Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 38 oppslagsord

stove, stue 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt stofa (stoga, stufa)

Tyding og bruk

  1. lite hus (med eitt rom)
    Døme
    • husmannsstove;
    • årestove;
    • dei budde i ei lita stove
  2. hytte brukt til herberge, kvileplass og liknande
    Døme
    • fjellstove;
    • vaktstove
  3. bustadhus (på ein gard)
    Døme
    • byggje seg både stove og fjøs
  4. opphaldsrom i eit bustadhus
    Døme
    • bestestove;
    • daglegstove;
    • peisestove
  5. (stort) opphaldsrom, lokale
    Døme
    • arbeidsstove;
    • rådsstove;
    • sjukestove;
    • skulestove;
    • tingstove;
    • varmestove
Artikkelside

langbenk

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. lang benk som har plass til fleire personar
  2. (veggfast) benk ved langveggen i ei stove
Artikkelside

kala

substantiv hankjønn

Opphav

av nylatin calla; av gresk kallaia ‘hakelappane på hanen’

Tyding og bruk

(stove)plante av slekta Zantedeschia med pilforma blad og eitt stort trompetforma blomsterblad
Artikkelside

gammal, gamal

adjektiv

Opphav

norrønt gamall, jamfør eldre; eldst

Tyding og bruk

  1. som har levd lenge;
    merkt av elde
    Døme
    • ein gammal mann;
    • den gamle kvinna;
    • den gamle hesten;
    • gamle folk;
    • bli gammal og grå;
    • bli gammal før tida
    • brukt som substantiv
      • dei gamle i samfunnet;
      • både gamle og unge var samla
  2. om ting: som har vore til eller vore i bruk lenge;
    dårleg som følgje av elde;
    Døme
    • ei gammal stove;
    • gamle klede;
    • ein gammal ljå;
    • ei verdifull gammal sølje;
    • ta vare på dei gamle trehusa;
    • noko gammalt skrap;
    • gammal mat
    • brukt som adverb
      • det luktar gammalt av fisken
  3. Døme
    • gamle segner;
    • gamle viser;
    • gamle sanningar;
    • den same gamle leksa;
    • på den gamle måten
    • brukt som substantiv:
      • gammalt og nytt side om side;
      • fortelje gammalt
  4. med opphav i fortida;
    som har eksistert lenge (slik det no er)
    Døme
    • gamle vener;
    • gammal usemje;
    • gammal venskap;
    • gammal gjeld;
    • garden er gammal i ætta
  5. som har vore lenge i ei viss rolle, eit visst yrke eller liknande;
    Døme
    • ein gammal tråvar;
    • du er den gode gamle;
    • vere gammal i tralten;
    • han vart ikkje gammal der i garden
  6. som var før;
    tidlegare
    Døme
    • den gamle vegen gjekk der;
    • i det gamle Hellas;
    • den gamle og den nye formannen;
    • dei gamle romarane;
    • den gamle teljemåten;
    • det gamle året
    • brukt som adverb
      • gammalt var det slik
  7. av ein viss alder
    Døme
    • ho er ti år gammal;
    • kor gammal er du?
    • eg er like gammal som du;
    • ho er ikkje gammal nok til å byrje på skulen

Faste uttrykk

  • den gamle verda
    fellesnemning for dei verdsdelane som oldtidas europearar kjende til: Europa, Asia og Afrika;
    til skilnad frå den nye verda
  • etter gammalt
    som før i tida
    • slik seier dei etter gammalt
  • frå gammal tid
    frå langt attende i tid
    • kjende julesongar frå gammal tid
  • frå gammalt av
    frå langt attende i tid (og framleis)
    • her har dei drive med ysting av geitemjølk frå gammalt av
  • gammal vane er vond å vende
    det er vanskeleg å leggje av seg ein innarbeidd vane
  • i gamle dagar
    før i tida
  • i gammal tid
    før i tida
  • med det gamle
    som før;
    uendra
  • på sine gamle dagar
    i alderdomen
Artikkelside

loftstove, loftsstove, loftsstue, loftstue

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. stove (4) i loftetasje
    Døme
    • sjå på tv i loftstova
  2. jamfør stove (1)
    Døme
    • det har vore to slags loftstover i Hallingdal
Artikkelside

ljorestove, ljorestue

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

om eldre forhold: einhøgda stove (1) med ljore;
Artikkelside

ljore

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt ljóri

Tyding og bruk

om eldre forhold: firkanta røyk- og lysopning i taket på ei einhøgda stove (1)
Artikkelside

kjellarstove, kjellarstue

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

stove innreidd i ein kjellar
Artikkelside

høgstove, høgstue

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

stove ovanpå;
Artikkelside

høgsete

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt hásæti

Tyding og bruk

  1. om norrøne forhold: gjævaste sete i stove eller hall
  2. plass ved enden av langbordet

Faste uttrykk

  • setje i høgsetet
    halde (noko) for særleg viktig
    • tryggleiken vart sett i høgsetet under arrangementet;
    • trivsel står i høgsetet på skulen
Artikkelside
Side 1 av 4