Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
Ett treff

Nynorskordboka 219 oppslagsord

lerret

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt lérept, av lín og rept ‘klede’

Tyding og bruk

  1. glatt, umønstra (bomulls)tøy i toskaftsbinding
  2. stykke av lerret (1)
    Døme
    • måle på lerret
  3. stor, kvit flate som ein kan vise film, bilete eller tekst på, opphavleg laga av lerret (1)

Faste uttrykk

  • det kvite lerretet
    film (1)
    • det er debuten hennar på det kvite lerretet
  • det store lerretet
    kino
    • filmen eignar seg betre på det store lerretet enn på tv
  • eit langt lerret å bleikje
    eit langdrygt arbeid
  • feste noko til lerretet
    gje att noko som måleri
Artikkelside

mæte

mæta

verb

Opphav

norrønt meta ‘måle, verdsetje, vørde’; av svensk mäta ‘måle’

Tyding og bruk

bry seg om;
Døme
  • ho var ikkje mykje mætt;
  • dei mætte det ikkje
Artikkelside

nivellere

nivellera

verb

Opphav

frå fransk

Tyding og bruk

  1. måle høgdeskilnaden mellom to eller fleire punkt med spesielle instrument
  2. gjere jamn;
    Døme
    • nivellere ein veg
  3. i overført tyding: bringe på same nivå;
    jamne ut
    Døme
    • nivellere klasseskilnadene i samfunnet;
    • nivellere kulturlivet
Artikkelside

nivellerinstrument

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

instrument brukt til å måle høgdeskilnader i terrenget;
Artikkelside

kubikkeining

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

måleining brukt for å måle rominnhald, til dømes kubikkmeter;
Artikkelside

krysse 1

kryssa

verb

Opphav

av lågtysk kruzen

Tyding og bruk

  1. merkje av med eit kryss (1, 1)
    Døme
    • krysse av i den rette ruta;
    • krysse ut dei arbeidsoppgåvene ein er ferdig med
  2. leggje eller få i kryss;
    Døme
    • krysse beina;
    • eg kryssa skia og stupte framover i snøen
  3. gå (på skrå) over;
    Døme
    • krysse vegen;
    • vegane kryssar kvarandre;
    • krysse kursen til eit anna fartøy;
    • skøyteløparen kryssa framfor parkameraten
  4. om tog: møtast og passere kvarandre
    Døme
    • toga kryssar på Otta
  5. segle over eit hav eller havstykke
    Døme
    • dei kryssa Nordsjøen i ein liten båt
  6. segle på kryss og tvers mot vinden
    Døme
    • krysse seg fram
  7. Døme
    • kystvakta kryssar utanfor kysten
  8. pare individ av ulike arter eller rasar
    Døme
    • krysse to sauerasar
  9. i overført tyding: dra eller gå i ulike retningar;
    kome i vegen for
    Døme
    • dette kryssar planane mine
    • brukt som adjektiv
      • ha kryssande interesser

Faste uttrykk

  • krysse fingrane for
    ynskje hell for
  • krysse klinger
    • måle krefter i diskusjon eller liknande
Artikkelside

kryofor

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk , av kryos ‘is’ og phoros ‘som ber’

Tyding og bruk

apparat til å måle temperaturfall i ei væske som fordampar
Artikkelside

laserkontroll

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

fartskontroll der det blir brukt laser for å måle farten
Artikkelside

landskapsmåling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å måle landskapsbilete
Døme
  • dei dreiv mest med landskapsmåling
Artikkelside

kalorimeter

substantiv inkjekjønn

Opphav

jamfør -meter

Tyding og bruk

apparat til å måle varmemengd med, til dømes for å finne smeltevarmen, fordampingsvarmen eller varmekapasiteten til eit stoff;
Artikkelside
Side 4 av 22