Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
49 treff

Nynorskordboka 49 oppslagsord

ideologi

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør -logi

Tyding og bruk

heilskap av berande idear i eit politisk system eller eit livssyn;
Artikkelside

marknadsliberalisme

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

ideologi som er fremjar marknadsøkonomi;
Artikkelside

tenkjar, tenkar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person som drøftar det idémessige eller teoretiske grunnlaget for ein ideologi, religion, vitskap eller liknande;
Døme
  • ein sentral politisk tenkjar;
  • følgje argumenta til moderne tenkjarar
Artikkelside

tankesystem

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

system av tankar;
Artikkelside

tankemodell

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

måte å tenkje på;
Døme
  • arbeide ut frå ein tankemodell;
  • følgje ein bestemd tankemodell
Artikkelside

sekularisme

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

ideologi som legg vekt på eit skilje mellom stat og religion
Artikkelside

brun 2

adjektiv

Opphav

norrønt brúnn; samanheng med brenne (1

Tyding og bruk

  1. som har ein farge som jord (og som er ei blanding av svart, raudt og gult)
    Døme
    • brun saus;
    • ha brunt hår og brune auge;
    • vere brun og vêrbarka i huda
  2. om person: med medfødd mørk hudfarge;
    Døme
    • eg vart kjend med brune barn på skulen
  3. prega av nazistisk ideologi;
    jamfør brunskjorte

Faste uttrykk

  • brun kafé
    kafé med tradisjonelt interiør, særleg vitja av stamgjester
Artikkelside

totalitær

adjektiv

Opphav

frå fransk

Tyding og bruk

om samfunnssystem, stat, ideologi: som femner om, krev kontroll over alt;
som underordnar alt under staten;
Døme
  • ein totalitær stat – diktaturstat;
  • fascisme og kommunisme er totalitære ideologiar
Artikkelside

tet

substantiv hankjønn

Opphav

av fransk tête ‘hovud, spiss’

Tyding og bruk

fremste del av ein flokk, ei gruppe eller liknande
Døme
  • det er jamt i teten;
  • ta teten;
  • vere med i teten;
  • vere oppe i teten

Faste uttrykk

  • gå i teten
    ta leiinga
    • partiet går i teten for ein ny ideologi
  • liggje i teten
    vere først;
    leie
    • ein moderne stat som ligg i teten på mange område
Artikkelside

skraphaug

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

dyngje eller haug med skrap eller skrot

Faste uttrykk

  • historias skraphaug
    stad for feilslått ideologi eller politikk frå tidlegare tider
    • apartheid hamna på historias skraphaug
  • kaste på skraphaugen
    kassere eller vrake
Artikkelside