Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 19 oppslagsord

tidbolk

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

tidsrom, tidsperiode, tid (5 eller 7)

Artikkelside

kveld

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt kveld

Tyding og bruk

tidbolk frå det mørknar til midnatt;
jamfør aftan (1)
Døme
- laurdag kveld;
- dei jobbar frå morgon til kveld;
- trene om kvelden;
- butikken stengde for kvelden;
- dei held på til langt ut på kvelden;
- to kveldar på rad;
- dei møttest om kveldane
- - laurdagskveld
  - sommarkveld
brukt i helsing
Døme
- god kveld!
brukt som etterledd i samansetningar: kveld eller dag føre ei større høgtid;
jamfør aftan (2)
- - julekveld
  - sankthanskveld

Faste uttrykk

her ein kvelden
ein av dei siste kveldane
i går kveld
om kvelden dagen før i dag
i kveld
om kvelden i dag
i kveld er det fullmåne
ta kvelden
- slutte å arbeide for kvelden;
  kvelde (2)
  klokka er fem og vi tek kvelden
- slutte å verke
  oppvaskmaskinen tok kvelden
- døy;
  kvelde (4)
  det er over femti år sidan han tok kvelden
til kvelds
til kveldsmat;
jamfør kvelds
ete graut til kvelds

Artikkelside

dag

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt dagr; samanheng med døgn

Tyding og bruk

del av døgnet da det er lyst
Døme
- dag og natt;
- dagen gryr;
- langt på dag;
- han kom utpå dagen
brukt i helsing
Døme
- god dag!
- ha ein fin dag!
arbeidsdag
Døme
- arbeide full dag;
- vere ferdig for dagen
døgn som tidsrom
Døme
- ein dags tid;
- om 14 dagar;
- året har 365 dagar
døgn som tidspunkt;
dato
Døme
- kva for dag har vi i dag?
- tredje dag jul;
- til lykke med dagen!
- ord for dagen
brukt om ubestemt fastsetjing av tid
Døme
- frå den dagen;
- ein svart dag;
- ein dag hende det
tid nett no
Døme
- enno i dag;
- ungdomen av i dag;
- dagens problem
i fleirtal: brukt om tidbolk
Døme
- i dei dagar;
- i gamle dagar;
- han har gode dagar;
- huset har sett betre dagar
i fleirtal: liv, levetid
Døme
- ho er blitt berømt på sine gamle dagar
brukt som etterledd i fleirtal i nemning på arrangement, tilskiping som varer to dagar eller meir
Døme
- Olavsdagane

Faste uttrykk

all sin dag
all si tid;
heile livet
han var stokk konservativ all sin dag
dags dato
i dag
per dags dato;
til dags dato har det ikkje hendt;
avtalen gjeld frå dags dato
den dag i dag
ennå
kva som skjedde med han, veit ho ikkje den dag i dag
ein av dagane
med det første;
snart
restlageret kjem til å bli seld ut ein av dagane
gje ein god dag i
ikkje bry seg om;
gje blaffen i
han gav ein god dag i arbeidet sitt
ha dagen
vere heldig;
lykkast
for å vinne, må ein ha dagen
her ein dag
nyleg
han ringde henne her ein dag
i alle dagar
brukt i uttrykk for undring
i alle dagar, kva er dette for noko?
kva i alle dagar skulle dei gjere no?
kvifor i alle dagar skulle vi gjere det?
i desse dagar
no, kva dag som helst
klart som dagen
innlysande
no minnest eg alt klart som dagen
kome for dagen
bli funnen eller kjend
eit stort arkiv har kome for dagen
leggje for dagen
vise
studentane har lagt for dagen ei stor interesse
no om dagen
no for tida
no til dags
no for tida
opp i dagen
- på jordyta;
  synberr
  plastleidninga ligg opp i dagen
- tydeleg, klart fram
  løyndomane kjem opp i dagen
sjå dagen
bli til
damelaget såg dagen i 2010
sjå dagens lys
- bli fødd
- bli til røyndom;
  bli skapt
  jazzfestivalen såg dagens lys i 1964
ta av dage
drepe
vere dags for
vere tid for eller på tide med
år og dag
lang tid
det er år og dag sidan eg såg han

Artikkelside

alder

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt aldr; samanheng med ale (

Tyding og bruk

tid som noko(n) har vore til i
Døme
- spørje etter alderen;
- vere stor etter, for alderen;
- døy i ung alder;
- oppnå høg alder
viss del av levetida;
livsstadium
Døme
- i sin beste alder;
- folk i alle aldrar;
- ungdom i 15–16-årsalderen;
- fysisk og mental alder
høg alder, alderdom
Døme
- dra på alderen;
- bere alderen godt;
- ta til å merke alderen;
- med alderen
særleg i samansetningar: tidbolk, tidsalder
- - atomalder
  - gullalder
  - mellomalder
  - oljealder
  - steinalder

Faste uttrykk

den farlege alderen
alder med stor handlefridom og lite røynsle;
ungdomsåra

Artikkelside

jernalder, jarnalder

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

i bunden form eintal: tidbolk etter bronsealderen da jern kom i vanleg bruk til våpen og reiskapar

Døme

i Norden reknar ein jernalderen frå ca. 500 f.Kr. til ca. 1050 e.Kr.

Artikkelside

æra

substantiv hankjønn

Opphav

latin aera ‘tal, årstal som kronologisk utgangspunkt’, eigenleg fleirtal av aes ‘kopar, koparmynt’

Tyding og bruk

tidbolk, epoke

Døme

ein ny æra for norsk skisport

Artikkelside

oldtid

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

eldste historiske tid;
tidbolk frå dei eldste kjende samfunna og fram til mellomalderen
den geologiske perioden frå kambrium (2) til og med perm (3, 2)

Artikkelside

bolk

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt bǫlkr, balkr

Tyding og bruk

del, stykke
Døme
- dele arbeidet i to bolkar;
- lovboka er skipa i ti bolkar
viss avgrensa tid;
periode (1);
jamfør tidbolk
Døme
- vere ordførar ein bolk
skiljevegg eller planke mellom to rom
Døme
- bolk mellom båsane

Artikkelside

istid

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

tidbolk med så kaldt klima at store landområde blir dekte av is
Døme
- den siste istida slutta for om lag 10 000 år sidan
i overført tyding: tid med motsetnader mellom nasjonar, politiske grupper eller liknande
Døme
- den stalinistiske istida i Sovjetunionen

Artikkelside

kveldsøkt, kveldøkt

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

tidbolk eller arbeidsøkt frå ettermiddag til kveld

Artikkelside

Side 1 av 2

Resultat per side: