram til
Приклад
- vi får sjå korleis det går;
- denne fuglen er noko vi sjeldan ser her;
- vi ser heimbyen vår på ein annan måte no;
- eg skjønar ikkje kva du ser i henne;
- du skal sjå det går nok bra
leggje positivt merke til;
vise forståing for, anerkjenne (3)
Приклад
- leiaren var flink til å sjå dei tilsette;
- ho følte at mannen hennar verkeleg såg henne;
- ein god lærar ser elevane sine
vilje (2, 1), ynskje (1);
føretrekkje
Приклад
- eg ser helst at du går;
- dei såg helst at ingen sette opp telt på marka
vere saman med;
treffe (1), møte
Приклад
- dei såg kvarandre ofte;
- når skal du sjå han igjen?
betrakte eller døme frå ein bestemd synsvinkel
Приклад
- stort sett er folk hyggelege;
- samla sett er resultata betre i år;
- han ser alltid ting på sin eigen måte;
- isolert sett har endringa ikkje store konsekvensar;
- han såg seg sjølv som ein helt;
- generelt sett er laget betre i år
tenkje etter, fundere
Приклад
- la meg sjå, det er femten år sidan i år

Фіксовані вирази

ikkje sjå ut
vere fæl å sjå på
huset ser ikkje ut etter brannen;
rommet ditt ser ikkje ut
sjå bort/vekk frå
ikkje ta omsyn til;
ikkje rekne med;
ignorere
vi kan ikkje sjå bort frå det økonomiske aspektet;
sett vekk frå hovudstaden, kva er den viktigaste byen i landet?
sett bort frå far, kven kjem i bryllaupet?
sjå an
vurdere noko ein tid føre ein tek ei avgjerd;
tenkje nærmare over;
avvente
vi ser an situasjonen;
vi såg det an nokre dagar;
dei såg tida litt an før dei bestemte seg;
lat oss sjå vêret an først;
vi må sjå an folka våre
sjå etter
- passe på nokon eller noko
  eg ser etter tinga hans medan han er vekke;
  ho ser etter tantebarna sine i helga
- leite etter nokon eller noko
  eg ser etter fjernkontrollen;
  vi såg etter sopp
sjå for seg
førestille seg;
kalle fram i medvitet
han ser for seg eit stort flott hus;
eg såg andletet ditt for meg i draume
sjå fram til
gle seg til, vente på noko
ho ser fram til å samarbeide med dei
sjå gjennom
lese fort (i ei bok eller eit dokument)
sjå innom nokon
besøke nokon (kort);
slå av ein prat
ho såg innom meg på laurdag
sjå ned på nokon
kjenne seg betre enn nokon;
forakte
ho ser ned på alle som ikkje har same utdanning som henne
sjå opp
ver merksam;
pass på!
sjå opp!
sjå opp for takras;
du må sjå opp for lause trådar
sjå opp til
setje høgt;
beundre, dyrke (2, 4)
sjå over
kontrollere noko
kan du sjå over rekneskapen?
sjå på
- granske, undersøke;
  vurdere
  advokaten skal sjå på saka;
  dette er noko vi må sjå nøye på
- kaste eit blikk på;
  ta i augesyn
  vil du vere med å sjå på det nye huset vårt?
  han såg så vidt på henne
sjå seg nøydd/tvinga til
måtte gjere noko
regjeringa såg seg nøydd til å gå av;
dei såg seg tvinga til å forlate hus og heim
sjå seg om/omkring/rundt
- leite etter noko eller nokon
  dei ser seg om etter ein ny stad å bu;
  ho ser seg omkring etter brillene
- kike rundt seg
  dei ser seg om på det nye kontoret
- reise rundt
  han vil sjå seg litt rundt i landet
sjå seg råd/i stand til
kunne eller ha høve til å gjere noko
i år ser vi oss råd til ein skikkeleg ferie;
eg ser meg ikkje i stand til å gå på jobb i dag
sjå seg føre
gå varsamt;
passe seg
sjå deg godt føre før du kryssar vegen
sjå seg ut
velje ut
ho har sett seg ut ein ny sofa
sjå til
- passe på;
  ha tilsyn med, syte for
  eg ser til dyra;
  du må sjå til at gjestene får mat
- ta fatt på;
  setje i gang med
  no får vi sjå til å byrje arbeidet
sjå ut
ha ein bestemd framtoning;
framstå (2)
han ser flott ut i den dressen;
du ser friskare ut i dag;
det ser ut som vi kan dra no;
sjå ut kandidatar til oppdraget
sjå ut som/til
- gje inntrykk av;
  likne
  han ser ut som ein liten engel;
  ho ser ut til å more seg
- gje grunn til å tru at noko vil skje
  det ser ut som det blir sol i morgon
vere … å sjå til
framstå på ein gjeven måte
han var flott å sjå til;
ho var verkeleg bedrøveleg å sjå til