Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 148 oppslagsord

trong 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt þrǫng f; av trong (2

Tyding og bruk

  1. det å trenge eller trengast;
    Døme
    • vitamintrong;
    • ha trong for el. til meir pengar;
    • trongen for fleire stillingar, nye stønadstiltak, sjukeheimsplassar, bustader;
    • det er ikkje trong om meg her;
    • fylle trongen
  2. lyst, hug, drift, indre press, lengt
    Døme
    • fridomstrong;
    • utferdstrong;
    • vitetrong;
    • kjenne trong til å seie noko;
    • trongen til å forske ut omgjevnadene;
    • gjere noko av (eigen) trong;
    • følgje, stette trongen sin
  3. trong stad i lendet, smal passasje, skar
  4. skort på plass;
    Døme
    • hjelpe ein i trongen hans
Artikkelside

trong 2

adjektiv

Opphav

norrønt þrǫngr; samanheng med trenge (1

Tyding og bruk

  1. som har liten plass;
    Døme
    • trong dal, gate, opning, passasje;
    • tronge klede, sko;
    • bu i eit trongt husvære;
    • bu trongt;
    • sitje trongt;
    • ha ein trong fødsel – treg, vanskeleg start;
    • det er trongt om plassen;
    • vere trong om brystet – ha pustevanskar
  2. (sterkt) avgrensa, snever, stram, lite vid, lite romsleg
    Døme
    • setje tronge grenser, rammer, vilkår for noko;
    • ein trong definisjon;
    • i trong(are) tyding, meining;
    • ha ein trong økonomi – vanskeleg, stram;
    • det vart for trongt el. for tronge forhold for han – for små forhold, for smått, innestengt
  3. økonomisk vanskeleg;
    Døme
    • tronge kår, tider;
    • ha det trongt;
    • sitje trongt i det

Faste uttrykk

  • ha ein trong horisont
    (om person) vere innskrenka, trongsynt
  • trong vokal
    vokal artikulert med lita opning i munnen (til dømes i, y)
Artikkelside

trenge 1

trenga

verb

Opphav

frå dansk; jamfør norrønt þryngva eller þryngja ‘gjere trong (II,1), klemme, tvinge’

Tyding og bruk

ha bruk for, ikkje kunne vere forutan, kjenne trong til;
Døme
  • ho treng mat;
  • dei trong hjelp;
  • du treng ikkje (å) gjere meir no

Faste uttrykk

  • trenge om
    ha bruk for
  • trenge til
    ha bruk for hjelp (av nokon)
Artikkelside

brunsttid

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

periode da dyr viser trong til å ville pare seg;
Artikkelside

brund

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt brundr

Tyding og bruk

trong til å ville pare seg;
Artikkelside

brunst

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk; samanheng med brenne (1

Tyding og bruk

  1. trong til å ville pare seg;
  2. periode da dyr viser trong til å ville pare seg;
Artikkelside

brenne 1

brenna

verb

Opphav

norrønt brenna

Tyding og bruk

  1. vere i brann;
    stå i loge;
    Døme
    • låven brenn;
    • det brann hos grannen;
    • det vil ikkje brenne i omnen
  2. lyse som eld;
    skine sterkt
    Døme
    • himmelen brann i vest;
    • stjernene brenn på himmelen
  3. bli uttørka av for sterk varme;
    bli svidd
    Døme
    • graset brann og visna bort
  4. Døme
    • næringsemne som brenn i cellene
  5. vere eller kjennast heit
    Døme
    • føtene brann i skoa;
    • blodet brenn i årene
  6. Døme
    • halsen brann av tørste;
    • såret brann
  7. ha sterke kjensler for noko;
    vere intenst oppteken av noko;
    kjenne sterk trong eller lyst;
    Døme
    • brenne av lyst til å hjelpe;
    • brenne for ei sak;
    • ho brenn for miljøet;
    • han brenn etter å kome i gang

Faste uttrykk

  • brenne inne med
    • ikkje få selt noko ein vil bli av med
      • brenne inne med varene
    • ikkje få seie noko ein vil ha fram
      • brenne inne med eit spørsmål
  • brenne inne
    miste livet ved brann inne i ein bygning
    • heile buskapen brann inne
  • brenne ned
    • brenne til det er oppbrukt
      • lyset brann ned
    • bli heilt øydelagd i brann
      • huset brann ned til grunnen
  • brenne opp
    brenne til det ikkje er noko att
    • bålet har brunne opp;
    • huset brann opp
  • brenne ut
    • brenne til det ikkje er noko att
      • bålet har brunne ut;
      • bilen brann ut
    • om sjukdom: slutte å vere aktiv
      • gikta har brunne ut
Artikkelside

overflødig

adjektiv

Opphav

frå lågtysk; jamfør overflod

Tyding og bruk

  1. som det er meir enn nok av;
    som det er for mykje av;
    Døme
    • bli kvitt overflødige kilo
  2. som det ikkje er trong for;
    unyttig, unødvendig, uturvande
    Døme
    • kjenne seg overflødig
Artikkelside

perfeksjonisme

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

trong til at det ein gjer, skal vere perfekt
Artikkelside

perfeksjonist

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person med trong til å gjere ting perfekt
Artikkelside
Side 1 av 15