Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 22 oppslagsord

søyle 1

substantiv hokjønn

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

  1. loddrett, helst sylinderforma, berande bygningsdel;
    Døme
    • taket kvilte på søyler;
    • dorisk, jonisk søyle
  2. noko som liknar ei søyle (1, 1)
    Døme
    • ryggsøyle;
    • vassøyle;
    • lage eit diagram med søyler
Artikkelside

søle 1, søyle 2

substantiv hokjønn

Opphav

av søle (2

Tyding og bruk

  1. våt, kleimen masse av jord, leire;
    depel, gjørme
    Døme
    • vegen var full av søle
  3. rotne, svarte plantedelar
Artikkelside

jonisk søyle

Tyding og bruk

søyle med rikt utforma kapitel (1), blant anna med to voluttar;
Sjå: jonisk
Artikkelside

plint

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk ‘teglstein’

Tyding og bruk

  1. kvadratisk plate til underlag for søyle, statue og liknande
  2. sokkel til underlag for maskin, apparat eller liknande
Artikkelside

baluster

substantiv hankjønn

Uttale

balusˊter

Opphav

gjennom fransk, frå italiensk; av gresk balaustion ‘blomster av granatepletreet’

Tyding og bruk

vertikal søyle eller stolpe (1, 1) i rekkverk med utboga form
Døme
  • flott utforma balustrar
Artikkelside

sokkel

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom italiensk, frå latin; samanheng med sokk

Tyding og bruk

  1. fotstykke på ein statue, ei søyle
  2. synleg del av grunnmuren på ein bygning
  3. fotstykke under visse møblar;
    Døme
    • kommoden finst både med sokkel og med føter
Artikkelside

dorisk

adjektiv

Opphav

frå gresk; jamfør dorar

Tyding og bruk

som gjeld dorarane

Faste uttrykk

  • dorisk skala
    særskild gresk (fallande) toneskala
  • dorisk søyle
    enkel gresk søyletype utan basis (1)
  • dorisk toneart
    kyrkjetoneart med d som grunntone
Artikkelside

vulst

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk ‘pute, valk’

Tyding og bruk

tjukk kant, til dømes på bil- og sykkeldekk, på stoppa møblar eller på fotstykket på ei søyle;
Artikkelside

kannelyre

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; jamfør kannelere

Tyding og bruk

loddrett rifle (1, 1) på søyle
Artikkelside

kapitel

substantiv inkjekjønn

Uttale

kapiteˊl

Opphav

av latin capitellum, diminutiv av caput ‘hovud’; jamfør kapital (2

Tyding og bruk

  1. (prydd) øvste del av søyle (1, 1) eller pilar
  2. type bokstav (1) med form som blokkskrift (2), men med høgd som små
Artikkelside
Side 1 av 3