Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 63 oppslagsord

semje 2

semja

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt semja

Tyding og bruk

  1. få til å samsvare;
    Døme
    • ho samde dei i hop att
  2. måte i hop, til

Faste uttrykk

  • semje seg
    venje seg til å leve saman
Artikkelside

semje 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt semja

Tyding og bruk

  1. det at to eller fleire har vorte samde om noko;
    Døme
    • det var semje om kvaliteten, men ikkje prisen;
    • få til, bryte ei semje
  2. dokument som gjer greie for ei semje (1, 1);
Artikkelside

prinsipiell

adjektiv

Opphav

gjennom tysk, frå latin; jamfør prinsipp

Tyding og bruk

som gjeld kjernen eller prinsippet i ei sak;
vesentleg, grunnleggjande
Døme
  • drøfte prinsipielle spørsmål;
  • prinsipiell semje
Artikkelside

overeinskomst

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

avtale eller ordning som ein er overeins om;
Artikkelside

avtale 1

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

  1. gjensidig lovnad eller semje om noko
    Døme
    • gjere ei avtale med nokon;
    • bryte avtala;
    • ha ei skriftleg avtale;
    • løn etter nærmare avtale
  2. semje om å møtast på eit fastsett tidspunkt
    Døme
    • vi har ein avtale i kveld;
    • eg har ein avtale hos frisøren klokka to
  3. i uttrykk for stadfesting eller godkjenning: ok
    Døme
    • avtale!
Artikkelside

pakt

substantiv hokjønn

Opphav

gjennom lågtysk; frå latin , av pacisci ‘gjere semje’

Tyding og bruk

(formell) bindande avtale mellom to eller fleire partar, med gjensidige rettar og plikter;
semje;
Døme
  • gjere ei pakt med nokon;
  • inngå ei pakt;
  • det fanst ei pakt mellom søskena

Faste uttrykk

  • i pakt med
    i samsvar med;
    i samklang med;
    på bølgjelengd med
    • leve i pakt med naturen;
    • justere regelverket i pakt med utviklinga
Artikkelside

overtid

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

tidsrom ut over det vanlege, avtalte eller planlagde
Døme
  • arbeide overtid;
  • han skåra mål fire minutt på overtid;
  • partane kom fram til semje fire timar på overtid
Artikkelside

for så vidt, for so vidt

adverb

Tyding og bruk

brukt for å uttrykkje ei viss grad av semje eller visse;
i og for seg, for den saks skuld;
Døme
  • ho kan for så vidt kome inn no, men det passar betre i morgon;
  • eg kan for så vidt gå med på det
Artikkelside

ordning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å ordne (1)
    Døme
    • den kunsthistoriske ordninga av materialet
  2. måte som noko er ordna på;
    system
    Døme
    • ordninga med laurdagsfri
  3. Døme
    • kome fram til ei ordning
Artikkelside

dør 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt dyr(r) fleirtal

Tyding og bruk

  1. rørleg plate til å opne og stengje ein inngang til eit skap, eit rom eller eit hus
    Døme
    • ringje på døra;
    • opne døra;
    • late att døra til klesskapet;
    • kan du lukke døra etter deg?
    • hugs å låse døra når du går!
  2. opning i vegg for gjennomgang;
    Døme
    • gå ut gjennom døra;
    • stå i døra;
    • gå ut i døra

Faste uttrykk

  • feie for eiga dør
    ordne sine eigne saker før ein bryr seg med andre
    • ho bør feie for eiga dør før ho kritiserer meg;
    • fei for di eiga dør!
  • for lukka dører
    utan tilgjenge for publikum
    • møtet gjekk for lukka dører
  • for opne dører
    med tilgjenge for publikum
    • rettssaka gjekk for opne dører
  • gå frå dør til dør
    gå frå hus til hus
    • dei gjekk frå dør til dør og samla inn pengar
  • gå stilt i dørene
    fare varsamt fram;
    teie
    • her er det best å gå stilt i dørene
  • halde døra open
    la ei moglegheit vere open
    • dei held døra open for å ta opp att samarbeidet seinare
  • ikkje gje ved dørene
    ikkje la nokon kome lett til noko
    • laget har ikkje tenkt å gje ved dørene i den viktige kampen
  • kaste på dør
    kaste ut;
    vise bort
    • pressa vart kasta på dør da møtet tok til
  • kroken på døra
    slutten på noko;
    det å avslutte ei verksemd
    • avgifta vart kroken på døra for verksemda;
    • setje kroken på døra av økonomiske årsaker
  • møte seg sjølv i døra
    seie eller gjere noko som ikkje er i samsvar med noko ein har sagt eller gjort før
    • politikaren møtte seg sjølv i døra da ho vart statsråd
  • renne ned dørene hos
    plage med stadige besøk
    • naboungane renner ned dørene hos oss
  • setje stolen for døra
    gje ultimatum
    • ho sette han stolen for døra
  • slå inn opne dører
    kjempe for noko det alt er semje om
    • partiet slår inn opne dører med dette framlegget
  • stryke på dør
    springe ut av huset
    • ho kledde raskt på seg og strauk på dør
  • stå for døra
    vere i kjømda
    • snart står påska for døra
  • vise nokon døra
    sende ut;
    jage vekk
    • sjefen viste han døra etter å ha oppdaga underslaget
Artikkelside
Side 1 av 7