Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
23 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 23 oppslagsord

kulturlag

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

jordlag som inneheld restar etter menneske frå tidlegare historiske epokar
Døme
  • arkeologane avdekka kulturlag frå vikingtida
Artikkelside

lett fyringsolje

Tyding og bruk

olje utan restar frå destillasjon;
Artikkelside

tung fyringsolje

Tyding og bruk

med restar frå destillasjon;
Artikkelside

den fjerde verda

Tyding og bruk

(restar av) urfolkesetnad med særeigne livs- og kulturformer som (ofte) er truga av meir moderne samfunnsformer av di desse folkegruppene ikkje har nemnande politisk innverknad;
Sjå: verd
Artikkelside

hustuft

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. stad med restar etter hus;
    jamfør tuft (1, 1)
    Døme
    • finne hustufter frå bronsealderen
  2. tomt til eit hus;
    jamfør tuft (1, 2)
Artikkelside

gytje

substantiv hokjønn

Opphav

av gyte (1

Tyding og bruk

  1. rogn hos fisk;
    poseforma kroppsdel som rogna ligg i
  2. slamliknande jordart av organiske restar, brukt til bad eller omslag mot revmatisme og liknande
Artikkelside

forsvarsanlegg

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

anlegg (2) bygd som ein del av forsvaret
Døme
  • militære installasjonar og forsvarsanlegg;
  • restar av tidlegare forsvarsanlegg, murar og bygningar
Artikkelside

årmole

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

norrønt ørmul n fleirtal ‘leivningar, restar’; år- same opphav som or (4 og ør-

Tyding og bruk

Døme
  • det var ikkje årmolane att
Artikkelside

verd 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt verǫld av verr ‘mann’ og ǫld ‘alder’; eigenleg ‘menneske-, tidsalder’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • verda skal gå under;
    • det finst verder bortanfor vår verd
  2. særleg i bunden form eintal: jorda; jamfør jord (1);
    jordkula; jamfør jordkule
    Døme
    • alle land i verda;
    • folk frå heile verda;
    • frå alle kantar av verda
    • ved uventa møte mellom folk:
      • verda er ikkje stor!
      • eg gjer det ikkje for alt i verda – ikkje for nokon pris
    • område utanfor heimstaden, det store utland
      • dra, reise ut i verda;
      • den store, vide verda
    • stivna genitiv:
      • til verdsens ende
    • del av jorda
      • den tredje verda – u-landa i Afrika, Asia og Latin-Amerika;
      • den frie verda – landa med demokratisk styreform
    • i spørjande utrop:
      • kva i all verda er det du gjer?
  3. alle menneske
    Døme
    • ei heil verd ynskjer fred;
    • ei heil verd i sorg
  4. særleg i bunden form eintal: tilværet, livet
    Døme
    • draumeverd;
    • dyreverd;
    • forretningsverd;
    • setje barn til verda;
    • kome seg fram i verda;
    • ikkje greie alt her i verda;
    • ta verda som ho kjem;
    • trekkje seg attende frå verda – isolere seg;
    • få ei sak ut av verda;
    • leve i to ulike verder – ha ulike livsformer;
    • som å kome til ei anna verd
    • i nektande utrop:
      • selje garden? – Aldri i verda!
  5. Døme
    • før i verda

Faste uttrykk

  • den fjerde verda
    (restar av) urfolkesetnad med særeigne livs- og kulturformer som (ofte) er truga av meir moderne samfunnsformer av di desse folkegruppene ikkje har nemnande politisk innverknad
  • den gamle verda
    Asia, Europa og Nord-Afrika
  • den nye verda
    Amerika og Australia
  • forlate verda
    døy
  • forsake denne verda
    gje avkall på det verdslege livet
  • kome til verda
    bli fødd
Artikkelside

soyakake

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

restar av soyabønner etter at mesteparten av olja er pressa ut
Artikkelside
Side 2 av 3