Avansert søk

Vanleg søk

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 2069 oppslagsord

nokon

determinativ kvantor

Opphav

norrønt nǫkkurr, samandrege av urnordisk ne-wait-ek-hwarjar ‘ikkje veit eg kven’

Tyding og bruk

ein eller annan, eit eller anna;
ein viss, einkvan;
somme, visse
Døme
- det er nokon som spør etter deg;
- det er noko i vegen med bilen;
- er det nokon kiosk i nærleiken?
- treng du noka ny skjorte?
- finst det noko svar?
- har du vore der nokon gong?
- du må ikkje gå nokon stad!
- eg har ikkje høyrt nokon ting;
- har du nokon som helst grunn til å klage?
- det hende meg noko underleg i går;
- dei kjøpte nokre pærer;
- du kan få nokre få;
- nokre var samde, andre protesterte;
- såg du nokon sauer? Nei, eg såg ikkje nokon
kven som helst (annan);
kvar ein;
alle
Døme
- ho syng så godt som nokon;
- ho arbeidde hardare enn nokon mann
om mengd, omfang, tal, grad eller liknande: ein del, litt;
atskilleg, monaleg
Døme
- i nokon grad;
- er 50 år nokon alder?
- kjøpe noko pærer;
- ha noko pengar;
- ein noko eldre bil;
- det er ikkje noko att av kaka;
- kva er dette for noko?
- noko rart noko;
- det er da enda noko;
- det hjelpte nok noko;
- ho er ikkje noko tess;
- stakken er noko for sid;
- har du sett noko til han?
brukt i utrop med ‘for’
Døme
- for noko tull!
- for nokre bilar dei har!

Faste uttrykk

det er noko med alt
ingen ting er utan lyte
ikkje bli noko av
ikkje hende;
ikkje bli gjennomført
festen vart ikkje noko av
ikkje nokon
ingen
noko av ein
langt på veg ein;
ein nokså stor
han var noko av ein luring;
det er noko av eit mirakel at desse landa aldri har vore i krig med kvarandre
noko til
litt av ein;
ein retteleg
vere noko til kar
nokon ein
ein eller annan
nokon gong
- ein eller annan gong;
  nokosinne
  har du vore der nokon gong?
- brukt i uttrykk for jamføring og forsterking
  beste resultat nokon gong;
  har du nokon gong sett maken?
nokon kvar
alle, dei fleste
slikt kunne hende nokon kvar
vere noko i noko
vere til dels rett
er det noko i det dei seier?
vere noko
ha ein viktig eller sentral sosial posisjon
alle som er noko i musikkbransjen, kom på hagefesten

Artikkelside

valse over/ned

Tyding og bruk

sigre stort over (nokon), meie ned;

Sjå: valse

Artikkelside

side

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt síða, opphavleg ‘noko som tøyer seg nedetter’; jamfør sid

Tyding og bruk

høgre eller venstre del av menneske- eller dyrekropp
Døme
- liggje på sida;
- setje hendene i sida
på slakt: halv kropp utan hovud og lemer
Døme
- kjøpe ein bog og ei side
parti som vender utetter;
ytterflate på langs av noko
Døme
- bilen velta over på sida;
- bilen kom opp på sida av syklisten;
- sidene i ein trekant
- - bakside
  - fjellside
  - framside
  - skipsside
blad (3)
Døme
- sidene i ei bok;
- slå opp på side 200 i læreboka
del av rom, område eller tidsrom
Døme
- sitje på høgre sida i salen;
- gå på venstre sida av vegen;
- på andre sida av fjorden;
- på denne sida av nyttår
eigenskap
Døme
- ha sine gode sider
del, felt, område
Døme
- den økonomiske sida av saka;
- to sider av same saka
kant, retning til høgre eller venstre
Døme
- eg hadde ikkje venta dette frå den sida
parti (for eller imot)
Døme
- få tilslutnad frå alle sider;
- ha nokon på si side;
- ho på si side;
- vere med i krigen på feil side
slektsgrein;
jamfør farsside og morsside
Døme
- vere i slekt på begge sider

Faste uttrykk

leggje/stikke til side/sides
spare, gøyme
på sida av saka
utanfor det eigenlege saksområdet
setje til side/sides
oversjå
få fullmakt til å setje til side forskrifter
side om side
på høgde med kvarandre;
jamsides
dei gjekk side om side
sterk side
god eigenskap
viljen til å hjelpe dei som er i naud, er ei sterk side ved folk
svak side
feil, mangel
ei svak side ved rapporten;
undersøkinga har svake sider
til sides
til ein annan stad;
bort
feie all tvil til sides;
ta eit steg til sides;
dra gardinene til sides
ved sida av
- like inntil
  han trefte ved sida av blinken
- jamsides med
  dei sat ved sida av kvarandre
- i tillegg (til)
  ho fekk jobb, men fortsette å studere ved sida av
vere på den sikre sida
halde seg trygg;
ha teke åtgjerder

Artikkelside

setje, sette

setja, setta

verb

kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt setja; opphavleg kausativ til sitja

Tyding og bruk

plassere noko eller nokon på ein stad
Døme
- setje barnet på fanget;
- ho set maten på bordet;
- dei sette skoa i gangen;
- ho har sett kua på båsen;
- han er sett i fengsel;
- setje namnet sitt under noko
få eller ha i ei viss stilling eller ein viss tilstand
Døme
- setje døra på gløtt;
- setje sinna i kok;
- dei set fyr på bålet
lage, danne
Døme
- setje flekk på duken;
- ho set musikk til eit dikt;
- han sette ein deig
plante
Døme
- setje poteter
tilføre, gje
Døme
- setje vaksine
satse, våge
Døme
- setje 1000 kr på ein hest
i typografi: stille saman typar til ord og linjer
Døme
- manuskriptet kan setjast;
- sitata er sette i kursiv
få i gang, ta til med, byrje
Døme
- setje folk i arbeid;
- setje nokon på sporet;
- han set i gang;
- ho sette på sprang
krysse, frakte (med båt)
Døme
- setje over elva;
- setje nokon i land;
- setje nokon over sundet
føre, leie
Døme
- setje nokon inn i noko
hisse, pusse
Døme
- setje hunden på nokon
verdsetje, vurdere
Døme
- setje nokon høgt
avtale, fastsetje
Døme
- setje ein frist;
- setje streng straff for noko;
- setje noko ut av kraft
gje i oppdrag
Døme
- setje nokon til ein jobb;
- setje bort eit arbeid
la kome i verksemd
Døme
- møtet er sett

Faste uttrykk

bli sett ut
bli sjokkert og handlingslamma
ho blir heilt sett ut av spørsmålet
set at
tenk om, enn om
set at det gjekk gale;
set at x er mindre enn 1
setje att
gå ifrå;
etterlate
ho sette att bilen og gjekk om bord i båten
setje av
leggje til side;
spare
setje av pengar
setje barn på
gjere gravid
setje barn til verda
få barn;
fø
setje etter nokon
fare, renne etter nokon
setje fast
- feste
  setje noko fast
- arrestere
- målbinde
  han var ikkje god å setje fast i ordskifte
setje fram
- bere fram
  setje fram mat
- hevde
  setje fram ein påstand
setje i brann
- setje fyr på;
  tenne på
  ho fekk bilen sin sett i brann;
  dei truga med å setje byen i brann
- kalle fram sterke kjensler
  ein songar som sette mange hjarte i brann
setje i hop
få til å henge saman;
montere
setje i hop eit byggjesett
setje i scene
- planleggje og leie arbeidet med ei teaterframsyning
- setje i gang
  ein praksis sett i scene av regjeringa
setje i verk
få i gang;
realisere
setje inn støyten
satse fullt og heilt
han sette inn støyten i andre omgang
setje inn
- plassere under tak
  setje inn sykkelen
- fengsle
  han vart sett inn for fyll og bråk
- plassere, montere
  han skal setje inn videokamera i butikken;
  nye vindauge vart sette inn
- plassere på konto
  setje inn pengar i banken
- la kome på trykk
  setje inn ein annonse i avisa
- gni og få til å blande seg
  setje inn lêret med feitt
- ta til med stor kraft eller intensitet
  uvêret set inn;
  stormen sette inn for fullt
- bidra med;
  gjere ein ekstra innsats
  setje inn alle krefter;
  ikkje ha maktmiddel å setje inn;
  setje alt inn på noko
- lage mål
  setje inn ei skåring
setje i
ytre seg med kraft
setje i eit skrik;
setje i å gråte
setje livet inn
risikere å døy
dei sette livet inn for fridomen
setje livet til
omkome, døy (i ulykke eller liknande)
setje ned
- minske
  setje ned prisane
- utnemne
  setje ned ein komité
setje om
omsetje (3) (frå eitt språk til eit anna)
setje opp
- stille opp
  setje opp eit gjerde;
  setje opp ein plakat
- skrive
  setje opp eit dokument;
  han sette opp eit reknestykke
- høgje, auke
  setje opp prisane
- feste opp
  setje opp håret
- vise
  setje opp eit surt andlet
- setje i scene (1)
  setje opp eit teaterstykke
setje over styr
bruke ukontrollert mykje;
sløse, øydsle bort
setje over
- plassere på omn for å koke noko
  setje over potetene
- endre sambandslinje
  setje over til studio
setje pris på
verdsetje, like;
setje høgt
setje på ende
lage oppstyr;
rote
setje huset på ende
setje på gata
gjere huslaus; seie opp (leigetakar)
setje på porten
kaste ut, gje avskil (frå arbeidplass)
arbeidarane på smelteverket vart sette på porten
setje på sporet
vise veg, hjelpe til rette
setje på
- få til å virke
  sette på bremsene
- velje ut (husdyr) til al
  setje på større bøling
setje saman
få til å henge saman
setje saman eit program
setje seg fast
bli sitjande fast
setje seg føre
etle (1) seg til, gå inn for
setje seg inn i
orientere seg om
han sette seg inn i arbeidsoppgåvene
setje seg opp mot
gjere motstand mot
dei set seg opp mot tradisjonen
setje seg på bakbeina
gå imot, nekte, protestere
partiet sette seg på bakbeina i saka om barnehagar
setje seg
- plassere kroppen i sitjande stilling
  setje seg til bords;
  ho setter seg ned;
  han sette seg inn i bilen;
  dei har sett seg rundt bordet
- få seg sjølv i ein viss tilstand eller situasjon
  setje seg i gjeld;
  setje seg høge mål
- begynne, kome i gang
  toget sette seg i rørsle
- danne seg
  det sette seg verk i såret
- bli fast
  fyllinga må få tid til å setje seg
setje skrekk i
skremme
setje til
ha i
setje til meir væske i løysninga
setje ut av spel
tvinge ein motstandar til å gje opp
setje ut i livet
realisere ein plan;
setje i verk
setje ut
- vente med;
  utsetje (1)
  setje ut saka
- spreie
  setje ut rykte
- plassere ut i naturen for å auke bestanden
  setje ut yngel
- plassere fangstreiskap
  setje ut snarer
- overlate oppdrag til andre
  setje ut prosjektet

Artikkelside

sidelinje, sideline

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

linje langs sida av noko
Døme
- spele ballen ut over sidelinja
linje som går ut frå ei hovudlinje;
sidebane

Faste uttrykk

spele nokon ut over sidelinja
setje nokon ut av spel;
gjere nokon makteslaus

Artikkelside

halde

halda

verb

Opphav

norrønt halda

Tyding og bruk

ha tak i eller grep rundt
Døme
- halde eit barn;
- halde noko i handa;
- ho held i blyanten;
- fuglen heldt noko i nebbet;
- halde seg fast i rekkverket
få noko eller nokon til å bli på ein viss stad;
ha fysisk makt over;
hindre i å utfalde seg fritt
Døme
- halde hesten;
- halde nokon i fengsel;
- han heldt dei på avstand;
- det var ikkje mogleg å halde han heime;
- eg held meg frå å kommentere saka;
- halde seg i skinnet;
- halde pusten;
- ho heldt gråten tilbake;
- vi må prøve å halde smitten nede;
- hald kjeft!
la kome i ei viss stilling;
ha i ei viss stilling;
lyfte
Døme
- halde fram handa;
- halde arket opp mot lyset;
- halde hendene på ryggen;
- halde hendene for auga;
- halde seg oppe
vere på ein bestemd stad;
ikkje vike av frå eller kome ut av;
røre seg eller styre i ei viss lei
Døme
- halde til utanfor sentrum;
- halde seg heime;
- halde kursen;
- halde leia;
- halde farten;
- halde takta;
- halde noko i gang;
- halde seg på vegen;
- halde fram som ein stemner;
- ho er sjuk og har halde senga i fleire dagar;
- eg held meg helst i bakgrunnen;
- dei heldt følgje med meg nesten til mål
syte for at noko blir verande i same tilstand eller stilling;
framleis ha, ikkje miste;
vare ved uendra;
forsvare, hevde (1
Døme
- halde stillinga;
- halde stand;
- halde ei festning;
- halde varmen;
- halde fargen etter mange vask;
- halde seg i form;
- prisane held seg;
- mjølka heldt seg lenge;
- dei prøvde å halde liv i han;
- dei heldt stemninga oppe
rette seg etter;
stå ved;
oppfylle
Døme
- halde ord;
- halde lova;
- halde ein lovnad
ha eller nå opp i
Døme
- vatnet held over 20 °C;
- vinen heldt ca. 10 % alkohol;
- halde mål
tole utan å gå sund eller gje etter;
stå imot trykk og påkjenning
Døme
- varene var tunge, men posen heldt;
- skruen held ikkje;
- sjekk om isen held;
- overslaget heldt ikkje
ha i teneste eller til rådvelde;
eige (2, 1)
Døme
- halde vaskehjelp;
- halde høns
abonnere på
Døme
- halde ei avis
drive på med;
utføre (2
Døme
- halde kurs i teikning og måling;
- halde styr på papira;
- halde kontroll på elevane;
- halde orden;
- halde fred;
- halde fest;
- dei heldt messe kvar søndag;
- koret skal snart halde konsert;
- kan du halde vakt i natt?
- skal du halde tale i bryllaupet?
- slutt med å halde slikt leven!
rekne for;
sjå på som
Døme
- halde seg for god til noko;
- halde noko for eit mirakel;
- halde noko for sant;
- eg held han for å vere svært påliteleg

Faste uttrykk

halde att
- hindre ei rørsle framover;
  bremse ei utvikling
  regjeringa tek ansvar ved å halde att på pengebruken
- ikkje sleppe frå seg
  forfattaren veit å halde att dei siste brikkene i krimgåta;
  visse typar utstyr blir stadig haldne att i leveransane
halde av
- vere glad i;
  verdsetje høgt
  eg held av han
- reservere
  kan du halde av ein plass til meg?
halde fast ved
vere tru mot
halde fram
- gå vidare, føre vidare, ikkje slutte
- hevde (1, 2)
  han heldt fram at han hadde vunne saka
halde frå kvarandre
skilje frå kvarandre;
ikkje blande
det kan vere vanskeleg å halde dei ulike teoriane frå kvarandre
halde hardt
vere vanskeleg;
lykkast berre så vidt
det skal halde hardt å bli ferdig før fristen
halde inne med
stanse talestraumen;
teie
ho heldt inne med kva ho eigenleg meinte
halde med
vere tilhengjar av;
vere einig med
halde med Viking
halde nokon med noko
forsyne;
forsyte
halde ungane med sko og klede;
dei heldt seg med mat sjølve;
eg kan gjerne halde deg med selskap
halde opp
slutte
han heldt opp å slå
halde på med
vere oppteken med;
vere i gang med
ho heldt på med mobilen heile dagen;
eg held på med å lage middag;
kva held du på med?
halde på
- ikkje gje seg;
  halde fram med
  dei får no berre halde på
- vere i ferd med
  ein pasient heldt på å døy
- ikkje vilje gje slepp på;
  ta vare på
  dei held på dialekta si;
  han heldt på jobben sin så lenge han kunne
- satse (1)
  halde på feil hest
halde saman
støtte og hjelpe kvarandre;
vise samhald
halde seg godt
sjå ung ut
halde seg inne med
syte for å vere god ven med
det er best å halde seg inne med sjefen
halde seg til
ty til;
lite på;
ikkje vike frå
dei held seg til kvarandre;
ho heldt seg til Arbeidarpartiet;
halde seg til fakta i saka
halde unna for
halde på avstand;
stå imot
han heldt unna for konkurrentane inn mot mål
halde unna
leggje for seg sjølv;
leggje til side;
halde tilbake;
ikkje rekne med
halde ut
tole eller orke;
ikkje gje tapt
sorga er nesten ikkje til å halde ut

Artikkelside

setje etter nokon

Tyding og bruk

fare, renne etter nokon;

Sjå: setje

Artikkelside

sex

substantiv hankjønn

Uttale

seks

Opphav

frå engelsk; jamfør seksual-

Tyding og bruk

det som har med seksuallivet å gjere;
erotikk (1)
Døme
- spekulere i sex og vald
seksuell omgang
Døme
- ha sex med nokon

Artikkelside

hjarte, hjarta 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt hjarta

Tyding og bruk

muskelorgan i blodkarsystemet som pumpar blodet rundt i kroppen
Døme
- ha dårleg hjarte;
- hjartet banka hardt etter løpet
om hjartet som sete for kjensler, sinnstilstandar og liknande: hug (1, sjel, sinn (1;
indre (1, 2)
Døme
- kjenne uro i hjartet;
- gjere noko med lett hjarte;
- gjere noko med tungt hjarte;
- av alt mitt hjarte;
- bli varm om hjartet;
- opne hjartet sitt for ein;
- bli så redd at hjartet står stille;
- hjartet heldt på å breste av sorg;
- hjartet hoppa i han av glede
kjensler;
medkjensle, hjartelag
hjarteliknande ting av ymist slag
Døme
- eit hus med hjarte i døra;
- eit halsband med hjarte i gull
inste del, kjerne
Døme
- i hjartet av Oslo

Faste uttrykk

granske hjarte og nyrer
saumfare dei inste tankane
ha eit godt hjarte
vere snill og miskunnsam
ha eit hjarte av stein
vere hard og kjenslelaus
ha eit stort hjarte
ha omtanke for andre
hen har eit stort hjarte for dei svake i samfunnet
ha hjarte for
ha medkjensle med, vise omsut for
ha hjarte for andre
ha hjartet på rette staden
vere godhjarta
ha noko på hjartet
ha noko å fortelje
i hjartet
inst inne
i hjartet er han venstremann
ikkje ha hjarte til
ikkje få seg til å gjere noko
kome frå hjartet
vere ekte og alvorleg tanke eller utsegn
leggje seg noko på hjartet
innprente seg
lett om hjartet
glad til sinns, utan uro i seg
liggje på hjartet
kjenne trong til å tale om
det er noko som ligg meg på hjartet
med handa på hjartet
for å vere heilt ærleg
med hjartet i halsen
svært spent eller redd
miste hjartet til
bli glad i (nokon)
på fastande hjarte
utan å ha ete
skyte hjartet opp i livet
ta mot til seg
varm om hjartet
glad, rørt

Artikkelside

dukke

dukka

verb

Opphav

frå lågtysk; jamfør dykke

Tyding og bruk

bøye eller huke seg ned
Døme
- dukke for slaget
duppe ned i eller under vatn
Døme
- dukke nokon under;
- dukke seg i sjøen
setje grundig på plass, lekse opp for, audmjuke
Døme
- dukke nokon med bitande svar
søkkje seg, gå under vatn;
dykke
Døme
- ubåten dukka;
- dukke etter

Faste uttrykk

dukke opp/fram
kome til syne, vise seg
han dukka opp i nitida;
gamle minne dukka fram;
det har dukka opp ein uheldig situasjon
dukke ned i
fordjupe seg i
dukke ned i detaljar
dukke under
gå til grunne;
gå konkurs (1
dei er i ferd med å miste fotfestet og dukke under;
stadig fleire verksemder dukka under
dukke unna
halde seg unna, unngå
ho rakk å dukke unna ballen;
han dukka unna dei nærgåande spørsmåla

Artikkelside

Side 1 av 207

Resultat per side:

Avansert søk

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 2069 oppslagsord

nokon

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Døme

Døme

Faste uttrykk

valse over/ned

Tyding og bruk

side

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Faste uttrykk

setje, sette

setja, setta

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Faste uttrykk

sidelinje, sideline

Tyding og bruk

Døme

Faste uttrykk

halde

halda

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Faste uttrykk

setje etter nokon

Tyding og bruk

sex

Uttale

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

hjarte, hjarta 1I

Opphav

Tyding og bruk

Døme

hjarte, hjarta 1