Avansert søk

Ett treff

Nynorskordboka 31 oppslagsord

gran

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt grǫn; samanheng med grann (2

Tyding og bruk

  1. bartre i furufamilien med fleirårige nåler som sit enkeltvis på kvistane;
    Picea
    Døme
    • ei stor gran
  2. materiale av gran (1)
    Døme
    • eit bord i gran

borkbrann

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

skade i borken på tre med tynn bork (særleg gran) framkalla av direkte solstråling

julegran, jolegran

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

(stort) juletre av gran
Døme
  • den norske julegrana i sentrum av London

fraugran

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

frodig gran;
gran med laus ved

grense 1

substantiv hokjønn

Opphav

gjennom tysk og lågtysk, frå slavisk; jamfør russisk gran ‘grense’

Tyding og bruk

  1. skiljelinje mellom geografiske område, til dømes mellom statar, fylke, eigedomar
    Døme
    • grensa mellom Noreg og Sverige;
    • bu nær grensa;
    • gå opp grensene mellom eigedomane
  2. tenkt linje mellom ulike tilstandar
    Døme
    • grensa mellom rett og urett;
    • dette ligg på grensa til det absurde
  3. punkt ein ikkje kan eller bør overskride
    Døme
    • oppføre seg på grensa til det useriøse;
    • nå grensa for det ein kan tole;
    • på grensa til å vere ærekrenkjande;
    • halde seg innanfor visse grenser;
    • det får vere grenser for tull;
    • det vil bli utført modernisering innanfor rimelege grenser

Faste uttrykk

  • flytte grenser
    endre eller få nokon til å endre oppfatning
    • denne bilen representerer teknologisk nytenking og flyttar grenser
  • gå over alle grenser
    gå for vidt
    • grådigskapen går over alle grenser
  • setje grenser
    • bestemme kva som er akseptabelt
      • setje grenser for kva barna skal få gjere
    • bestemme kva som er mogleg
      • berre fantasien set grenser
  • sprengje grenser
    overgå det ein kunne før;
    utvide innsikta eller liknande
    • ungdomar er opptekne av å sprengje grenser;
    • ho sprengjer grenser med dei ekstreme polturane sine

grantre

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

granved

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

ved av gran

grand prix

substantiv hankjønn

Uttale

grang priˊ; gran priˊ

Opphav

frå fransk ‘stor pris’

Tyding og bruk

  1. første pris på utstilling, i konkurranse eller liknande
  2. stor (årleg) konkurranse (i sport, musikk)
    Døme
    • vere med i grand prix;
    • vinne grand prix

granlav

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

lav som veks på gran

granlegg

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

stamme på gran