Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
24 treff

Bokmålsordboka 4 oppslagsord

fjærham, fjørham

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt fjaðrhamr

Betydning og bruk

  1. dekke av fjær på fugler;
    jamfør ham (1, 1)
    Eksempel
    • en fugl med fargerik fjærham
  2. tillaget klesdrakt av fjær (1)
    Eksempel
    • Frøyas fjærham
Artikkelside

pjuske

verb

Opphav

jamfør eldre dansk pjuske sig ‘riste fjærham, pels’

Betydning og bruk

ruske, plukke
Eksempel
  • hun pjusker ham i nakken
Artikkelside

fjerne 2

verb

Betydning og bruk

  1. ta vekk, rydde bort
    Eksempel
    • fjerne flekker;
    • bilen ble fjernet av politiet;
    • kan du fjerne dette skrotet?
  2. Eksempel
    • bli fjernet fra sin stilling

Faste uttrykk

  • fjerne seg
    forlate, forsvinne
    • fjern deg!
    • han ble bedt om å fjerne seg
Artikkelside

fjerne 1

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

noe som er fjernt;
jamfør jordfjerne
Artikkelside

Nynorskordboka 20 oppslagsord

fjerne 2

fjerna

verb

Tyding og bruk

  1. ta bort, få unna
    Døme
    • fjerne flekker;
    • ho fjerna sakene sine
  2. Døme
    • fjerne nokon frå stillinga

Faste uttrykk

  • fjerne seg
    kome bort (frå);
    forsvinne
    • fjerne seg frå det gamle miljøet
Artikkelside

fjerne 1

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Tyding og bruk

det å vere fjern;
noko som er fjernt;
jamfør jordfjerne
Artikkelside

skjeggrot

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør rot (1

Tyding og bruk

del av skjegg som sit i huda, og ikkje blir fjerna ved barbering
Døme
  • vere mørk i skjeggrota
Artikkelside

skinn

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt skinn

Tyding og bruk

  1. ytre dekke på dyre- eller menneskekropp, med eller utan hår, fjør eller liknande;
    Døme
    • flåtten har bite seg fast i skinnet;
    • sauen vart klypt ned til skinnet;
    • steikje fisken med skinnet på
  2. flådd og preparert hud av dyr, med eller utan hår, fjør eller liknande;
    Døme
    • hanskar av ekte skinn;
    • han var kledd i skinn frå topp til tå;
    • bøker bundne i skinn
  3. hinne, skal eller hud på bær, frukt og liknande;
    hinne og liknande på mat
    Døme
    • flå skinnet av ein kokt tomat;
    • han fjerna skinnet frå pølsa
  4. gammalt, men uthaldande, menneske eller dyr
    Døme
    • han er eit seigt skinn;
    • det gamle skinnet krekte seg til postkassa kvar dag;
    • stakkars skinnet, bur heilt åleine

Faste uttrykk

  • berre skinn og bein
    veldig tynn;
    radmager
    • han var berre skinn og bein og kunne knapt stå på føtene
  • gå ut av sitt gode skinn
    miste sjølvtøyminga;
    bli veldig sint
  • halde seg i skinnet
    kontrollere kjenslene sine;
    styre seg, beherske seg
  • i sinn og skinn
    tvers igjennom;
    fullstendig, totalt
  • ikkje selje skinnet før bjørnen er skoten
    ikkje rekne for visst noko ein ikkje har
  • redde skinnet
    berge seg
  • ribbe/flå til skinnet
    ta alt frå nokon;
    røve, plyndre
    • ho vart ribba til skinnet av eksen;
    • turistane blir flådd til skinnet
  • som eit piska skinn
    på ein travel eller heseblesande måte
    • springe som eit piska skinn;
    • ho stressa rundt som eit piska skinn
  • våge skinnet
    gjere noko som er risikabelt;
    tore å ta ein risiko
  • våt til skinnet
    våt heilt gjennom kleda;
    gjennomvåt
Artikkelside

palimpsest

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk

Tyding og bruk

handskrift (2 der den opphavlege skrifta er fjerna og skifta ut med ny skrift
Artikkelside

løyse seg

Tyding og bruk

Sjå: løyse
  1. om stoff: blande seg med eit anna stoff, særleg ei væske, slik at blandinga blir einsarta
    Døme
    • sukkeret løyser seg i varmt vatn
  2. om konflikt, problem eller liknande: bli fjerna eller gå i orden
    Døme
    • problemet løyste seg sjølv
Artikkelside

pennestrøk, pennestrok

substantiv inkjekjønn

Faste uttrykk

  • med/ved eit pennestrøk
    med ei underskrift, ei overstryking, ein kort merknad eller liknande (som ikkje krev stor innsats, men som får store konsekvensar)
    • over 30 viktige distriktsarbeidsplassar vart fjerna med eit pennestrøk;
    • saka kan løysast ved eit pennestrøk
Artikkelside

løyse

løysa

verb

Opphav

norrønt leysa, av lauss ‘løs’

Tyding og bruk

  1. gjere laus frå eit feste
    Døme
    • løyse ein båt;
    • løyse kyrne
  2. gjere fri frå skyldnad, tvang eller liknande
    Døme
    • løyse nokon ut av ein vanskeleg situasjon
  3. gjere lausare eller romslegare;
    opne
    Døme
    • løyse ein knute;
    • han løyste på snippen;
    • ho løyser grepet
  4. gje fritt løp;
    fyre av
    Døme
    • løyse eld;
    • dei løyste skot
  5. blande eit stoff i væske så det dannar seg ei einsarta blanding;
    Døme
    • løyse ein tablett i vatn
  6. finne svar eller forklaring på
    Døme
    • løyse ei gåte;
    • løyse kryssord;
    • ho løyser likninga;
    • dei løyste oppgåva
  7. greie opp i;
    ordne
    Døme
    • dei løyste problemet
  8. skaffe seg ved å betale for;
    kjøpe
    Døme
    • løyse billett;
    • krevje at hobbyfiskarar løyser fiskekort

Faste uttrykk

  • løyse av
    kome i staden for;
    ta over etter;
    avløyse (1)
    • dagskiftet løyser av nattskiftet klokka sju
  • løyse inn
    betale for å få att eit verdipapir, eit pant eller liknande
    • løyse inn ein veksel;
    • løyse inn klokka hos pantelånaren
  • løyse opp
    • få eitt stoff til å blande seg med eit anna stoff, særleg ei væske, slik at blandinga blir einsarta
      • løyse opp salt i vatn
    • få til å dele seg opp i mindre einingar
      • politiet løyste opp demonstrasjonen
    • få til å bli mindre stiv, stram, spend eller liknande;
      gjere meir fleksibel
      • løyse opp stive kroppar;
      • ho er flink til å løyse opp stemninga
  • løyse seg
    • om stoff: blande seg med eit anna stoff, særleg ei væske, slik at blandinga blir einsarta
      • sukkeret løyser seg i varmt vatn
    • om konflikt, problem eller liknande: bli fjerna eller gå i orden
      • problemet løyste seg sjølv
  • løyse seg opp
    • om stoff: blande seg med eit anna stoff, særleg ei væske, slik at blandinga blir einsarta
      • sukkeret løyste seg opp
    • smuldre opp;
      bli borte
      • skodda løyste seg opp;
      • køen har løyst seg opp
  • løyse ut
    • betale ut ein medeigar for å ta over parten hans
      • ho løyste ut syskena etter at faren døydde
    • setje i gang;
      utløyse (2)
      • løyse ut eit skred;
      • innbrotet løyste ut alarmen
    • la kome til uttrykk;
      forløyse (2, 2)
      • løyse ut evnene sine
Artikkelside

transfeittsyre

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

umetta feittsyre
Døme
  • transfeittsyrene er fjerna frå margarin
Artikkelside

tørrstoff, turrstoff

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

det som blir att av eit stoff når væska er fjerna (oftast med oppheting)
Døme
  • mager ost med under 20 % feitt i tørrstoffet
Artikkelside
Side 1 av 2