Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
80 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 80 oppslagsord

hegrefamilie

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

i bunden form eintal: familie av fuglar med lang hals, lange føter og spist nebb;
Ardeidae
Artikkelside

molde seg

Tyding og bruk

om fuglar: bade i jord;
Sjå: molde
Artikkelside

gakkgakk

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

i barnespråk om visse fuglar, særleg and og gås
Artikkelside

bur 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt búr; samanheng med bu (3

Tyding og bruk

  1. kasse eller rom med gitterverk til å stengje dyr eller fuglar inne i
    Døme
    • høner i bur;
    • halde dyr i bur;
    • ha ein hamster i bur
  2. fengsel
    Døme
    • få to veker i buret for promillekøyring
  3. hus (eller rom) til korn eller andre matvarer på ein gard;
    jamfør stabbur
  4. om eldre forhold: husvære med soverom (for gjester), særleg andre høgda i stabbur
  5. i idrett: mål (1, 9)

Faste uttrykk

  • halde buret reint
    om målvakt: ikkje sleppe inn mål
  • setje ballen i buret
    skåre mål
  • stengje buret
    om målvakt: ikkje sleppe inn mål
  • vakte buret
    stå i mål;
    vere målvakt
Artikkelside

guano

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom spansk; frå quechua ‘møk’

Tyding og bruk

  1. ekskrement frå fuglar eller flaggermus, brukt som gjødsel
  2. tørka fiskeavfall brukt som gjødsel
Artikkelside

egg 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt egg

Tyding og bruk

  1. rundvoren ting med hardt skal eller mjuk hinne omkring ei eggcelle og næringsemne i halvt flytande form
    Døme
    • både fuglar og insekt legg egg;
    • hønene verp egg;
    • linerla ligg på egga;
    • egga blir klekte om våren
  2. egg (2, 1) av høns, brukt som matvare;
    Døme
    • steikt egg og bacon;
    • vil du ha blautkokt eller hardkokt egg?
    • ei kake med mykje egg
  3. noko som er forma som eit egg (2, 1)
    Døme
    • påskepynt med egg av isopor
  4. kjønnscelle hos kvinne eller hodyr;

Faste uttrykk

  • columbi egg
    (etter namnet til Kristoffer Columbus, 1451–1506, fordi han skal ha fått eit egg til å stå på enden ved å knuse spissen mot bordet) enkel, men genial løysing
  • egget vil lære høna å verpe
    den urøynde vil ta den røynde i skule
  • leggje alle egga i éi korg
    satse alt på éi moglegheit
    • det er ikkje klokt av ei verksemd å leggje alle egga i éi korg
  • som plomma i egget
    så godt som ein kan ha det;
    svært godt
    • ha det som plomma i egget;
    • ho treivst som plomma i egget
Artikkelside

artsbestemme

artsbestemma

verb

Opphav

av art

Tyding og bruk

  1. avgjere kva for art ein organisme høyrer til
    Døme
    • artsbestemme blomar og fuglar
  2. i overført tyding: avgjere kva for eigenskapar noko har eller kva for type det er
    Døme
    • han var vanskeleg å artsbestemme;
    • artsbestemme kundane ut frå kva dei kjøper
Artikkelside

åttital

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. det niande tiåret i eit hundreår, særleg tiåret 1980–1989
    Døme
    • ho har stått på scena sidan tidleg åttital;
    • hockeysveis var populært på 80-talet
  2. mengd på om lag 80
    Døme
    • eit åttital fuglar i parken
Artikkelside

vengespenn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

lengd mellom vengespissane på fuglar, fly
Artikkelside

veng

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt vængr, jamfør ving; i tyding ‘flyveng’ frå engelsk

Tyding og bruk

  1. flygelem hos fuglar og insekt
    Døme
    • fuglen flaksa med vengene
  2. noko som liknar ein veng (1)
    Døme
    • vengene på eit fly;
    • vengene på ei kvern, ein propell, ei vifte
    • i botanikk: hinneliknande sveveorgan på frukt, frø
      • vengene på frukta av lønn
  3. fløy, sidebygg
    Døme
    • stå på vengen på kommandobrua
  4. kahytt akterut på fartøy

Faste uttrykk

  • klippe vengene på
    òg overf: ta makta frå (nokon)
  • kome seg på vengene
  • ta under vengene
    syne omsorg for nokon
Artikkelside
Side 5 av 8