Avansert søk

Vanleg søk

Bokmålsordboka 3 oppslagsord

Nynorskordboka 163 oppslagsord

mor

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt móðir; jamfør moder

Tyding og bruk

kvinne som har barn
Døme
- bli mor til tvillingar;
- mor og dotter;
- mora hennar Kari;
- mor til Kari;
- vere som ei mor for nokon;
- mora mi;
- ho mor er ikkje heime;
- sjå, mor!
- - bestemor
  - fostermor
  - stemor
  - svigermor
dyr av hokjønn som har avkom
Døme
- andungane følgjer mora
(gift) kvinne som styrer eit hushald eller liknande
- - husmor
  - matmor
opphav (1);
jamfør moder
Døme
- norskfaget er alle fags mor
brukt som førsteledd i samansetningar: livmor;
i ord som morkake, mormunn

Faste uttrykk

be for si sjuke mor
be for seg sjølv under påskot av å tale for andre
inga kjære mor
inga hjelp i å klage;
inga bøn, ingen nåde
mor Noreg
Noreg og den norske nasjonen

Artikkelside

kaffibesøk

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

besøk (1) der det blir servert kaffi (2) og gjerne noko søtt ved sida av

Døme

eg har vore heime hjå dei på kaffibesøk

Artikkelside

nordmann

substantiv hankjønn

Opphav

opphavleg ‘person frå Norden, nordbu’

Tyding og bruk

person som høyrer heime i eller er frå Noreg
Døme
- nordmenn og svenskar;
- ein god nordmann
om eldre forhold: person nordanfrå eller vestanfrå

Artikkelside

halde

halda

verb

Opphav

norrønt halda

Tyding og bruk

ha tak i eller grep rundt
Døme
- halde eit barn;
- halde noko i handa;
- ho held i blyanten;
- fuglen heldt noko i nebbet;
- halde seg fast i rekkverket
få noko eller nokon til å bli på ein viss stad;
ha fysisk makt over;
hindre i å utfalde seg fritt
Døme
- halde hesten;
- halde nokon i fengsel;
- han heldt dei på avstand;
- det var ikkje mogleg å halde han heime;
- eg held meg frå å kommentere saka;
- halde seg i skinnet;
- halde pusten;
- ho heldt gråten tilbake;
- vi må prøve å halde smitten nede;
- hald kjeft!
la kome i ei viss stilling;
ha i ei viss stilling;
lyfte
Døme
- halde fram handa;
- halde arket opp mot lyset;
- halde hendene på ryggen;
- halde hendene for auga;
- halde seg oppe
vere på ein bestemd stad;
ikkje vike av frå eller kome ut av;
røre seg eller styre i ei viss lei
Døme
- halde til utanfor sentrum;
- halde seg heime;
- halde kursen;
- halde leia;
- halde farten;
- halde takta;
- halde noko i gang;
- halde seg på vegen;
- halde fram som ein stemner;
- ho er sjuk og har halde senga i fleire dagar;
- eg held meg helst i bakgrunnen;
- dei heldt følgje med meg nesten til mål
syte for at noko blir verande i same tilstand eller stilling;
framleis ha, ikkje miste;
vare ved uendra;
forsvare, hevde (1
Døme
- halde stillinga;
- halde stand;
- halde ei festning;
- halde varmen;
- halde fargen etter mange vask;
- halde seg i form;
- prisane held seg;
- mjølka heldt seg lenge;
- dei prøvde å halde liv i han;
- dei heldt stemninga oppe
rette seg etter;
stå ved;
oppfylle
Døme
- halde ord;
- halde lova;
- halde ein lovnad
ha eller nå opp i
Døme
- vatnet held over 20 °C;
- vinen heldt ca. 10 % alkohol;
- halde mål
tole utan å gå sund eller gje etter;
stå imot trykk og påkjenning
Døme
- varene var tunge, men posen heldt;
- skruen held ikkje;
- sjekk om isen held;
- overslaget heldt ikkje
ha i teneste eller til rådvelde;
eige (2, 1)
Døme
- halde vaskehjelp;
- halde høns
abonnere på
Døme
- halde ei avis
drive på med;
utføre (2
Døme
- halde kurs i teikning og måling;
- halde styr på papira;
- halde kontroll på elevane;
- halde orden;
- halde fred;
- halde fest;
- dei heldt messe kvar søndag;
- koret skal snart halde konsert;
- kan du halde vakt i natt?
- skal du halde tale i bryllaupet?
- slutt med å halde slikt leven!
rekne for;
sjå på som
Døme
- halde seg for god til noko;
- halde noko for eit mirakel;
- halde noko for sant;
- eg held han for å vere svært påliteleg

Faste uttrykk

halde att
- hindre ei rørsle framover;
  bremse ei utvikling
  regjeringa tek ansvar ved å halde att på pengebruken
- ikkje sleppe frå seg
  forfattaren veit å halde att dei siste brikkene i krimgåta;
  visse typar utstyr blir stadig haldne att i leveransane
halde av
- vere glad i;
  verdsetje høgt
  eg held av han
- reservere
  kan du halde av ein plass til meg?
halde fast ved
vere tru mot
halde fram
- gå vidare, føre vidare, ikkje slutte
- hevde (1, 2)
  han heldt fram at han hadde vunne saka
halde frå kvarandre
skilje frå kvarandre;
ikkje blande
det kan vere vanskeleg å halde dei ulike teoriane frå kvarandre
halde hardt
vere vanskeleg;
lykkast berre så vidt
det skal halde hardt å bli ferdig før fristen
halde inne med
stanse talestraumen;
teie
ho heldt inne med kva ho eigenleg meinte
halde med
vere tilhengjar av;
vere einig med
halde med Viking
halde nokon med noko
forsyne;
forsyte
halde ungane med sko og klede;
dei heldt seg med mat sjølve;
eg kan gjerne halde deg med selskap
halde opp
slutte
han heldt opp å slå
halde på med
vere oppteken med;
vere i gang med
ho heldt på med mobilen heile dagen;
eg held på med å lage middag;
kva held du på med?
halde på
- ikkje gje seg;
  halde fram med
  dei får no berre halde på
- vere i ferd med
  ein pasient heldt på å døy
- ikkje vilje gje slepp på;
  ta vare på
  dei held på dialekta si;
  han heldt på jobben sin så lenge han kunne
- satse (1)
  halde på feil hest
halde saman
støtte og hjelpe kvarandre;
vise samhald
halde seg godt
sjå ung ut
halde seg inne med
syte for å vere god ven med
det er best å halde seg inne med sjefen
halde seg til
ty til;
lite på;
ikkje vike frå
dei held seg til kvarandre;
ho heldt seg til Arbeidarpartiet;
halde seg til fakta i saka
halde unna for
halde på avstand;
stå imot
han heldt unna for konkurrentane inn mot mål
halde ut
tole eller orke;
ikkje gje tapt
sorga er nesten ikkje til å halde ut

Artikkelside

målreising

substantiv hokjønn

Opphav

av mål (

Tyding og bruk

arbeid for å skape ein språknormal, dyrke han og få han godteken i det språksamfunnet han høyrer heime

Artikkelside

mykje 1

adjektiv

Opphav

av mykjen; jamfør meir og mest

Tyding og bruk

som finst i stor mengd eller i sterk grad
Døme
- mykje bær;
- mykje snø;
- mykje arbeid;
- setje mykje pris på noko;
- blir det mykje bry for deg?
- det fekk du ikkje mykje glede av
brukt som substantiv: stor mengd, stor del (av);
mange (ting)
Døme
- ha mykje å gjere;
- dobbelt så mykje;
- ho seier ikkje så mykje;
- det fekk du ikkje mykje att for;
- kor mykje kostar genseren?
- kor mykje er klokka?
- mykje av pengane var borte
brukt som adverb: i høg grad;
sterkt, ofte
Døme
- arbeide mykje;
- ete for mykje;
- det varierer mykje;
- vi omgåst mykje;
- takk så mykje!
- han har vore her mykje i det siste
brukt framfor adjektiv og adverb: i høg grad, svært
Døme
- mykje stor;
- mykje meir;
- eg vil mykje heller vere heime
brukt i streng og irettesetjande tiltale
Døme
- no kjem du, så mykje du veit det!

Faste uttrykk

for mykje av det gode
for stor mengd av noko som i utgangspunktet er ynskeleg
for mykje og for lite skjemmer alt
det er aldri bra med for mykje eller for lite av noko
gjere mykje av seg
gjere seg svært synleg
dei gjer mykje av seg i nabolaget
ha mykje å seie
vere viktig, ha stor innverknad, spele ei stor rolle
mangt og mykje
mange ulike ting
dei prata om mangt og mykje
mykje godt
om eldre forhold: nest beste skulekarakter;
forkorta M
mykje skrik og lite ull
- mykje strev utan særleg resultat
- mykje oppstyr utan særleg grunnlag
mykje til kar
svært til kar, ein grepa kar
mykje vil ha meir
har ein oppnådd mykje, vil ein ofte ha meir
så mykje meir som
særleg fordi
så mykje som
brukt saman med nekting: eingong (3)
ho kasta ikkje så mykje som eit blikk på han

Artikkelside

nedanfor, nedafor

preposisjon

Tyding og bruk

lenger nede (enn)
Døme
- ho bur nedanfor stasjonen
- brukt som adverb:
  ho er ikkje heime, ho er nedanfor
brukt som adverb: lenger nede på sida, lenger utover i boka, artikkelen eller liknande
Døme
- sjå nedanfor;
- alternativa er lista opp nedanfor

Artikkelside

maken

adjektiv

Tyding og bruk

heilt lik

Døme

kjolen din er maken til min;
vi har make orgel heime

Artikkelside

minst

adjektiv

Opphav

norrønt minnstr, superlativ av liten; jamfør mindre

Tyding og bruk

i høgste grad liten
Døme
- det minste rommet;
- utan minste tvil;
- dei minste kommunane;
- ingen viste den minste interesse
- brukt som substantiv:
  ikkje bry seg det minste
yngst
Døme
- det minste barnet
- brukt som substantiv:
  vere heime med minsten;
  ein karusell for dei minste
brukt som adverb: i liten grad
Døme
- gjere minst mogleg;
- dei kjem når ein minst ventar dei;
- alle gledde seg, ikkje minst barna
brukt som adverb: ikkje mindre enn
Døme
- minst tre år;
- det kostar minst 500 kr

Faste uttrykk

i det minste
i alle fall
du kunne i det minste prøve
i minste laget
mindre enn ein ynskjer;
vel liten
arealet er i minste laget
i minsto
med dativ: i det minste
ikkje det minste
ikkje det grann
ho var ikkje det minste overraska

Artikkelside

lokal 2

adjektiv

Opphav

frå latin , av locus ‘stad’

Tyding og bruk

avgrensa til eit visst område eller ein viss stad
Døme
- lokale regnbyer;
- bygda treng eit lokalt sentrum;
- på det lokale planet;
- klokka 14 lokal tid
som er særprega for ein stad;
heimleg (1);
stadbunden
Døme
- den lokale kulturen
brukt som substantiv: person som høyrer heime på ein plass
Døme
- møte dei lokale på butikken

Artikkelside

Side 4 av 17

Resultat per side:

Avansert søk

Bokmålsordboka 3 oppslagsord

Nynorskordboka 163 oppslagsord

mor

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Døme

Faste uttrykk

kaffibesøk

Tyding og bruk

Døme

nordmann

Opphav

Tyding og bruk

Døme

halde

halda

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Faste uttrykk

målreising

Opphav

Tyding og bruk

mykje 1I

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Døme

Døme

Døme

Faste uttrykk

nedanfor, nedafor

Tyding og bruk

Døme

Døme

maken

Tyding og bruk

Døme

minst

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Døme

Døme

Faste uttrykk

lokal 2II

Opphav

Tyding og bruk

Døme

Døme

Døme

mykje 1

lokal 2