Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 348 oppslagsord

krysse 1

kryssa

verb

Opphav

av lågtysk kruzen

Tyding og bruk

  1. merkje av med eit kryss (1, 1)
    Døme
    • krysse av i den rette ruta;
    • krysse ut dei arbeidsoppgåvene ein er ferdig med
  2. leggje eller få i kryss;
    Døme
    • krysse beina;
    • eg kryssa skia og stupte framover i snøen
  3. gå (på skrå) over;
    Døme
    • krysse vegen;
    • vegane kryssar kvarandre;
    • krysse kursen til eit anna fartøy;
    • skøyteløparen kryssa framfor parkameraten
  4. om tog: møtast og passere kvarandre
    Døme
    • toga kryssar på Otta
  5. segle over eit hav eller havstykke
    Døme
    • dei kryssa Nordsjøen i ein liten båt
  6. segle på kryss og tvers mot vinden
    Døme
    • krysse seg fram
  7. Døme
    • kystvakta kryssar utanfor kysten
  8. pare individ av ulike arter eller rasar
    Døme
    • krysse to sauerasar
  9. i overført tyding: dra eller gå i ulike retningar;
    kome i vegen for
    Døme
    • dette kryssar planane mine
    • brukt som adjektiv
      • ha kryssande interesser

Faste uttrykk

  • krysse fingrane for
    ynskje hell for
  • krysse klinger
    • måle krefter i diskusjon eller liknande
Artikkelside

lastebåt

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

båt som går med last
Artikkelside

kalesje

substantiv hokjønn

Opphav

gjennom tysk Kalesche; frå tsjekkisk kolesa

Tyding og bruk

  1. tak på vogn eller båt som kan klappast saman eller skuvast ned
  2. lett firehjuls køyretøy med kalesje (1)
Artikkelside

kahyttsdør

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

dør inn til kahytt på båt
Artikkelside

kagg 2

substantiv hankjønn

kagge 1

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

norrønt tilnamn kaggi

Tyding og bruk

  1. liten dunk, stamp (1, 1);
    lita tønne (til drikkevarer)
  2. lita tomtønne brukt til å halde ei not flytande
  3. kort, lett båt som er spiss i begge endane
  5. i overført tyding: dyr eller menneske med tjukk og stutt kropp
Artikkelside

notbåt

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

båt til å drive fiske med not (1 frå
Artikkelside

more 2

mora

verb

Opphav

av engelsk moor

Tyding og bruk

fortøye båt i moring
Artikkelside

hekkbåt

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. båt som heng i davitane ved hekken (2 på eit fartøy
  2. seglbåt med akterende som ligg langt ut over vasslina;
    til skilnad frå spissgattar
Artikkelside

hekkaggregat

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

aggregat (3) plassert heilt akterut i båt;
Artikkelside

vatn

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt vatn; samanheng med våt

Tyding og bruk

  1. klar, gjennomsynleg væske som er ei sambinding av hydrogen og oksygen
  2. vatn (1) i meir eller mindre rein tilstand
    Døme
    • reint vatn;
    • mjukt, hardt vatn – vatn som det er oppløyst lite, mykje mineralsk stoff i;
    • eit glas vatn;
    • sitje (i fengsel) på vatn og brød;
    • vaske i fleire vatn;
    • gå over bekken etter vatn – sjå bekk (1);
    • skvette vatn på gåsa – sjå gås (1);
    • få vatn på mylna, kverna – sjå mylne (1);
    • gå for lut og kaldt vatn – sjå lut (1;
    • mykje vatn har runne i havet sidan den tid – det er lenge sidan
  3. samling av vatn (2) i naturen
    Døme
    • djupt, grunt vatn;
    • falle i vatnet;
    • trø vatnet;
    • setje båt på vatnet;
    • 20 °C i vatn;
    • symje under vatnet – under vassyta
  4. mindre innsjø
    Døme
    • landskapet er fullt av sjøar og vatn
  5. kroppsvæske som liknar vatn (1)

Faste uttrykk

  • bere vatn i såld
    drive med noko nyttelaust
  • gå i vatnet
    mislykkast, dumme seg ut (i samband med)
  • halde hovudet over vatnet
    (så vidt) greie seg
  • late vatnet
    pisse, urinere
  • leggje inn vatn
    føre leidning for rennande vatn inn i hus
  • på djupt vatn
    i overført tyding: utan ordentleg greie på det ein driv med eller taler om;
    på tynn is, ille ute
  • ta seg vatn over hovudet
    ta på seg noko ein ikkje greier
  • vatn i kneet
    tilstand med unormalt mykje leddvatn i kneleddet
Artikkelside
Side 6 av 35